Mursi'nin dünya siyasetine kazınacak bir yılı

Mısır'ın kuzeyindeki Şarkiye iline bağlı Eladva köyünde 8 Ağustos 1951 tarihinde doğan Muhammed Mürsî Îsa el-Eyyat, bugün mahkeme salonunda hayatını kaybetti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: Ben Mursi kardeşimize, şehidimize Allah’tan rahmet diliyorum

Bugün mahkeme salonunda hayatını kaybeden Mursi'nin iktidardaki ilk yılı ise siyaset sayfalarında yerini alacak. Mısır'da seçimle iş başına gelen Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin 30 Haziran 2012'de yemin ederek göreve başlamasından 3 Temmuz 2013'te görevden alınmasına kadar geçen süreçte siyasi hayatında önemli gelişmeler yaşandı.

Mursi'nin görevde kaldığı bir yıllık süre içinde meydana gelen olaylar şöyle sıralanıyor:

24 Haziran 2012

Yüksek Seçim Kurulu (YAK) Müslüman Kardeşler Teşkilatı'nın (İhvan) siyasi kanadı Hürriyet ve Adalet Partisi'nin (HAP) adayı Mursi'nin devrik lider Hüsnü Mübarek döneminin son Başbakanı Ahmed Şefik'i az oy farkıyla geçerek seçimi kazandığını açıkladı.

29 Haziran 2012

Mursi, Tahrir Meydanı'nda sembolik cumhurbaşkanlığı yemini etti. Mursi, meydanı dolduran kalabalığa, "Şimdi herkes beni dinliyor, halk, polis, ordu beni dinliyor. Halkın üstünde bir otorite yoktur. Sizler otoritenin kaynağısınız" diye hitap etti. Tahrir'de yapılan yemin pek çok eleştiriye maruz kaldı zira YAK'ın 17 Haziran'da çıkardığı anayasal düzenlemelere göre cumhurbaşkanının Halk Meclisi'nin değil Anayasa Mahkemesi'nin önünde yemin etmesi gerekiyordu.

30 Haziran 2012

Anayasa Mahkemesi önünde resmi olarak cumhurbaşkanlığı yemini etti.

8 Temmuz 2012

Anayasa Mahkemesi'nin "parlamento seçimlerinin yapıldığı kanunun geçersiz olduğu" gerekçesiyle meclisin feshedilmesi yönünde verdiği kararı iptal etti.

11 Temmuz 2012

Anayasa Mahkemesi Mursi'nin kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verdi.

19 Temmuz 2012

Geçiş döneminde ordu tarafından tutuklanan 572 kişinin serbest bırakılmasına karar verdi.

30 Temmuz 2012

Çıkarılan bir afla aralarında İhvan ve el-Cemaati'l İslamiyye hareketi liderlerinin de olduğu 26 kişi serbest bırakıldı.

2 Ağustos 2012

Hişam Kandil yemin ederek Başbakanlık görevine başladı.

5 Ağustos 2012

Refah Sınır Kapısı'nda kimliği belirsiz kişilerce gerçekleştirilen saldırıda 16 asker hayatını kaybetti.

12 Ağustos 2012

Savunma Bakanı ve Yüksek Askeri Konsey Başkanı Mareşal Hüseyin Tantavi’yi emekliye sevk etti. Genelkurmay Başkanı Korgeneral Sami Anan da cumhurbaşkanı müsteşarlığına getirildi.

15 Ağustos 2012

İslam İşbirliği Konseyi'nin zirvesine katılmak için Suudi Arabistan'a gitti.

23 Ağustos 2012

Gazetecilerin yayın suçlarından yargılanmasını yasaklayan kanunu çıkardı.

27 Ağustos 2012

4 yardımcı ve 17 müsteşardan oluşan çalışma ekibini tayin etti.

28 Ağustos 2012

İş adamlarından oluşan bir ekiple Çin'e resmi ziyarette bulundu.

30 Ağustos 2012

Bağlantısızlar Hareketi'nin toplantısına katılmak üzere İran'a gitti.

11 Eylül 2012

Hazreti Muhammed'e hakaret içeren filmi protesto eden Mısırlılar Kahire'deki ABD Büyükelçiliği'ne saldırdı.

26 Eylül 2012

Mursi, New York'taki BM Genel Kurulu'nda konuştu.

6 EKim 2012

Kahire Stadyumu'nda kendisini destekleyenlere, seçilmesinin üzerinden geçen ilk 100 günde yapılanlardan bahsettiği bir konuşma yaptı.

11 Ekim 2012

Başsavcı Abdulmecid Mahmud’u görevinden alarak Vatikan Büyükelçiliği’ne atadı.

17 Ekim 2012

Mursi'nin, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez'e gönderdiği ve "Sevgili dostum" diye başlayan mesaj, Mısır'da büyük tartışmalara neden oldu.

3 Kasım 2012

Aralarında cumhurbaşkanlığına aday olan isimlerin de bulunduğu muhalefetin önde gelen isimleriyle, anayasa taslağı üzerinde uzlaşıya varmak amacıyla bir araya geldi.

22 Kasım 2012

ABD, İsrail'in Gazze'ye başlattığı hava saldırılarına Hamas'ın da füze atarak karşılık verdiği savaşta Mursi'nin iki taraf arasında ateşkesi sağlamadaki rolünü öven bir açıklama yayımladı.

22 Kasım 2012

Yetkilerini artırdığı gerekçesiyle ülkede tartışmaları da beraberinde getiren, kurucu meclis ve kendi kararlarını yargı muafiyetine tabi tutan kararname çıkardı. Kararnamenin ardından ülkede yönetim karşıtı tepkiler artarken bu tepkinin sonucu olarak sol eğilimli ve liberal partileri bünyesinde barındıran Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) kuruldu.

1 Aralık 2012

Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, yeni anayasa taslağını 15 Aralık'ta referanduma sunma kararı aldı.

5 Aralık 2012

Mursi'nin çıkardığı kararnameyi protesto etmek isteyen muhalifler Kahire'deki İttihadiyye Sarayı önünde toplandı. Mursi taraftarları ve karşıtları arasında çıkan çatışmalarda 11 kişi hayatını kaybetti.

6 Aralık 2012

Cumhurbaşkanı Mursi, yönetim karşıtı gösterilerin başını çeken Ulusal Kurtuluş Cephesi'ne diyalog çağrısında bulundu.

9 Aralık 2012

Mursi, tepkilerin artması üzerine 22 Kasım'da ilan ettiği kararnameyi iptal ettiğini açıkladı. Ancak muhalifler, iptal kararına rağmen gösterileri sonlandırmayı reddetti.

15 Aralık ve 22 Aralık

Mısır'da yeni anayasa için yapılan referandumun bir ve ikinci tur oylamaları yapıldı.

24 Aralık 2012

Mursi, Şura Meclisi'ne 90 yeni üye atadı.

26 Aralık 2012

Mısır'da Yüksek Seçim Kurulu yeni anayasanın yüzde 68.3 oy oranıyla kabul edildiğini açıkladı.

27 Aralık 2012

Mursi, yeni anayasa uyarınca yasama yetkisini resmen Şura Meclisi'ne devretti.

6 Ocak 2013

Mursi, Hişam Kandil başkanlığındaki hükümette görev alan 10 bakanda değişikliğe gitti.

26 Ocak 2013

Mısır'ın birçok farklı kentinde 25 Ocak 2011 devriminin yıldönümünde olaylar çıktı. Güvenlik güçlerinin göstericilere müdahalesi sonucu çok sayıda kişi öldü ve yaralandı.

27 Ocak 2013

Mısır'da Ehli taraftarlarını öldürmekle suçlanan kişiler hakkında ağırlaştırılmış hapis cezaları verildi. Süveyş Kanalı'nda yer alan Port Said, İsmailiyye ve Süveyş'te kararı protesto edenler ve güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Mursi, ulusa sesleniş konuşması yaparak, olağanüstü hal ve gece sokağa çıkma yasağı ilan ettiğini açıkladı.

28 Ocak 2013

Mursi, muhaliflerin kendisini boykot etmesi üzerine kendisini destekleyenlerle bir araya geldi.

30 Ocak 2013

Cumhurbaşkanı Mursi, resmi temaslarda bulunmak üzere kısa süreli olarak Almanya'ya gitti.

4 Şubat 2013

Mursi, ülkede güvenlik anlamında yaşanan istikrarsızlığı görüşmek üzere Silahlı Kuvvetler Yüksek Askeri Konseyi komutanlarıyla bir araya geldi.

5 Şubat 2013

Cumhurbaşkanı Mursi İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 12. Liderler Zirvesi'ne katılmak üzere Mısır'a gelen İran eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile Kahire Havalimanı'nda görüştü. Bu görüşme 1979 yılında kesilen diplomatik ilişkilerin yeniden canlanması anlamında oldukça önemli bir ziyaret olarak değerlendirildi.

17 Şubat 2013

Mursi'nin istifa eden danışmanları ve yardımcılarının sayısı 10'a ulaştı.

26 Şubat 2013

Mursi, parlamento seçimlerini görüşmek üzere milli uzlaşı toplantıları düzenledi. Toplantıyı muhalefet boykot etti.

6 Mart 2013

Mısır İdari Mahkemesi, parlamento seçimlerinin Nisan ayında yapılmasını öngören kararı reddederek, kararın Anayasa Mahkemesi'ne sevk edilmesini kararlaştırdı. Mursi yayımladığı yazılı açıklamada yargının kararlarına saygı duyduğunu belirtti.

18 Mart 2013

Mursi, Pakistan'ı ziyaret etti. İki ülke liderlerinin karşılık anlaşmalar imzalamak üzere bir araya geldiği, cumhurbaşkanlığı sarayında düzenlenen törende Mursi'ye Pakistan devlet nişanı ve Pakistan NAS Üniversitesi'nden fahri doktora unvanı verildi.

10 Nisan 2013

Mursi, "cumhurbaşkanına hakaret" suçlamasıyla haklarında dava açılan tüm gazetecilerden suçlamaların geri çekilmesi talimatını verdi.

12 Nisan 2013

Mısır Silahlı Kuvvetler Yüksek Askeri Konseyi komutanlarıyla bir araya gelen Mursi, orduya yöneltilen suçlamalara karşı çıkarak devlet kurumları arasındaki karşılık anlayışa dikkati çekti.

20 Nisan 2013

Mursi, kabinedeki teknokrat bakanların görevlerinde değişikliğe gitmeyeceğini açıkladı.

21 Nisan 2013

Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanlığı tarafından "parlamento seçimlerinin iptal kararını durdurmak" için yaptığı itirazı reddetti.

22 Nisan 2013

Mursi, Adalet Bakanı Ahmed Mekki'nin istifasına sebep olan yargı yönetiminde temizlik talep eden gösterilerden bir hafta sonra Yüksek Yargı Konseyi ile toplantı düzenledi.

23 Nisan 2013

Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin hukuk danışmanı Muhammed Fuad Cadullah istifa etti.

26 Nisan 2013

Temerrüd Hareketi adı verilen bir grup aktivist 30 Haziran'da kalabalık halk gösterileri düzenlenmesi çağrısında bulundu.

7 Mayıs 2013

Hişam Kandil hükümetinin yeni bakanları Mursi karşısında yemin etti.

22 Mayıs 2013

Mursi, Sina'da kaçırılan 7 emniyet görevlisinin serbest bırakılmasının sağlandığını açıkladı.

28 Mayıs 2013

Mursi, Addis Ababa'da başlayan Afrika Birliği'nin 50. Kuruluş yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde düzenlenen Afrika zirvesi için Etiyopya'ya gitti.

4 Haziran

Mursi, Etiyopya'nın inşa etmeyi planladığı Hedasi Barajı kriziyle yakından ilgilenmek üzere milli bir komite oluşturulması talebinde bulundu.

6 Haziran

Mursi Mısır'ın yarı resmi gazetesi Ahram'a verdiği mülakatta erken seçim taleplerini reddetti ve bu yöndeki çağrıları gayri meşru olarak nitelendirdi.

10 Haziran

Nil suları için düzenlenen halka açık konferansta konuşan Mursi, Etiyopya'nın inşaatına başladığı Hedasi Barajı yüzünden Mısır'ın Nil Nehri'ndeki hakkını eksiltmesinden duyduğu endişeyi ifade etti. Mursi, "Nil'in tek bir damlası eksilirse, kanlarımız bunun için alternatiftir" dedi.

15 Haziran

Mursi, Suriye ile ilişkilerin kesildiğini duyurdu. Hizbullah'a Suriye'den çekilmeleri çağrısında bulundu.

17 Haziran

Mursi valilerin yerlerinin değiştirilmesine karar verdi. Bu durum, pek çok kentte Mursi destekçileri ile karşıtlarının çatışmalarına neden oldu.

23 Haziran

Dönemin Savunma Bakanı Abdulfettah es-Sisi, ülkedeki krizin sonlandırılması için siyasilere bir hafta süre tanıdıklarını açıkladı.

24 Haziran

İhvan ile Hürriyet ve Adalet Partisi Rabiatu'l Adeviye Meydanı'nda "Meşruiyet kırmızı çizgi" adı altında cuma gösterileri düzenlenmesi çağrısında bulundu.

26 Haziran 2013

Muhalefet partileri cumhurbaşkanlığı seçim tarihinin öne alınması çağrısında bulundu.

27 Haziran 2013

Mursi, başbakana, siyasi ve ekonomik reformlarda bulunma çağrısı yaptı.

28 Haziran 2013

Mursi karşıtları Tahrir Meydanı ve İttihadiyye Sarayı etrafında gösteriler düzenlemeye başlarken, Mursi yanlıları da Kahire'nin doğusundaki Rabiatu'l Adeviyye Mescidi yakınında gösteriler düzenledi.

30 Haziran 2013

Mursi karşıtları,Tahrir Meydanı ve İttihadiyye Sarayı civarında kitlesel gösteriler düzenlemeye devam etti. Farklı kentlerde ve meydanlarda da Mursi yanlılarının gösterileri devam ediyordu.

1 Temmuz 2013

İhvan seçilmiş, meşru cumhurbaşkanını desteklemeye devam edeceklerini açıklarken, 10 bakan da hükümetten istifa etti.

Savunma Bakanı Sisi, siyasi krizin çözümü için ordunun "48 saat" süre verdiğini açıkladı. Mısır ordusundan yapılan yazılı açıklamada, ordunun bir darbe girişiminde olmadığı yalnızca "halkın iradesine" göre hareket edileceği belirtildi.

2 Temmuz 2013

Mursi, içinde onlarca kez "meşruiyet" kelimesinin geçtiği uzun bir konuşma yaptı. Meşruiyeti canı pahasına savunacağını belirtti. Diğer taraftan da Mursi yanlıları ve karşıtları arasında çatışmalar yaşanıyordu.

3 Temmuz 2013

Mısır Genelkurmay Başkanı Sisi, mevcut anayasayı askıya aldıklarını ve seçim yapılıncaya kadar Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur'un cumhurbaşkanlığı görevi yürüteceğini açıkladı. Geçiş döneminde teknokratlardan oluşan ulusal bir uzlaşı hükümeti kurulacağını dile getiren Sisi, yaptıkları müdahalenin gerekçesini "Halkın orduyu göreve davet ettiğini hissettik" diye savundu.

Diyalog çağrıları yaptıklarını bu çağrıya muhalefetin uyduğunu fakat Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'den cevap alamadıklarını belirten Sisi, ordunun siyasetten uzak duracağını söyledi.

• Mursi, bilinmeyen bir yere götürülmeden önce ülkede yaşananların darbe olduğunu ve görevini bırakmayacağını dair bir konuşma yaptı. Ordunun yönetime müdahalesiyle bilinmeyen bir yere götürülen Mursi, aylar sonra ilk kez 4 Kasım 2013'te "şiddet olaylarına" ilişkin yargılandığı davanın duruşmasında kamuoyu önüne çıkarıldı.