0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Büyük ümitlerle kurulup siyaset sahnesinde tutunamayan partiler

Çağrı Saçaralp
ÇAĞRI SAÇARALP
16 ARALIK 2018 , PAZAR 08:00
Abone ol
Arşiv
Arşiv

Türk Siyasi Tarihinde iktidar olma hayaliyle kurulan onlarca parti, girdiği ilk seçimlerde hezimete uğrayarak büyük hayal kırıklığı yaşadı. Aldıkları düşük oy oranlarından sonra kapılarına kilit vurulan siyasi partilerden 1990'lı yıllardan günümüze kadar olan süreçteki bazılarının kısa ömürlü hikayelerini sizler için derledik.

İşte Türk siyasetini sarsacağını iddia edip, girdiği ilk seçimde hüsrana uğrayan bazı siyasi partiler...

Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) 22 Aralık 1994'te işadamı Cem Boyner'in liderliğinde Asaf Savaş Akat, Cengiz Çandar, Can Paker, Etyen Mahçupyan, Kemal Anadol, Mehmet Altan, Kemal Derviş gibi sanayici, işadamı, yazar ve akademisyenin katılımıyla kuruldu. Kurulduğundan itibaren manşetlerden inmeyen, YDH tek başına iktidar olmak istiyordu. Parti medyanın yoğun ilgisine rağmen katıldığı 1995 Genel Seçimleri'nde büyük bir hezimete uğradı. YDH aldığı 133,889 oyla, % 0.48'lik oy oranında kalarak büyük hayal kırıklığına uğradı. Bu başarısızlıktan sonra, Nisan 1996'da Genel başkan Cem Boyner, YDH'nin misyonunu tamamladığını düşündüğünü belirterek görevinden ve YDH’den istifa ettiğini açıkladı. Boyner'in istifasından sonra genel başkanlığa getirilen Hüseyin Ergün döneminde siyasi yaşamını daha fazla devam ettiremeyen YDH, Kasım 1997'de kendini fesh ederek, Barış Partisi'ne katıldı
Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) 22 Aralık 1994'te işadamı Cem Boyner'in liderliğinde Asaf Savaş Akat, Cengiz Çandar, Can Paker, Etyen Mahçupyan, Kemal Anadol, Mehmet Altan, Kemal Derviş gibi sanayici, işadamı, yazar ve akademisyenin katılımıyla kuruldu. Kurulduğundan itibaren manşetlerden inmeyen, YDH tek başına iktidar olmak istiyordu. Parti medyanın yoğun ilgisine rağmen katıldığı 1995 Genel Seçimleri'nde büyük bir hezimete uğradı. YDH aldığı 133,889 oyla, % 0.48'lik oy oranında kalarak büyük hayal kırıklığına uğradı. Bu başarısızlıktan sonra, Nisan 1996'da Genel başkan Cem Boyner, YDH'nin misyonunu tamamladığını düşündüğünü belirterek görevinden ve YDH’den istifa ettiğini açıkladı. Boyner'in istifasından sonra genel başkanlığa getirilen Hüseyin Ergün döneminde siyasi yaşamını daha fazla devam ettiremeyen YDH, Kasım 1997'de kendini fesh ederek, Barış Partisi'ne katıldı
Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Yeniden Doğuş Partisi (YDP), 23 Kasım 1992'de, Anavatan Partisi'nden ayrılmış olan Hasan Celal Güzel tarafından 11 binin üzerinde kurucu üye ile gövde gösterisi yaparak kurulmuştu. Kurucular Kurulu Toplantısı kurucu sayısının fazlalığı nedeniyle Atatürk Spor Salonunda yapılabildi. İddialı açıklamalarıyla 1995 Türkiye genel seçimlerine giren parti sadece %0,34 oy alabildi. 1999'da yapılan seçimlerde aldığı oy oranı %0,14'e düşen parti genel başkan değişikliğine gitti. Hasan Celal Güzel'in partinin liderliğiyle beraber siyaseti de bırakmasından sonra YDP’nin genel başkanlığına Ahmet Rüştü Çelebi getirildi. 23 Ağustos 2002'de yapılan 3. Olağanüstü Kurultayı'nda YDP parti genel sekreteri Mehmet Ali Akgül tarafından Cem Uzan'a sunulan YDP'nin adı Genç Parti olarak değiştirildi ve parti başkanlığına da Cem Uzan seçildi.
Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Yeniden Doğuş Partisi (YDP), 23 Kasım 1992'de, Anavatan Partisi'nden ayrılmış olan Hasan Celal Güzel tarafından 11 binin üzerinde kurucu üye ile gövde gösterisi yaparak kurulmuştu. Kurucular Kurulu Toplantısı kurucu sayısının fazlalığı nedeniyle Atatürk Spor Salonunda yapılabildi. İddialı açıklamalarıyla 1995 Türkiye genel seçimlerine giren parti sadece %0,34 oy alabildi. 1999'da yapılan seçimlerde aldığı oy oranı %0,14'e düşen parti genel başkan değişikliğine gitti. Hasan Celal Güzel'in partinin liderliğiyle beraber siyaseti de bırakmasından sonra YDP’nin genel başkanlığına Ahmet Rüştü Çelebi getirildi. 23 Ağustos 2002'de yapılan 3. Olağanüstü Kurultayı'nda YDP parti genel sekreteri Mehmet Ali Akgül tarafından Cem Uzan'a sunulan YDP'nin adı Genç Parti olarak değiştirildi ve parti başkanlığına da Cem Uzan seçildi.
Demokrat Türkiye Partisi (DTP) 28 Şubat'ın siyasi ayağı, DYP parçalanarak sağlanmıştır. 1995 seçimlerinden 135 milletvekili çıkaran DYP, parçalanarak 98 milletvekiline kadar düşürülmüştür. DYP'den kopan milletvekillerinin çoğunluğu DTP’nin içinde yer aldı. DTP’nin 67 kurucusundan 6’sı milletvekiliydi. İlk Genel başkanı Hüsamettin Cindoruk'tu. Temmuz 1997'de Mesut Yılmaz'ın başkanlığında kurulan 55. Hükümet'te ANAP ve DSP ile beraber koalisyon ortaklarından biri oldu. 17 Nisan 1999'da yapılan genel seçimlerde % 0,58'lik oy oranıyla parlamentoya giremedi. Bunun üzerine Cindoruk genel başkanlıktan istifa etti, yerine İsmet Sezgin getirildi. 2002 Nisan'ında yapılan kongrede İsmet Sezgin koltuğunu Mehmet Ali Bayar'a bıraktı. 2002 Genel Seçimleri'nde DYP ile ittifak yapan DTP, bu partinin seçim barajını aşamaması üzerine gene TBMM'ye giremedi. Seçim mağlubiyetinden sonra Bayar da istifa etti. DTP, Bayar'dan sonra 3 kez genel başkan değiştirmesine rağmen güç kaybetmeye devam etti. Kasım 2004'te yapılan 4. olağanüstü kongrede genel başkanlığa eski bakanlardan Yaşar Okuyan getirildi. 15 Mayıs 2005'te yapılan 3. olağan kongrede DTP'nin adı Hürriyet ve Değişim Partisi olarak değiştirildi. Hürriyet ve Değişim Partisi 2008'de Halkın Yükselişi Partisi'ne katıldı.
Demokrat Türkiye Partisi (DTP) 28 Şubat'ın siyasi ayağı, DYP parçalanarak sağlanmıştır. 1995 seçimlerinden 135 milletvekili çıkaran DYP, parçalanarak 98 milletvekiline kadar düşürülmüştür. DYP'den kopan milletvekillerinin çoğunluğu DTP’nin içinde yer aldı. DTP’nin 67 kurucusundan 6’sı milletvekiliydi. İlk Genel başkanı Hüsamettin Cindoruk'tu. Temmuz 1997'de Mesut Yılmaz'ın başkanlığında kurulan 55. Hükümet'te ANAP ve DSP ile beraber koalisyon ortaklarından biri oldu. 17 Nisan 1999'da yapılan genel seçimlerde % 0,58'lik oy oranıyla parlamentoya giremedi. Bunun üzerine Cindoruk genel başkanlıktan istifa etti, yerine İsmet Sezgin getirildi. 2002 Nisan'ında yapılan kongrede İsmet Sezgin koltuğunu Mehmet Ali Bayar'a bıraktı. 2002 Genel Seçimleri'nde DYP ile ittifak yapan DTP, bu partinin seçim barajını aşamaması üzerine gene TBMM'ye giremedi. Seçim mağlubiyetinden sonra Bayar da istifa etti. DTP, Bayar'dan sonra 3 kez genel başkan değiştirmesine rağmen güç kaybetmeye devam etti. Kasım 2004'te yapılan 4. olağanüstü kongrede genel başkanlığa eski bakanlardan Yaşar Okuyan getirildi. 15 Mayıs 2005'te yapılan 3. olağan kongrede DTP'nin adı Hürriyet ve Değişim Partisi olarak değiştirildi. Hürriyet ve Değişim Partisi 2008'de Halkın Yükselişi Partisi'ne katıldı.
Yeni Türkiye Partisi (YTP) Yeni Türkiye Partisi, 21 Temmuz 2002'de DSP'den ayrılan İsmail Cem ve Hüsamettin Özkan liderliğindeki bir grup milletvekili tarafından kurulmuştur. Merkez sol ve liberal bir çizgide olan partinin ilk ve tek genel başkanı İsmail Cem olmuştur. Medyanın büyük kısmının desteklediği parti 3 Kasım 2002 Erken Genel Seçimleri'nde %1.15'lik oy oranıyla bir varlık göstermedi. 2002 seçimlerinin ardından başta Hüsamettin Özkan olmak üzere partiden büyük kopuşlar oldu. 2004 Yerel Seçimleri'nde oyları 0.32 ye düşmesi ve İsmail Cem'in hastalığı nedeni ile siyasi varlığını daha fazla devam ettiremeyen parti 24 Ekim 2004'de yaptığı son kurultayda CHP'ye katılma kararı aldı.
Yeni Türkiye Partisi (YTP) Yeni Türkiye Partisi, 21 Temmuz 2002'de DSP'den ayrılan İsmail Cem ve Hüsamettin Özkan liderliğindeki bir grup milletvekili tarafından kurulmuştur. Merkez sol ve liberal bir çizgide olan partinin ilk ve tek genel başkanı İsmail Cem olmuştur. Medyanın büyük kısmının desteklediği parti 3 Kasım 2002 Erken Genel Seçimleri'nde %1.15'lik oy oranıyla bir varlık göstermedi. 2002 seçimlerinin ardından başta Hüsamettin Özkan olmak üzere partiden büyük kopuşlar oldu. 2004 Yerel Seçimleri'nde oyları 0.32 ye düşmesi ve İsmail Cem'in hastalığı nedeni ile siyasi varlığını daha fazla devam ettiremeyen parti 24 Ekim 2004'de yaptığı son kurultayda CHP'ye katılma kararı aldı.
Genç Parti İlginç vaatleri, köfte ekmek dağıtılan mitingleriyle hayatımıza giren Genç Parti yine bir iş adamının Cem Uzan’ı iktidara taşımaya çalışmasıydı.Genç Parti, 10 Temmuz 2002’de Uzan ve arkadaşları tarafından kuruldu. “Türkiye yerinden oynayacak” sloganıyla kuruluşunu açıklayan parti, seçim dönemi boyunca “mazot 1 YTL olacak”, “ÖSS kalkacak”, “dokunulmazlıklar kalkacak” gibi o dönem için hayli uçuk görünen vaatleriyle konuşuldu. Uzan sadece 66 gün boyunca propaganda yapmasına rağmen, beklenmedik bir şekilde 3 Kasım 2002 seçimlerinde yüzde 7,25 oy aldı. 22 Temmuz 2007 seçimlerinde ise yüzde 3,03 alarak yine meclise giremedi. Cem Uzan bu dönemde hakkında devam eden davalar nedeniyle Fransa’dan “siyasi sığınma hakkı” aldı. Halen Paris’te ikamet eden Uzan, propagandaya Twitter üzerinde devam ediyor.
Genç Parti İlginç vaatleri, köfte ekmek dağıtılan mitingleriyle hayatımıza giren Genç Parti yine bir iş adamının Cem Uzan’ı iktidara taşımaya çalışmasıydı.Genç Parti, 10 Temmuz 2002’de Uzan ve arkadaşları tarafından kuruldu. “Türkiye yerinden oynayacak” sloganıyla kuruluşunu açıklayan parti, seçim dönemi boyunca “mazot 1 YTL olacak”, “ÖSS kalkacak”, “dokunulmazlıklar kalkacak” gibi o dönem için hayli uçuk görünen vaatleriyle konuşuldu. Uzan sadece 66 gün boyunca propaganda yapmasına rağmen, beklenmedik bir şekilde 3 Kasım 2002 seçimlerinde yüzde 7,25 oy aldı. 22 Temmuz 2007 seçimlerinde ise yüzde 3,03 alarak yine meclise giremedi. Cem Uzan bu dönemde hakkında devam eden davalar nedeniyle Fransa’dan “siyasi sığınma hakkı” aldı. Halen Paris’te ikamet eden Uzan, propagandaya Twitter üzerinde devam ediyor.
Halkın Sesi Partisi Halkın Sesi Partisi (Has Parti), 1 Ekim 2010’da Saadet Partisi Genel Başkanlığı’ndan istifa ettikten sonra Prof. Dr. Numan Kurtulmuş’un kurucu Genel Başkanlığında, 1 Kasım 2010’da kuruldu ve sadece 2 yıl hayatta kalabildi. HAS Parti’nin kurucuları arasında Mehmet Bekaroğlu ve Çağrı Erhan gibi önemli isimler de vardı. Parti, 12 Haziran 2011 seçimlerine büyük umutlarla girmiş olsa da, % 0,77 oy oranı ile 329.723 oy alabilmiştir. Takip eden süreç içerisinde, 12 Temmuz 2012’de Genel Başkan Kurtulmuş, AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir görüşme yapmış ve bu görüşmede Erdoğan, HAS Parti’nin AK Parti’ye katılmasına yönelik bir teklifte bulundu. Bu öneri, HAS Parti’nin 19 Eylül 2012’de gerçekleştirmiş olduğu Olağanüstü Kongre’de 12 oya karşı 165 oy ile kabul edilmiş ve 22 Eylül 2012’de bu bütünleşme gerçekleşmiştir. Partinin o dönemki Genel Başkan Yardımcısı olan Mehmet Bekaroğlu, HAS Parti’nin devam etmesine yönelik bir süre daha çabaladıysa da, 2014’ün yaz sonuna doğru Cumhuriyet Halk Partisi’ne Genel Başkan Yardımcısı olarak katılınca, HAS Parti de kısa zamanda siyasi partiler mezarlığının yolunu tuttu.
Halkın Sesi Partisi Halkın Sesi Partisi (Has Parti), 1 Ekim 2010’da Saadet Partisi Genel Başkanlığı’ndan istifa ettikten sonra Prof. Dr. Numan Kurtulmuş’un kurucu Genel Başkanlığında, 1 Kasım 2010’da kuruldu ve sadece 2 yıl hayatta kalabildi. HAS Parti’nin kurucuları arasında Mehmet Bekaroğlu ve Çağrı Erhan gibi önemli isimler de vardı. Parti, 12 Haziran 2011 seçimlerine büyük umutlarla girmiş olsa da, % 0,77 oy oranı ile 329.723 oy alabilmiştir. Takip eden süreç içerisinde, 12 Temmuz 2012’de Genel Başkan Kurtulmuş, AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir görüşme yapmış ve bu görüşmede Erdoğan, HAS Parti’nin AK Parti’ye katılmasına yönelik bir teklifte bulundu. Bu öneri, HAS Parti’nin 19 Eylül 2012’de gerçekleştirmiş olduğu Olağanüstü Kongre’de 12 oya karşı 165 oy ile kabul edilmiş ve 22 Eylül 2012’de bu bütünleşme gerçekleşmiştir. Partinin o dönemki Genel Başkan Yardımcısı olan Mehmet Bekaroğlu, HAS Parti’nin devam etmesine yönelik bir süre daha çabaladıysa da, 2014’ün yaz sonuna doğru Cumhuriyet Halk Partisi’ne Genel Başkan Yardımcısı olarak katılınca, HAS Parti de kısa zamanda siyasi partiler mezarlığının yolunu tuttu.
Anadolu Partisi Anadolu Partisi, 2014 yılı Ekim ayında Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa eden YARSAV eski başkanı Emine Ülker Tarhan tarafından 14 Kasım 2014 tarihinde kurulan siyasi partidir. Partinin kurucular listesinde eski CHP'lilerin yanı sıra daha önce Anavatan Partisi, Doğru Yol Partisi ve Demokratik Sol Parti gibi çeşitli partilerde siyaset yapmış birçok isim bulunmaktadır. 2015 milletvekili genel seçimlerinde yüzde 0.06'lık oy alan partide seçimler sonrasında başkanlık divanı istifa etti ve 12 Aralık 2015 tarihinde parti kendini feshetti.
Anadolu Partisi Anadolu Partisi, 2014 yılı Ekim ayında Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa eden YARSAV eski başkanı Emine Ülker Tarhan tarafından 14 Kasım 2014 tarihinde kurulan siyasi partidir. Partinin kurucular listesinde eski CHP'lilerin yanı sıra daha önce Anavatan Partisi, Doğru Yol Partisi ve Demokratik Sol Parti gibi çeşitli partilerde siyaset yapmış birçok isim bulunmaktadır. 2015 milletvekili genel seçimlerinde yüzde 0.06'lık oy alan partide seçimler sonrasında başkanlık divanı istifa etti ve 12 Aralık 2015 tarihinde parti kendini feshetti.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >