Yazar olacaklar için önemli sorulara kısa cevaplar-2
Bu yazıda bir yazar, editör ve öğretmen olarak yazmaya yeni başlayanların ya da başlayacakların, yazmak için gayret gösterenlerin, yazarlığı profesyonel bir meslek olarak yapmak isteyenlerin önemli sorularına kısa cevaplar vereceğim.
Yazar, imla ve noktalama bilmek zorunda mıdır?
Bir dergiye ya da yayınevine metninizi gönderdiğinizde önce ne anlattığınıza ve nasıl anlattığınıza bakarlar. İmla ve noktalamayı düzeltmek için dergi ve yayınevlerinin bünyesinde editör, musahhih, son okumacı bulunduğundan imlanız ve noktalamanız metninizin kabul edilip edilmeyeceğine karar vermelerinde etkili olmaz, olsa bile çok az etkilidir. Ancak buna dayanarak yazarın anlatım bozukluklarıyla dolu, imla hatalarından geçilmeyen bir metin kaleme alması entelektüel saygınlığına zarar verir. Çünkü kelimeler ve noktalama işaretleri bizim malzemelerimizdir. Onları ne kadar iyi tanıyıp ne kadar iyi kullanırsanız ortaya o kadar güzel bir iş çıkarırsınız. Nasılsa birisi düzeltiyor, demek ve karmakarışık bir metin kaleme almak hem okurun hem de yayın ekibinin gözünde yazar için iyi bir imaj çizmez.
Kitabımın çizimlerini yapıp kapağını tasarlayıp yayınevine öyle mi göndermeliyim?
Her yayınevinin kapak tasarımında dikkat ettiği şeyler farklıdır. Her yayınevinin kitap ebatları da farklıdır. Bu yüzden metninize çizim veya kapak tasarımı yaptırmanız iyi olmaz. Yayınevi birlikte çalıştığı çizer ve tasarımcılardan yardım almayı tercih eder. O yüzden bir yazar olarak metni doğru şekilde yayınevine göndermeniz yeterlidir. Gerisini yayınevi halledecektir. Ancak son zamanlarda bazı yayınevleri, yazarın kitabı her şeyiyle birlikte hazırlayıp kendilerine öyle getirmelerini istiyor. Bu yayınevlerinin kitaplarını incelerseniz zaten genelde kapakların ve tasarımların birbirinden çok farklı olduğunu ve nitelikli bir edebiyatın peşinde olmadıklarını görürsünüz. İşini ciddiye alan yayınevleri yazardan sadece metnini ister, diğer tüm süreçleri kendisi yönetir. Elbette kitap hazırlanırken yazarıyla kitap üzerinde çalışacak kişiler hakkında konuşur, öneri alabilir.
Bir dergiye yazı gönderirken nelere dikkat etmeliyim?
Dergiye, isminizin ve soy isminizin yer aldığı bir mail adresinden mail atmalısınız. Konu kısmını boş bırakmamalısınız. Konuya en fazla on kelimeden oluşan bir açıklama yazmanız güzel olur. Genç Motto Ekim Sayısı İçin Yazı gibi. Maile eklediğiniz Word dosyasının ismi, isminizden ve metnin başlığından oluşmalı. Maile yayın ekibine selam veren bir cümleyle başlamalı, maili neden attığınızı belirtmeli ve kısaca kendinizi tanıtmalısınız. BU ŞEKİLDE HER ŞEYİ BÜYÜK HARFLERLE YAZMAMALISINIZ. Bu, mail dilinde bağırmak demektir. Yazınızı mailin içine direkt kopyala yapıştır diyerek yerleştirmemelisiniz. Mail ekinde size ait bir CV olması da faydalı olabilir.
Editör metne ne kadar müdahale edebilir?
Editör, kurumunun kendisine verdiği yetki ölçüsünde metinlerde değişiklik yapabilir. Henüz mesleğe yeni başladıysa editörün yetkisi kısıtlıdır. Ancak bir şef editör metnin ismini değiştirebilir, arka kapak yazısını yazabilir, kapak tasarımına karar verebilir, yazarından bazı kısımları metinden çıkarmasını isteyebilir, metinde değişiklikler yapabilir. Sonrasında yazara durumu bildirip kendisinden onay alır. Değişiklik sebeplerini gerekçeleriyle açıklar. Hiçbir editör metnin daha kötü olması için uğraşmaz çünkü kitap kendi ismiyle de anılacaktır.
Baskılar Kaç Adetten Oluşur?
Her derginin veya yayınevinin baskı adetleri farklıdır. Bir yayınevi bir kitabın birinci baskısını 20000 adet yapabilirken bir diğer yayınevi bir kitabın birinci baskısını 500 adet yapar. Bu, kitabın ne kadar çok okunacağıyla, ekonomik şartlarla, yayınevinin büyüklüğü ve daha bir sürü şeyle ilgilidir. Yani onuncu baskısını yapmış bir kitap, birinci baskısını yapmış bir kitaptan daha az basılmış bile olabilir.
Metin Başlığını Nasıl Seçmeliyim?
Net bir kural yok ancak ben metnin başlığını metni bitirdikten sonra belirliyorum. En başta bir başlık seçmenin beni kısıtlama ihtimalinden korkuyorum. Metin başlığının konuyu özetleyici, konuyla ilgili spoiler(!) veren bir başlık olmamaasına dikkat ediyorum. İlgi çekici, merak uyandıran başlıklar olması yazınızın okunmasında rol oynayabilir.
Tuğba Coşkuner / Eğitimci, Yazar, Editör