Jinping kendi gücünü test etmek istiyor

Uluslararası kamuoyu salgın ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali gibi iki değişkenin ortaya çıkmasıyla, Xi Jinping’in yeniden seçilip seçilmeyeceğine yakından ilişkili olarak bakıyor. Şanghay’ın salgın bahanesiyle tam kapanmaya gitmesi ve halkın isyan noktasına getirilmesinde yerel yönetimin parmağı olduğuna, kasıtlı olarak ülkenin ve ÇKP’nin lideri Xi Jinping’i utandırmaya çalıştıklarına dair söylentiler var.

Genel olarak Xi Jinping’in bu yıl düzenlenecek Çin Komünist Partisi’nin 20. Ulusal Kongresi’nde yeniden seçilmesine garanti gözüyle bakılıyor. Buna rağmen Xi Jinping, Çin’deki mevcut iç durumun insanları endişelendirdiğini düşünüyor gibi duruyor. Çünkü Yerel hükümetin astları, kasıtlı olabileceği düşünülen şekillerde ve aynı elden çıkmışçasına vahşice temizlendi. Xi Jinping emrettiği için, yerel yönetim temizleme işlemini bilinçli ve herkesin önünde yapıyor.

Amaç devlet başkanını utandırmak

Tıpkı geçen yıl olduğu gibi... Xi Jinping karbon azaltma emri verdiğinde yerel yönetimler bölgelerdeki elektriği tamamen kesmişti. Bu eylemler, Xi Jinping’i halkın karşısında zor duruma sokmak için kasıtlı bir sabotaj olarak yorumlanmıştı. Son olarak Şanghay, Jilin Eyaleti ve diğer yerlerdeki büyük ölçekli karantinalar, on milyonlarca insanı evlerine kilitledi. Milyonlarca insan gıdadan mahrum ve gerekli tıbbî bakımı alamıyor. Üstüne bir de yetkililer tarafından karantinayı kontrol etme bahanesiyle uygulanan aşırı şiddet bardağı taşırdı. Birçok Çinlinin ÇKP’den memnuniyetsizliklerini sosyal medyada açıkça ifade etmesine yol açtı.

ÇKP’nin koronavirüs salgınını önleme bahanesiyle uyguladığı “sıfır taviz” politikası, Çin Komünist Partisi’nin bu yıl yapılacak 20. Ulusal Kongresi ile bağlantılı siyasi bir göreve dönüştürüldü. Çinli yetkililer, Omicron’un daha kötü bir varyantının neden olduğunu iddia ettikleri salgını kontrol altına almak için çalıştıklarını söylüyor. Ancak bu çaptaki bir kapanma, ekonomik büyümeyi zayıflatmak ve küresel tedarik zincirlerini bozmak gibi bir tehdit doğuruyor. Bu kadar büyük bir kriz, doğal olarak da Xi Jinping için en büyük sınavlardan birine dönüştü.

Eve kapatılan piyonlar ve satranç

Salgını önlemek için çok katı kurallar uygulamak, aslında salgının başında Xi Jinping’in bizzat verdiği bir emirdi. Ama onun oluşturduğu bu sert sistem şimdi çöküşle karşı karşıya ve görünüşe göre yeniden seçilmesini de riske atan en büyük etken.

Dolayısıyla Çin’deki salgın durumuna bilimsel değil, siyasi bir bakış açısıyla bakılması gerekiyor. Şanghay gibi büyük şehirlerdeki katı uygulamalar yerel yönetimler tarafından Xi Jinping’i küçük düşürmek için kullanılsa da, aynı uygulamalar Xi Jinping tarafından askerlerin, polislerin ve bürokratların sadakatini ölçmek için kullanılıyor. Böylece kendi tarafında olmayanları ‘önlem alma konusunda başarısız olmakla’ suçlayabilir ve uygun gördüğü yöntemlerle yok edebilir.

Diğer taraftan eğer salgın Çin’in üçte ikisine yayılırsa, halkın şu anda gösterdiği şiddetli direnç de anlamını yitirecek ve kırılacaktır. Böylece Xi Jinping’i devirmek ve yeniden seçilmesine giden yolu kapatmak için birleşecek halleri de kalmayacak. Çünkü salgını önleme politikası tamamen başarısız olduğunda, Xi Jinping sorumluluğun tamamen yerel yönetimler olduğunu söyleyecek ve böylece kendini aklayabilecektir.

Yani aslında ‘salgını önleme’ Xi Jinping’in kişisel bir siyasi hareketi gibi duruyor ve bunu ekonomi ve toplum üzerindeki kontrolü yeniden kazanmak için bir bahane olarak kullanıyor. Xi gücünü kaybetmedikçe ‘sıfır tolerans’ politikası da değişmeyecektir.

Her şey siyasi bir oyun

Xi Jinping’in yeniden seçilmesini önlemek için, rakipleri tarafından geniş çaplı bir ‘gözden geçirme’ yapılması muhtemel. Çünkü salgın önlemleri insanların ve ekonominin zarar görmesine neden oldu fakat Çin halkının şiddete karşı birleşip eyleme geçmeyeceği neredeyse kesin. Bunu bilen Xi Jinping de, bilimsel meseleleri siyasi meseleler olarak ele alıyor. Ve aynı sebepten muhalifleri savaşı siyasi cepheye çekecektir.

Şanghay’ın haftalarca kapalı kalması ve ardından Guangzhou ve Shenzhen’in de kapanması, Çin ekonomisini sırtlayan “Pekin, Şanghay, Guangzhou, Shenzhen” dörtlüsünden üçünün kapalı olması anlamına geliyor. Bu durum Çin ekonomisini çok olumsuz etkileyecek. Zaten IMF de mevcut duruma göre ekonomik büyüme oranının bu yıl %2’ye düşebileceğini, dolayısıyla salgının büyük bir değişken olduğunu tahmin ediyor.

Şanghay’da salgının başından beri görülen en büyük vaka artışları nedeniyle devreye alınan kısıtlamalar, dünyanın en büyük konteyner limanında kördüğüme neden oldu. Bu da küresel arz zincirini daha kötü bir duruma soktu. Çin limanlarında yaşanan gecikmeler nedeniyle gemiler zamandan tasarruf etmek için Asya’nın en büyük yakıt ikmal merkezi Singapur’u pas geçiyor. Trader’lar yüzlerce yük gemisinin ham madde teslimatı için Doğu Çin’de beklediğini ve Singapur yerine yakıt ikmalini Guangzhou veya Zhoushan şehirlerinden yaptığını belirtiyor. Uluslararası Deniz Ticaret Odası Başkanı Esben Poulssen“muazzam fiyat farkı olmadıkça bu koşullar altında gemilerin yakıt ikmalini Singapur yerine Çin’den yapması daha mantıklı. Çin’in bu alanda Singapur’la rekabet etmek istediği de bir sır değil” değerlendirmesini yaptı.

Krizle gelen ‘Dünya lilerliği’

Kısacası Xi Jinping, kasıtlı olarak uyguladığı bu senaryo ile emir komutasındaki bürokratların sadakatini görmek istiyor. Şanghay kapanması gibi olaylar ile de ülke içindeki gizli muhaliflerin kökünü kazımayı ve hakimiyetini daha da sağlama almayı planlıyor. Ayrıca Şanghay’ı da kapsayan büyük kapanma ve ‘korona ile mücadele’ yöntemi ile hem birçok ülke liderlerinin övgüsünü alıyor hem de dünyadaki tedarik krizi tırmandırmayı başarıyor. Dünyanın dengesini bozan bu adımlarıyla Çin, aslında küresel dengedeki konumunu daha belirgin bir şekilde dizayn etmeye çalışıyor. Kimin dost kimin düşman olduğunu öğrenecek; daha da güçlenmek için yol kat edecek; böylelikle Xİ Jinping, liderlik koltuğunda daha sağlam bir şekilde oturabilecektir.