Şam ihtilâli ve İslam topraklarının hürriyet meşalesi

İslâm fetihlerinden önce Bizans’ın hâkimiyetinde bulunan Dımaşk, 613’de Sâsânîlerce işgal edildi ise de Bizans 628’de geri aldı. Hicri 13 milâdî 634’de Hz. Ebubekir (r.a.), bölgeye üç ordu gönderdi. Ecnâdeyn zaferiyle birlikte Bilâdüşşam (Suriye) ve Dımaşk’ın kapıları Müslümanlara açıldı. 635’de Hz. Ömer (r.a.) devrinde Fihl ve Mercüssuffer savaşlarını müteakiben Hâlid b. Velîd (r.a.) komutasındaki ordu, Receb 14 / Eylül 635’de Dımaşk’ı fethetti.

Herakleios bölgeye daha büyük bir ordu gönderdi ise de Doğu Roma, 12 Receb 15 / 20 Ağustos 636’da hezimete uğratıldı. Yermük zaferinden sonra Dımaşk kuşatılarak ikinci defa fethedildi. Tevafuka bakın ki bu fetih de Aralık 636, yani bugünkü 8 Aralık 2024 Şam (Dımaşk) büyük ihtilâli ile aynı zamana denk geldi. Böylece Şam 1390 yıl sonra 3. kez fethedildi.

1 Ekim 1918’de İngilizlerin Şam’ı ele geçirmesiyle 1284 yıllık İslam hâkimiyeti sona erdi. Sykes-Picot mutabakatı ile İngilizler Suriye ve Lübnan’ı Fransızlara bıraktı. Suriye 1936’da bağımsızlığını elde etti ise de Fransız işgali 1946’ya dek sürdü. Mayıs 1948'de Suriye Devlet Başkanı Şükri el-Kuvvetli, Filistin’de bir yahudi devletinin kurulmasını engellemek için diğer Arap ülkeleri ile birlikte Filistin'e girdi ve birliklerine “tüm siyonistleri yok edin” emrini verdi.

Türk olan Şükri el-Kuvvetli’nin bu girişimi Mart 1949'da Fransız ordusunda subaylık da yapan Albay Hüsnü Zaim tarafından gerçekleştirilen darbe ile cezalandırıldı. Ardından Suriye, erken kalkanın darbe yaptığı bir yere dönüştü. Nihayetinde 8 Mart 1963'te gelen Baas darbesiyle yepyeni bir dönem başladı. Hafız Esad’ın 1966’da Savunma Bakanı, 1970’de Başbakan, 1971’de Devlet Başkanı olmasıyla da Esad aile diktası 8 Aralık 2024 Büyük Şam İhtilâline dek sürdü.

Emevi Devleti’nin kurulmasıyla 660’da Hz. Muaviye (r.a.) Şam’ı başşehir yaptı. Emevi Hilafeti’nin 750’de yıkılmasıyla Şam, Abbâsîlerin eline geçti. Şam’ın kalbi durumundaki meşhur Emevi Camii, Halife Velid merhum tarafından 705’de inşa ettirildi.

Hz Ömer (r.a.) Dımaşk/Şam valiliğine Yezîd b. Ebû Süfyân (r.a.)’ı vali tayin etti. Onun vefatının ardından kardeşi Hz Muaviye’yi… Şam’ın ilk Türk valisi (h.256/m.870) Türk kumandanı Emâcûr et-Türkî idi. Emâcûr vefat edince yerine oğlu Ali geçti. Abbâsî Halifeliğinde merkezî otoritenin zayıflaması üzerine Mısır valisi olan Ahmed b. Tolun 868’de Mısır’daki ilk Türk devletini kurdu. Şam valisi Ali et-Türkî’de Türk sultan Ahmed b. Tolun’a tâbi olmasıyla şehirde Tolunoğulları dönemi başladı.

Tolunoğlu Devleti 905’de yıkıldı ve yerine Memlüklerin öncülü olan İhşîdîler/Akşitler iktidarı başladı. Karmatîler 968’de Şam’ı işgal etti. Ardından 969’da Şii Fâtîmî devleti kurulunca Şam onların eline geçse de şehir yine Türk kökenli Dımaşk Valisi Anuş Tegin (1023-1042) gibi valilerce yönetildi.

1075’de Türkmen beyi Atsız b. Uvak’ın Suriye’yi ele geçirip hutbeyi Abbâsî Halifesi ve Selçuklu Sultanı Melikşah adına okutmaya başlamasıyla Şam/Dımaşk’da yine yeni bir Türk hâkimiyeti başladı.

1079’da Tutuş şehre girdi ve Şam Selçuklu Devleti’ni kurdu. Börîler-Tuğteginliler 1154’de Dımaşk Atabegliği’ni kurdu. Dımaşk hâkimi Tâceddin Böri döneminde (1128-1132) Halep’in de hâkimi olan Musul Atabegi İmâdüddin Zengî, Bağdat’ın onayı ile hâkimiyetini Dımaşk çevresinde de genişletmeye başladı. Türk Emiri Nûreddin Mahmud Zengî, 2. Haçlı Seferi’nden sonra Suriye’de etkinliğini daha da arttırdı ve 1154’de Şam’ı kontrolü altına alıp başşehir yaptı.

Nûreddin Zengî’nin vefatından sonra 1174’de Şam bu kez Zengî’nin komutanı olan ve Eyyûbî devletini kuran Türk emir Selâhaddîn-i Eyyûbî’nin eline geçti.

Selâhaddîn’in vefatı sonrasında 1196’da el-Melikü’l-Âdil şehre hâkim oldu. 1250’de Mısır’da kurulan Türk devleti Memlüklerin eline geçti. 1260’da Moğol istilasına uğradıysa da yine de Memlük hâkimiyetinde kaldı. 1299’da İlhanlılar şehri almak istese de başarılı olamadı.

Bu kez de 1401’de şehre, Osmanlı’nın ve diğer İslam devletlerinin başının belası olan Aksak Timur saldırdı. Timur, şehri tarihte görülmemiş şekilde talan etti ve yağmaladı, halkın ise büyük çoğunluğunu öldürttü. Bitmiş tükenmiş olan Şam 1516’da Osmanlı’nın eline geçti. 1 Ekim 1918’de ise İngilizlerin işgaline uğrayana dek tam 402 yıl Osmanlı’da kaldı ve huzurun kalesi oldu.

İşgal dönemi nihayet sona erdi ve Şam, elhamdülillah artık yeniden Müslümanların…

Bütün bunlar gösteriyor ki, Şam son derece stratejik bir yer. Ayrıca Hz Ebubekir ve Hz Ömer efendilerimizin emaneti. İlk fetihten sonra yaklaşık 1000 yıl Müslüman Türklerin elindeydi.

Mekke’den sonra ilk fethedilen stratejik yer Şam’dı. Halep’in, Humus’un, Şam’ın hürriyet aşkının bugün de işgal altındaki İslam topraklarının yeniden kurtuluşunun müjdecisi olmasını niyaz ediyoruz.

Bu “Aralık ihtilâlî” başta Kudüs, el Halîl, Gazze, Urumçi, Kâşgar, Altay, Turfan, Kumul, Aksu, Hoten, Gulca, Çöçek ve diğer işgal altındaki Müslüman yurtlarının hürriyet meşalesinin ve kurtuluş müjdesinin habercisidir.

Vesselam!

Abone olmak için: www.birlikte.com.tr/gercek-hay...