Elektronik sigaradan Covid19'un ikizi çıktı

Sigaraların zararları ile ilgili epey bir bilgiye sahibiz. Sebep olduğu hastalıkları ezberledik artık. Ancak elektronik sigaralar için aynı şeyi söylemek mümkün değil. Öyle normal sigaralar gibi hastalık adı sayamıyoruz. Bu sigaralar yaklaşık 20 yıl önce kullanılmaya başlandı ve son yıllarda mantar gibi türedi. En son 2018'de 41 milyon elektronik sigara kullanıcısı olduğu bildirilmiş. Sonrasında ise ipin ucu kaçınca hesaplanamaz hale gelmiş. Bu yeni zehirler genç yaşlı herkese kanser gibi yayıldı. Yasalarla bu gidişin önü alınmaya çalışılsa da başarılamadı.

Satıcılar içeriğini açıklamadan türlü türlü isimlerle satış yasağını her seferinde delmenin yolunu buldu. Elektronik sigara, normal sigaradan farklı olarak teknolojik bir ürün olduğu için özellikle gençler arasında bir tür moda akımı da başlattı.

Kullan at e-Sigaralar

Tütün endüstrisinin son yıllardaki yeni pazarlama stratejilerinden biri de kullan at elektronik sigaralar. Türkiye'de satışı yasak olmasına karşın, internet üzerinden kolayca alınabilen, "e-Sigara", "Puff Bar" gibi isimlerle de bilinen tek kullanımlık sigaralar, farklı renkteki tasarımları ve meyve aromalarıyla "masum" bir görüntü çizerek özellikle gençleri hedef alıyor.

Kırtasiye ürünlerine benzediği için çocukların ve ergenlerin, ailelerinden ve öğretmenlerinden kolayca saklayabildiği bu yeni ‘zehir oyuncakları’ çok tehlikeli!

Uzmanlar, tek kullanımlık elektronik sigaraların, doldurulabilir olanlara göre daha küçük ve renkli paketlerde satıldığını, bunun gençlerin kullanımındaki endişe verici artışın ardındaki temel etken olduğunu söylüyor.

Kontrolsüz satıldığı için ne tür zehirlerle karşı karşıya olduğumuzu bilmediğimiz elektronik sigaralarla ilgili son dönemde gündeme gelen haberler işin başka bir boyutu da ortaya koydu. Meğer ilk kez elektronik sigaraya bağlı bir hastalık olduğu tanımlanan EVALI, aslında Covid-19’un ikiz kardeşiymiş.

EVALI hastalığı nedir?

Geçtiğimiz günlerde elektronik sigara kullananlarda yeni bir hastalığın tanımlandığına dair haberler çıktı. Bu tür sigaraların zararlarının az bilinmesi nedeniyle haber önemliydi ve medyada da geniş ver verildi. Ancak EVALI adı verilen bu hastalık sanıldığının aksine yeni keşfedilmedi. Taa 2019 yılının yaz aylarında nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük gibi şikayetlerle 2807 kişi Amerika Birleşik Devletlerindeki hastanelere akın etti. Bu kişilerin 68’i hayatını kaybetti. Yani ölüm oranı yüzde 2,4’ü buldu. Aynı semptomlara sahip grip hastalığında ölüm oranı yüzde 1’in altında olunca bu oranın epey yüksek olduğu ortada. Bu yüksek oran karşısında ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) harekete geçti. Yapılan araştırmalar ortaya koydu ki bu hastaların tek bir ortak noktası vardı: Hepsi son 3 ay için elektronik sigara kullanmıştı.

Bu yeni hastalığa elektronik sigara ürünü kullanımına bağlı akciğer hasarı tanımının kısaltması olarak EVALI denildi.

Uzmanlar elektronik sigara likitlerini koyulaştırmak için kullanılan Alfa-tokoferil ya da diğer adıyla E vitamini asetatı isimli bir kimyasalın hastalığa neden olduğunu tespit etti. Cilt kremlerinde de kullanılan bu maddenin buharının solunduğunda akciğerde ölümcül hasarlar verdiği görüldü. Çok geçmeden elektronik sigara likitlerinin içindeki propilen glikol, gliserol ve hint kenevirinden üretilen THC ve tohum yağı gibi maddelerin buharlaşmasıyla akciğer hasarının daha da tetiklendiği anlaşıldı. Hastaların ortak özelliklerinden biri de yüzde 80’inin elektronik sigaraları yasa dışı yollardan edinmiş olmalarıydı. Türkiye'de elektronik sigara satışı 2020 yılından beri yasak. Yani Türkiye'de alınan, satılan hiçbir elektronik sigara yasal değil. Bu sebepten de hayati öneme sahip denetimlerden geçmiyor. İçinde ne olduğunu da alıcının bilmesi imkansız. Bu şunun için önemli son 3 ayda bir kez bile elektronik sigara kullanırsanız akciğerde ölümcül bir hasar oluşması için yeterli. Daha da kötüsü bu hasar, akciğerin alveol kısmında yani nefes alıp verdiğimiz salkıma benzeyen kısımda tutunuyor. Tıpkı kısa süre önce tüm dünyayı esaret altında tutan Covid-19 gibi.

Bu nasıl tesadüf!

Hatta iki hastalık arasındaki benzerlik belirtilerde de neredeyse aynı.

• Nefes darlığı
• Ateş ve titreme
• Öksürük
• İstifra etme
• Baş ağrısı/dönmesi
• Diare
• Hızlı kalp atışı
• Göğüs ağrısı

Üstelik uzmanlara göre test yaparak Covid 19 ile EVALI’yı ayırt etmek çok zor. Dünya Sağlık Örgütünün rehberine göre bu iki hastalığı birbirinden ayırt etmek için hastaya son 3 ay içinde elektronik sigara kullanıp kullanmadığının sorulması gerekiyor. Yani on milyonlarca kişi gibi elektronik sigara kullandıysanız Covid-19’un kol gezdirildiği korku günlerinde size yarasa yemiş muamelesi yapıldı. Bu arada EVALI’ya yakalananların tamamen iyileşip iyileşemeyecekleri tıpkı ikiz kardeşi Covid-19 gibi henüz bilinmiyor.

Covid aşılarını yeteri kadar vuramadıkları çocukları ve gençleri bu kez de EVALI tedavisi diye zehirlemeye mi çalışacaklar diye düşünmeden edemiyoruz.

Hani hep diyoruz ya plandemi, işte bunlar hep plandemi…