Türkiye Libya’ya hayat veriyor

Kaddafi’den kurtulmak için Libya’daki NATO müdahalesine destek verdiğim zaman savaş karşıtı dostlarım beni U dönüşü yapmakla eleştirmişlerdi. Anlayamadıkları şey şuydu: Ben bu kararı ülkeyi 2011 yılında baştanbaşa gezdiğim zaman, Libya halkının sesine kulak verdiğimde almıştım. Batılı savaş taraftarları da, savaş karşıtları da açıkçası hiç umurumda değildi. Önemli olan Libya halkının ne söylediğiydi.

Bir savaş bölgesine seyahat etmek, oradaki sıradan insanlarla en netameli konuları konuşmak; Londra, Paris veya Washington'un yalıtılmış mekânlarında oturup mesele hakkında çene çalmaktan daha çok şey öğretir insana. Meseleye daha boyutlu, daha geniş bakmayı sağlar. Dışardan görülmesi mümkün olmayan pek çok şeyi görmeye, anlaşılmaz gelen şeyleri anlamaya başlarsınız.

Kaddafi Soykırım İşleyecekti

Nitekim orada bizzat şahit olup ahaliden duyduklarım beni, eğer bir NATO müdahalesi olmasaydı Kaddafi’nin insanları acımasızca doğrayacağına ikna etmeye yetmişti. Libya'daki her muhalif sesi şiddet kullanarak bastırmaya yeminli, kendi halkına “soykırım” uygulamayı göze almış biri vardı ortada.

Libya meselesinin temelinde ne var? NATO müdahalesinden sonra ne yapılması gerektiğine ilişkin stratejik akıl eksikliği... Kaddafi gitti ama yerine bir çözüm önerilmedi. Oluşan iktidar boşluğu Hafter gibi çetecilerin sahada boy göstermesine neden oldu. Libya'ya ilişkin gizli emelleri olan, maşa kullanmaya hevesli kim varsa bir anda dizildi Hafter’in gölgesine. ABD, Rusya, Mısır, Suudi Arabistan ve de BAE...

• Hafter gibi birine destek vermek büyük bir yanlıştı ve şimdi bazı devletler yeni yeni bu yanlışın farkına varmaya başladı. Hastaneleri, okulları, su kaynaklarını ve ülkenin temel altyapı sistemini bombalayan birinden medet umulabilir mi?

Paralı askerlerini sahaya süren Rusya gibi ülkelerden insan haklarına saygı beklemek zaten abesle iştigal. Ama yedikleri onca darbeden sonra bu paralı askerler buhar olup gittiler. Suudilere, BAE’ye ve Mısır’a gelince... Uyanmaları için daha kuvvetli bir tokada ihtiyaçları var. Suriye ve Yemen’de milyarlarca dolar harcayıp büyük insani trajedilere neden olan Körfez sakinleri Libya örneğinde görüldüğü gibi kolay kolay akıllanmayacak.

Masa Taktiğine Kanmamak Lazım

Türkiye'nin müdahalesi biraz daha gecikse Libya'da çeteci Hafter ipleri ele alacak, ülke yeni trajedilere yelken açacaktı.

Şimdi yeniden umut var çünkü Hafter kaybediyor. Uzun zamandır kuşatma altında tuttuğu Trablus’tan şu an yüzlerce kilometre uzakta ve hâlâ kaçmaya devam ediyor.

Ben bu satırları kaleme alırken Hafter’in sahaya havlu attığı haberi geldi. Bu aslında hiç de sahici değil. Bir soluklanma teşebbüsü, yeniden toparlanma taktiği. Hafter’in defalarca bizzat kendi tekmelediği masadan hayırlı sonuç çıkabilir mi? Baktı ki kaybediyor, hemen masaya oturma derdine düştü. Belki de ülkenin ikiye bölünmesine yol açacak.

• Asıl mağdur olan Libya’nın sivil halkı. Bütün meseleyi Kaddafi’yi devirmek olarak tespit ederseniz işte bir halkı böyle mağdur eder, ateşin ortasında öylece bırakırsınız.

Batı ülkeleri Libya için bunca zaman ne yaptı? Hangi sorumluluğu aldı? Kaddafi’nin 2011 Ekiminde kendi memleketi Sirte'de linç edilmesine dek Batı'nın Libya ile ilişkileri tıpkı bir tahteravalli gibiydi. İşine gelince aşağı, işine gelmeyince yukarı… Trump idaresi de bazı hesaplar yaparak Hafter’i destekledi, yanlış ata oynadı. Bu yanlışı itiraf etmesi biraz zaman alabilir.

Hafter ABD Vatandaşı

Unutmayalım, Libyalı Hafter aynı zamanda bir ABD vatandaşı. Körfezden ikna edici miktarda paranın gelmesi halinde “bir aşağı, bir yukarı” tahteravalli görüntüsü veren mevcut vaziyet bir anda değişebilir.

Libya'da şu anda yapılması gereken tek şey var: Uluslararası toplum küçük çıkar hesaplarını bir kenara bırakıp Hafter gibi bir çeteciyi diskalifiye etmeli. Sağolsun, Türkiye şimdilik tek başına bu mücadeleyi veriyor ama diğer ülkelerin de artık ellerini taşın altına sokması gerekiyor. Ülke çapında bir diyalog başlamalı, ikiye bölünme tehlikesi bertaraf edilmeli. Ama Hafter varken böyle bir diyalog başarıyla yürütülemez. Çeteciler defolup gitmeli, sıradan halka kulak verilmeli.

• Libya'daki çözüm yolu, halkın isteklerine dayalı, uzlaştırıcı bir yönetimden geçiyor. Körfez ve Mısır niçin bu kadar bastırıyor dersiniz? Libya'da Hafter gibi diktatörler tutunamazsa sıra kendilerine gelecek de ondan...

Libya Halkı Piyon Değil

Libya halkı barışı hak ediyor. Rusya’nın, Fransa’nın, Körfez ülkelerinin elinde piyon olmayı değil. Türkiye'nin Libya'daki mevcudiyetinden rahatsız olanlara şu basit soruyu sormanın zamanı çoktan gelmedi mi? Türkiye meşru hükümetin yanında. Barış ve huzur için orada. Bu sizi niçin rahatsız ediyor?