Trump imzalı İsrail yanlısı 'Yüzyılın anlaşması' ne zaman açıklanacak?

ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray üst düzey danışmanı ve damadı Jared Kushner beraberindeki heyetle birlikte İsrail yanlısı 'Yüzyılın anlaşması'planına destek için Ortadoğu’yu ziyaret ediyor.

Kushner’a ABD’nin Ortadoğu özel temsilcisi Jason Greenblatt ve İran özel temsilcisi Brian Hook da eşlik ediyor.

İkna turlarına Fas’ın başkenti Rabat’tan başlayan heyetin oradan da Amman ve Kudüs'e gideceği öğrenildi.

Kushner, Bilderberg Konferansı'na da katılacak

Kushner haftanın sonundaysa İsviçre’nin Montreux kentinde konuşmacı olacağı Bilderberg konferansına katılacak. Kushner'ın yoğun programı içinde ABD Başkanı Trump’a üç günlük Londra ziyaretinde eşlik etmek de var.

Bilderberg Konferansları hakkında ne biliyoruz?

Dünyanın siyasi ve finans elitlerini bir araya getiren yıllık Bilderberg toplantıları her yıl farklı bir ülkede yapılıyor. Avrupa ile Amerika Birleşik Devletleri'ni yakınlaştırmayı amaçlayan konferans, 1954 yılında kurulmuştu. Toplantılar adını, konferansın ilk kez yapıldığı Hollanda'daki otelden alıyor.

Her yıl 120 ila 150 siyasi lider, finans, akademi ve medya sektörü gibi farklı sektörlerden uzmanlar katılımcı olarak davet ediliyor.Toplantının gündeminin ne olduğu ya da toplantı boyunca nelerin tartışıldığına dair ayrıntılı açıklama yapılmıyor.

Toplantıya ilişkin eleştiri ve komplolar

Gündem ve katılımcıların isimlerinin dışında toplantıya dair çok az şey biliniyor. Chatham House Kuralı altında gerçekleştirilen toplantıda katılımcılar burada elde ettikleri bilgileri kullanmakta serbest. Ancak bunu konuşmacıların kimliğini, bağlı bulunduğu kuruluşu veya herhangi bir kişinin adını açıklamadan yapmak zorunda.

Öte yandan toplantıda hiç tutanak tutulmaz ve hiçbir rapor yazılmaz. Bundan dolayı toplantı çok daha esrarengiz bir hale geliyor.

Komplo teorisyenleri ayrıca, söz konusu toplantıların 'Yeni Dünya Düzeni' olarak tanımlanan bir fikrin insanlara empoze edilmeye çalışıldığının kanıtı olduğunu savunuyor.

En yaygın teorilerden biri de, Batılı liderlerin Bilderberg'de özel görüşmelerle seçildiği iddiası. Bilderberg'in gizli kimliğine karşı çıkanlar, komplo teorisyenleri ve "İlluminati gözlemcileri" adlı gruplar her yıl toplantılara ev sahipliği yapan yerde protesto gösterisi düzenliyor.

Trump'ın İsrail yanlısı Yüzyılın anlaşması planı kamuoyuna ne zaman açıklanacak?

Kushner'in ABD'nin İsrail-Filistin meselesinin çözümü konusunda hazırladığı Yüzyılın Anlaşması planının maddelerinin ilk kısmını 25-26 Haziran’da Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılması planlanan konferansta açıklayacağı öğrenildi.

Konferanda Ortadoğu’daki ülke temsilcilerinin yanı sıra Avrupa ve Asya’dan da 300-400 kadar temsilcinin katılması bekleniyor. Konferansa temsilci göndermesi beklenenler arasında Mısır, Ürdün, Umman ve G7 ülkeleri de bulunuyor.

Rusya'dan Yüzyılın anlaşması açıklaması

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan gelen açıklamada "Yüzyılın Anlaşması" projesi ile Filistin konusunda ABD'nin desteğiyle Temmuz'da Bahreyn'de düzenlenmesi planlanan çalıştay eleştirildi.

• ABD'nin tüm imkanlarını kullanarak "ana ekonomik kaynakları" seferber etmeye çalıştığına vurgu yapılan açıklamada, "Söz konusu kaynakların Filistin ve komşu ülkelerde yaşayan Filistinlilerin hayatlarını iyileştirilecek büyük projeler için kullanılacağı iddia ediliyor." ifadesine yer verildi.

Filistin yönetiminin, ABD'nin söz konusu girişiminde yer almayı net şekilde reddettiğine dikkat çekilen açıklamada, "ABD'nin bu girişiminin, bölgedeki öncelikli gündemi değiştirerek, İsrail-Filistin çözümüne kendi alternatif bakış açısını dayatma girişimi olduğu açıktır. Kapsamlı bir siyasi çözümü, iki halk için iki devlet prensibine zarar vererek çeşitli ekonomik avantajlar sağlayan paketler vasıtasıyla değiştirmeye yönelik ısrarlı girişimler derin endişe vermektedir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Orta Doğu barış sürecinin, uluslararası hukuk zemininden ayrılmaması gerektiğine işaret edilen açıklamada, "Dışarıdan tek taraflı anlaşmaların dayatılması yerine, ortak gayretlerle İsrail-Filistin arasında doğrudan görüşmelerin sağlanması gerekmektedir." ifadesi yer aldı.

Anlaşma özetle neyi kapsıyor?

Taraflar anlaşma maddelerini kabul ederse İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ve Hamas arasında üçlü bir anlaşma imzalanacak. Bu anlaşmaya göre işgal altındaki Batı Şeria'da yer alan Yahudi yerleşim birimleri dışındaki topraklar ile Gazze Şeridi'nde "Yeni Filistin" adlı bir Filistin devleti kurulacak.

Batı Şeria'daki büyük Yahudi yerleşim yerleri bugün olduğu gibi İsrail'in elinde kalacak. Bu yerleşim birimlerine yine Batı Şeria'daki izole yerleşim birimleri de katılacak ve böylece izole yerleşim birimlerine ulaşmak için büyük yerleşim birimlerinin alanları genişletilecek.

Kudüs kime kalacak?

• Kudüs, İsrail ile Yeni Filistin arasında bölünmeyecek ve paylaşılmayacak ancak her iki devletin de başkenti sayılacak. Ayrıca Kudüs'te yaşayan Araplar Yeni Filistin Devleti'nin vatandaşları olacak.

İsrail'e bağlı Kudüs Belediyesi, Yeni Filistin Hükümeti'nin ilgileneceği eğitim alanı hariç Kudüs'ün tüm alanlarından sorumlu olacak ve bu yeni devlet, Kudüs Belediyesi'ne su gideri ve vergi ödeyecek.

Yahudilerin Araplardan ev almalarına izin verilmeyecek ve aynı şekilde Araplar da Yahudilerden ev alamayacak. Kudüs'e yeni bölgeler eklemlenmeyecek ve kutsal alanların bugünkü statüsü devam edecek.

Anlaşmaya göre Gazze Şeridindeki durum ne?

Mısır, havalimanı, fabrikalar, ticari alanlar ve ziraat için Gazze Şeridi'ne bağlı bir şekilde Yeni Filistin Devleti'ne toprak kiralayacak; ancak Filistinlilerin bu yeni topraklarda iskanına izin verilmeyecek. Bu toprakların sınırları ile kira ücreti daha sonra aracı ve destekçi ülkeler tarafından Yeni Filistin Devleti ile Mısır arasında belirlenecek.

Anlaşmayı hangi ülkeler destekleyecek?

Yeni Filistin Devleti'nin kurulmasını öngören bu anlaşmanın uygulanması için mali olarak destek sağlayacak ülkeler, başta ABD olmak üzere Avrupa Birliği (AB) ve petrol üreticisi Körfez Arap ülkeleri olacak.

Destekleyici ülkeler, Yeni Filistin'deki ulusal projeler için 5 yıl boyunca 30 milyar dolarlık bir bütçe sağlayacak. Bu bütçeye izole Yahudi yerleşim birimleri ile büyük yerleşim yerlerinin İsrail'e bağlanması maliyeti de dahil olacak.

Yeni Filistin Devleti'nin güvenliğini kim sağlayacak?

Yeni Filistin Devleti'nin ordusu olmayacak. Sadece polisin elinde hafif silahlar olacak.

İsrail ile Yeni Filistin arasında, İsrail'in tüm yabancı saldırılara karşı Yeni Filistin'in korumasını garanti altına alacağı ve bu tür bir koruma karşılığında Yeni Filistin'in İsrail'e ödeme yapacağı yeni bir savunma anlaşması imzalanacak. Bu ödemenin maliyeti, taraflar arasındaki destekleyici devletlerin aracılık ettiği müzakerelerde belirlenmelidir.

Ürdün Vadisi hangi devlete kalacak?

Ürdün Vadisi veya diğer adıyla Batı Şeria'nın Ölü Deniz (Lut Gölü) çevresindeki Ağvar bölgesi bugün olduğu gibi İsrail'in elinde kalacak. Bölgeden geçen 90 numaralı otoyol 4 şeritli olacak.

İsrail, otoyolun genişletilmesi için bir ihale açacak. Bu 90 numaralı otoyolun iki şeridi Yeni Filistin'i Ürdün'e bağlayacak. Bu yol üzerinde kurulacak olan sınır kapıları Yeni Filistin'in kontrolünde olacak.

Hamas ve Filistin Kurtuluş Örgütü anlaşmaya karşı çıkarsa ne olacak?

Hamas ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ)'nün bu anlaşmaya itiraz etmesi durumunda ABD, Filistin'e sağladığı tüm mali desteği kesecek ve diğer ülkelerin de mali destek sağlamasını engelleyecek.

FKÖ bu anlaşmayı kabul eder de Hamas ya da Filistin İslami Cihad Hareketi bu anlaşmayı reddederse bu iki hareketin liderleri sorumlu sayılacak ve Gazze Şeridi ile İsrail arasındaki yeni bir savaşta ABD, İsrail’in bu liderleri hedef alması konusunda destekleyecek.

İsrail anlaşmaya yanaşmazsa yaptırım olacak mı?

Eğer İsrail bu anlaşmaya itiraz ederse, İsrail'e sağlanan mali destek durdurulacak.

Washington Post: 'Yüzyılın anlaşması' Filistin'e devlet statüsü getirmiyor

ABD'nin saygın gazetelerinden Washington Post, ABD Başkanı Donald Trump'ın "yüzyılın anlaşması" olarak adlandırılan Ortadoğu barış planının, Filistinlilerin gündelik hayatına birtakım iyileştirmeler getirmekle birlikte bağımsız bir Filistin devleti kurulmasını önermediğini ileri sürmüştü.

• Gazetenin son iki yıldır anlaşmanın hazırlanması konusunda çalışmalar yürüten Trump'ın damadı ve Beyaz Saray danışmanı Jared Kushner'in açıklamalarına ve konuyla ilgili bilgisi olan ABD'li ve Arap yetkililere dayandırdığı haberine göre, plan geçmişteki barış çabalarında müzakerelere zemin oluşturan iki devletli çözüm önerisini içermiyor.

Filistin'e devlet statüsü sağlamayan plan, daha çok Filistinlilerin ekonomik koşullarının iyileştirilmesine ve din, inanç ve ibadet özgürlüğü ile hukuki eşitlik gibi temel hak ve özgürlükler konusunda bazı güvenceler getirilmesine odaklanıyor.

Hamas anlaşmaya ne tepki veriyor?

ABD tarafından açıklanması beklenen ve bazı Arap ülkeleri tarafından desteklendiği iddia edilen "Yüzyılın Anlaşması" projesine dikkati çeken Hamas Siyasi Büro üyesi Halil el-Hayye,"Yüzyılın Anlaşması, bilinmeyen bir şey değil. Bazıları bu projenin Filistin'i hedef aldığını sanıyor ancak Arap ve İslam ümmetini hedef alıyor. Tam merkezine yerleştirilen Filistin meselesi, bir geçiş kapısı." dedi.

Kushner, New York'ta Time dergisinin düzenlediği "Time100" etkinliğinde yapılan mülakatta, Orta Doğu barış planının normalde 2019 başında sunulacağını ancak İsrail'de erken seçim kararı alınmasının ardından bunun ertelendiğini belirtmişti.