0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Ukraynalıların tarihteki en büyük acısı: Holodomor

Çağrı Saçaralp
ÇAĞRI SAÇARALP
16 ARALIK 2018 , PAZAR 08:00
Abone ol
arşiv
arşiv

1932 ile 1933 yılların arasında Sovyetler Birliği’nin egemenliğindeki Ukrayna’da milyonlarca insan totaliter Stalin rejiminin aldığı kararlar neticesinde açlıktan, kıtlıktan hayatını kaybetmişti. Ukrayna tarihinin en acı olaylarından Holodomor'a ilişkin kesitleri derledik.

1924’te Sovyetler Birliğinde iktidara gelen Stalin, siyasî muhaliflerini temizledikten sonra, Ukrayna’da iktisadî ve sosyal hayatı sıkı kontrol altına alıp kendince Ukrayna’yı tamamen merkeze bağladı. Stalin, 1929’da Ziraatin kolektifleştirilmesi için kanun çıkartma emri verdi.

Çıkarılan kanun uyarınca Ukrayna’da verimli topraklar tarlalar devletleştirildi, köylüler, kendi eski topraklarında devletin işçisi hâline getirildi. Ellerindeki hasat mevsimsel şartlar sebebiyle düşükken, köylüler kendileri için bir kilo buğday bile ayıramazken, devlet bütün buğdayları Avrupa’ya satarak fabrikalar kurdu. Ukrayna’da zorla devlet için üretime yönlendirilen, toprakları ellerinden alınan Ukraynalılardan isyan edilenler çeşitli cezalara çarptırılıyor, sürgün ve ölüm cezaları eksik olmuyordu.
Çıkarılan kanun uyarınca Ukrayna’da verimli topraklar tarlalar devletleştirildi, köylüler, kendi eski topraklarında devletin işçisi hâline getirildi. Ellerindeki hasat mevsimsel şartlar sebebiyle düşükken, köylüler kendileri için bir kilo buğday bile ayıramazken, devlet bütün buğdayları Avrupa’ya satarak fabrikalar kurdu. Ukrayna’da zorla devlet için üretime yönlendirilen, toprakları ellerinden alınan Ukraynalılardan isyan edilenler çeşitli cezalara çarptırılıyor, sürgün ve ölüm cezaları eksik olmuyordu.
Ukraynalı köylüleri tehdit olarak gören Stalin, binlerce Sovyet memuru kooperatif tarım uygulamaları kabul ettirip, köylülere baskı kurması için Ukrayna'ya gönderdi. Ukrayna'da yaklaşık yarım milyondan fazla insan rejimin tarım uygulamalarına isyan ettiği için evlerinden sürüldü, yük trenlerine dolduruldu, Sibirya'ya sürgün edildi. Sürgün sırasında binlerce Ukraynalı açlıktan, hastalıktan hayatını kaybetti. Sovyet Rusya’sı Ukrayna'da suni kıtlık oluşturmak için birtakım uygulamaları işleme koydu. Amaç Ukraynalı köylüleri cezalandırmaktı.
Ukraynalı köylüleri tehdit olarak gören Stalin, binlerce Sovyet memuru kooperatif tarım uygulamaları kabul ettirip, köylülere baskı kurması için Ukrayna'ya gönderdi. Ukrayna'da yaklaşık yarım milyondan fazla insan rejimin tarım uygulamalarına isyan ettiği için evlerinden sürüldü, yük trenlerine dolduruldu, Sibirya'ya sürgün edildi. Sürgün sırasında binlerce Ukraynalı açlıktan, hastalıktan hayatını kaybetti. Sovyet Rusya’sı Ukrayna'da suni kıtlık oluşturmak için birtakım uygulamaları işleme koydu. Amaç Ukraynalı köylüleri cezalandırmaktı.
Kıtlığın had safhaya ulaşmasıyla milyonlaca insan açlıktan ve buna bağlı hastalıklardan yaşamını yitirdi. 1932-1933 arasında suni olarak tertiplenen bu kıtlık ve buna bağlı yaklaşık 8 milyon kişinin açlıktan ölmesi hâdisesi, Ukrayna dilinde açlıktan öldürmek manasına ‘holodomor’ adıyla tarih sayfalarında yerini aldı. Kıtlığa neden olan başlıca uygulamalar şunlardı: Un hazırlaması için çok yüksek fiyat konulması, yemek olarak kullanılabilecek her şeye el konulması yiyecek maddelerinin satışını yapma yasağı konulması aç insanların yemek bulmak amacı ile Sovyetler Birliği’nin diğer bölgelerine gitmesini engellemek amacı ile ülke içi ve gümrük askerlerinin harekete geçmiş olması.
Kıtlığın had safhaya ulaşmasıyla milyonlaca insan açlıktan ve buna bağlı hastalıklardan yaşamını yitirdi. 1932-1933 arasında suni olarak tertiplenen bu kıtlık ve buna bağlı yaklaşık 8 milyon kişinin açlıktan ölmesi hâdisesi, Ukrayna dilinde açlıktan öldürmek manasına ‘holodomor’ adıyla tarih sayfalarında yerini aldı. Kıtlığa neden olan başlıca uygulamalar şunlardı: Un hazırlaması için çok yüksek fiyat konulması, yemek olarak kullanılabilecek her şeye el konulması yiyecek maddelerinin satışını yapma yasağı konulması aç insanların yemek bulmak amacı ile Sovyetler Birliği’nin diğer bölgelerine gitmesini engellemek amacı ile ülke içi ve gümrük askerlerinin harekete geçmiş olması.
1991 yılında Ukrayna bağımsızlığına kavuştu. 1932-1933 yıllarında yaşanan bu katliam ancak seneler sonra gündeme getirilebildi. Zira Stalin, o yıllarda medyaya uyguladığı sansürle tüm dünyanın bu katliamı görmesini engelliyordu. BM, 2003’de bir beyanname neşrederek 70.yılında holodomoru bir milli trajedi olarak dile getirdi. BM’de Holodomor’un 70. yıldönümü ile ilgili ortak bildiri yayınlamıştır. Söz konusu bildiride Birleşmiş Milletler tarihi boyunca Holodomor ilk defa resmi olarak totaliter rejimi ve acımaz hareketlerinin sonucunda ortaya çıkan Ukrayna halkının milli trajedisi olarak nitelendirildi. Bu olay ile ilgili bilgilerinin, insan hakları ve özgürlüklerinin hukuki temelini ve ona karşı olan saygıların güçlenmesinde katkıda bulunmak amacı ile bu belgede 1932-1933 yıllarında meydana gelen olaylar ile ilgili bilgileri araştırıp yaygınlaştırma çağrısında bulunuldu.
1991 yılında Ukrayna bağımsızlığına kavuştu. 1932-1933 yıllarında yaşanan bu katliam ancak seneler sonra gündeme getirilebildi. Zira Stalin, o yıllarda medyaya uyguladığı sansürle tüm dünyanın bu katliamı görmesini engelliyordu. BM, 2003’de bir beyanname neşrederek 70.yılında holodomoru bir milli trajedi olarak dile getirdi. BM’de Holodomor’un 70. yıldönümü ile ilgili ortak bildiri yayınlamıştır. Söz konusu bildiride Birleşmiş Milletler tarihi boyunca Holodomor ilk defa resmi olarak totaliter rejimi ve acımaz hareketlerinin sonucunda ortaya çıkan Ukrayna halkının milli trajedisi olarak nitelendirildi. Bu olay ile ilgili bilgilerinin, insan hakları ve özgürlüklerinin hukuki temelini ve ona karşı olan saygıların güçlenmesinde katkıda bulunmak amacı ile bu belgede 1932-1933 yıllarında meydana gelen olaylar ile ilgili bilgileri araştırıp yaygınlaştırma çağrısında bulunuldu.
Aralarında ABD’nin de bulunduğu 26 kadar devlet holodomoru soykırım olarak tanıdı. 28 Kasım 2006 tarihinde Ukrayna parlamentosu 1932-1933 yılların arasında ortaya çıkartılan Holodomor’u (Büyük Açlık) kınayan yasa tasarısı çıkartıldı. Dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Victor Yushchenko, milli onurun ve tarihi adaletin yerine getirilmesine yönelik Ukrayna’nın bu yasasını çıkartanların kararlarını tebrik ederek Holodomor kurbanlarının anılmasına yönelik Ukrayna’nın çabalarına uluslararası desteğin sağlanması çağrısında bulundu. Ukrayna Parlamentosu, Ukrayna Holodomor ile ilgili bilgileri, milyonlarca insanın ölümüne yol açan politikanın uygulamasının amaçları ve mekanizmalarını açıklayan eski KGB arşivlerinden alıp yayınladı. Kamuoyuna açıklanan o döneme dair arşiv bilgileri Ukraynalıların yaşadığı dehşeti kanıtlıyor.
Aralarında ABD’nin de bulunduğu 26 kadar devlet holodomoru soykırım olarak tanıdı. 28 Kasım 2006 tarihinde Ukrayna parlamentosu 1932-1933 yılların arasında ortaya çıkartılan Holodomor’u (Büyük Açlık) kınayan yasa tasarısı çıkartıldı. Dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Victor Yushchenko, milli onurun ve tarihi adaletin yerine getirilmesine yönelik Ukrayna’nın bu yasasını çıkartanların kararlarını tebrik ederek Holodomor kurbanlarının anılmasına yönelik Ukrayna’nın çabalarına uluslararası desteğin sağlanması çağrısında bulundu. Ukrayna Parlamentosu, Ukrayna Holodomor ile ilgili bilgileri, milyonlarca insanın ölümüne yol açan politikanın uygulamasının amaçları ve mekanizmalarını açıklayan eski KGB arşivlerinden alıp yayınladı. Kamuoyuna açıklanan o döneme dair arşiv bilgileri Ukraynalıların yaşadığı dehşeti kanıtlıyor.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >