Türkiye yeni öneri sundu; Rumlar, Yunanlılar bir günlük süre istedi

Kıbrıs'ta kapsamlı çözüm için taraflar bir kez daha İsviçre'de bir araya geldi.

Krans Montana'daki görüşmelere Türk ve Rum taraflarının yanı sıra garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere de katıldı. Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti.

Zirvede Türkiye, garanti anlaşmalarını ortadan kaldırmayı hedefleyen Yunanistan ve Rumlara karşı ilk kez bir öneri sundu.

Sunulan öneride, mevcut garanti anlaşmasının, Türk ve Rum kurucu devletlerinin eşitliği temelinde oluşacak yeni bir federal yapıya göre revize edilmesi fikri yer aldı. Bu çerçevede bölgede izleme komitesi kurulması önerildi.

Federal anayasa ve kurucu devlet anayasalarının işleyişinin garanti altına alınması da öneriler arasında.

Buna göre her şey yolunda giderse Ada'daki asker sayısı garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere tarafından yeniden gözden geçirilecek.

Türkiye'nin sunduğu bu öneriler için Rum ve Yunan tarafı bir günlük süre istedi.

Konferansın basına kapalı açılış oturumunda konuşan KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ise Kıbrıs Türk halkının güvencesini Türkiye olarak gördüğünü söyledi.

Mustafa Akıncı, Güney Kıbrıs'ta Enosis referandumunun okullarda kutlanması kararının Kıbrıs Türk halkında tehdit algısı oluşturduğunu ifade etti.

Akıncı, uluslararası örgütlerin savaş ve çatışmaları sonlandırıp barışı sağlama konusundaki performansının yetersiz olduğunu da vurguladı.

Enosis nedir?

Enosis" Yunan Megali İdea’sının değişmeyen hedeflerinden biri olan Kıbrıs'ın Yunanistan’la birleştirilmesi, yani Yunanistan'a ilhak ettirme anlamına geliyor.

Osmanlı Devleti’nin 1878'de Kıbrıs’ı İngiltere’ye devretmesinden sonra Kıbrıs Türkleri ile Rum halkının ilişkilerini belirleyen en önemli etken Kıbrıs Rumlarının adayı “Enosis” ideali ve planı çerçevesinde Yunanistan'a ilhak ettirme çabaları oldu.

Özellikle Girit'in 1913'te İngilizlerin desteğiyle Yunanistan tarafından ilhak edilmesi ve Kıbrıs ile Girit meselesi arasındaki büyük benzerlikler görülmesi Rumların Kıbrıs'ı Yunanistan’a katma çabalarını artırmasına neden oldu.

Bu çerçevede Kıbrıslı Rumlar özellikle İngiltere’nin Ege adaları gibi Kıbrıs’ı da Yunanistan’a vereceğine inandı.

Rumlar, 1931’de Enosis için İngiltere'ye karşı isyan hareketlerine başlayarak, vali konağını yakmışlardı. İngilizler bu ayaklanmayı kuvvet kullanarak bastırmış ve Kıbrıs'ta sıkıyönetim ilan etmişti.

Enosis referandumu, Başpiskopos Makarios'un 1950 yılında göreve gelmesinin ardından yapılmış, Rumların yüzde 96'sı Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanmasına destek vermişti.

Adada 1960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra 1963'te "Kanlı Noel" olarak tarihe geçen EOKA'nın Türklere yönelik saldırıları başladı.

Yunanistan'ın terör örgütü EOKA'ya desteğini artırması, saldırıların yıllar içinde artması, Enosis'in gerçekleşme ihtimalinin yükselmesi ve adadaki Türk varlığının tehlikeye girmesi üzerine Türkiye 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Herakatını başlattı.

Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin 1975'te kurulmasından sonra adada nüfus mübadelesi yapıldı. 15 Kasım 1983'te ise Kıbrıs Türk tarafının kendi kaderini tayin etme hakkına dayanarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) kuruldu.

Kaynak: NTV