18 Kasım 1983'te Boğaziçi'nin kültürel, tarihsel değerini ve doğal güzelliklerini koruyabilmek ve bu alanda nüfus yoğunluğunu sınırlandırmak için gerekli imar düzenlemelerini içeren 2960 sayılı 'Boğaziçi Kanunu çıkarıldı. Boğaziçi öngörünümdeki yapılar bu kanun hükümlerine ve imar planları esaslarına göre yapılır, aykırı olanlar derhal yıkılır veya yıktırılır. Yani anlayacağınız İstanbul Boğazı’nda oturuyorsanız veya bir işletmeniz varsa görüntüyü bozabilecek hiçbir ekleme veya çıkarma yapamazsınız.

• Hapis ve ağır para cezası
• 2960 sayılı Boğaziçi İmar Kanunu’nda tarihi ve doğal güzelliklerin yoğunlaştığı kıyı, sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinde doğal yapıyı tahrip eden veya niteliğini bozanların iki aydan bir yıla kadar hapis ve ağır para cezası ile cezalandırılacağı belirtiliyor. Kanuna göre Boğaziçi İmar Müdürlüğü’nün, masrafların iki katı bedeli mal sahibinden tahsil ederek yapıları aslına uygun hale getirmesi gerekiyor.

Sigara yasağıyla metrekare artışı

2008 yılında uygulamaya sokulan ve kapalı alanlarda tütün içilmesini yasaklayan kanun maddesinin yürürlüğe girmesi ile birlikte yeme içme sektörüne hizmet eden işletmelerin çehresi değişti. Sigara içilen alanlar adı altında kaldırımlara çıkıntılar eklendi. Hatta 10 metrekare olan dükkânlar, kaldırımlar işgal edilerek 30, bazen 40 metrekarelere kadar çıkartıldı. Buna seyirci kalan belediyeler ise “İşgaliye vergisi” alıyoruz diyerek kanunsuzluklara ortak oldu. Kontrol ve denetim mekanizmasını devreye sokmayıp, karmaşayı görmezden gelen belediyeler, kaldırımların işgaliyle birlikte şehirleri yaşanmaz hale getirdi.

Boğaz'da restoran işgali

Her türlü tadilatın yasak olduğu İstanbul Boğazı’ndaki işletmeler dar alandaki masalarını genişletmek için kaçak iskeleler, daha doğrusu denize doğru çıkmalar yaparak hem insan hayatını hiçe saydı hem de yasaların üzerinde olduklarını açıkça ilan etti. Bunun üzerine bir de sigara yasağı eklenince iş çığırından çıktı. Kaldırımları otopark adı altında hiç çekinmeden kendi sınırlarına ekleyen ünlü restoranlar özellikle Arnavutköy, Bebek, Kuruçeşme ve Ortaköy’de işgalde sınır tanımadı. Televizyon ve dergilerde ismini sıkça duyduğumuz ünlü simaların uğrak yeri işletmeler menüleri ve fahiş fiyatları ile gündem olurken şimdilerde ise kaçak yapıları ile konuşulur hale geldi. 21’i tescilli 2’si tescilsiz toplam 23 işletme, Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekipleri tarafından incelemeye alındı. Bunların arasında Ortaköy’ün ünlü mekânlarından Danış Restoran, Bebek Otel, Arnavutköy Balıkçısı, Sur Balık, Bebek Balıkçısı, Chılaı Bebek ile Paraliaki Bebek bazıları. Ünlü işletmelerin Boğaziçi Yasası olarak bilinen kanun maddelerine aykırı yapılaşmaya giderek ek bölümler yaptığı, fazla müşteri almak uğruna güvenlik önlemi almaksızın insan yaşamını tehlikeye attığı kaydedildi.

Korkunç iddia

Turizm Bakanlığı yaptığı incelemeler sonrası İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığını 9 işletmenin kaçak yaptığı bölümler ile ilgili uyarmış. Bununla da sınırlı kalmamış, savcılığa suç duyurusunda bulunmuş. İddiaya göre belediye ekipleri yapılan tadilatları görmezden gelmiş ve kaçak bölümleri bulunan işletmeleri uyarmakla yetinmiş. Akıllardaki soruysa, belediyenin apaçık işlenen bir suçun karşısında neden kayıtsız kaldığı ve görmezden geldiğiydi...

Ünlülere ceza yağdı

Boğaz’da villalarına kaçak eklemeler yapan birçok ünlüye ceza yağdı. Bunlardan bazıları ünlü dolandırıcı Reza Sarraf, Vaniköy’de Adnan Oktar’ın evini satın alan Rus oligark, hatta bazı medya patronları, siyasetçiler, iş dünyasının tanınmış simaları. Hepsi milyon liralık cezalarla karşı karşıya kaldı. Bunlara en son Sarıyer’deki arazisine ev yapmak isteyen ünlü yönetmen Sinan Çetin de eklendi. Çetin, Boğaz İmar Kanunu'na aykırı davrandığı gerekçesiyle cumhuriyet savcılığına giderek ifade verdi. Bu isimlerden bazıları belediyenin gözünden kaçsa da Çevre Bakanlığının veya gazetecilerin gözünden kaçmazdı. Yani Boğaziçi’nde kendi kendisini kontrol eden bir sistem vardı. Biri atlasa bir diğeri imdada yetişiyordu. Ama işin korkulan yanı bu lüks işletmeler ile ilgili herkes sus pus olmuş, gazeteciler bile kaçak yapıları görmezden geliyordu. İşte bu sorunun cevabı da bu cümlede gizliydi. “ Müdavimleri arasında siyasetçiler, gazeteciler, medya patronları ve bürokrasinin ileri gelenleri bulunuyor.” Turizm Bakanlığı’nın son tespitleri ile birlikte yeniden gündeme gelen bu mekânların kaçak bölümlerini yıkıp yıkmayacağı veya kendilerini nasıl bir makyaj yaparak koruma çabası içerisine girecekleri merak konusu...

• İskele çöktü belediye seyretti
• “İstanbul Arnavutköy’de Danış Restorant adlı işletmenin iskelesi çöktü. Müşteriler denize düşerken olay yerine çok sayıda polis, itfaiye ve sağlık ekibi sevk edildi.” Ajanslar haberi 23 Aralık 2023 günü bu başlıkla abonelerine duyurmuştu. Ölen ve yaralananın olmadığı olay sonrasında işletme, yazılı bir açıklama yaparak sigara içilen alanda bir çökme yaşandığını, mağdurların zararlarının giderileceğini duyurdu. Olayın ardından belediye ekipleri iskelenin kaçak olduğunu ve yapının Boğaz İmar Yasası'na aykırı olduğunu tespit etmesine rağmen herhangi bir işlem yapılmamıştı.