Sakin ol ve elindeki telefonu yavaşça yere bırak

Peki, “teknoloji bağımlılığı” tam olarak ne anlama geliyor? Öncelikle interneti çok kullanmanız, çok fazla YouTube videosu izlemeniz, sık sık online alışveriş yapmanız veya sosyal medyayı kontrol etmeniz sizi bağımlı yapmaz. Teknolojiyi kullanan insanların çoğunluğu herhangi bir sorun yaşamıyor. Ancak bilgi ve eğlence faydalarına rağmen teknolojiyi kullananların küçük bir yüzdesi bir bağımlılık geliştirebilir ve olumsuz sonuçlarla karşılaşabilir. Ayrıca teknolojiyi kullanmak bir saplantı haline gelebiliyor. İnsanlar çevrimiçi oyunlar, internette gezinme, sosyal medya, mesajlaşma gibi etkinlikleri yaşamının bir parçası haline getiriyor ve heyecana kapılıyor. Bir süre sonra internet, öfkeli veya mutsuz hissetmekten kaçınmak için girdiğimiz bir aktivite olmaya başlıyor.

“Teknoloji Bağımlısı” olduğumu nasıl anlarım? Bağımlılığın en önemli iki göstergesi var: İlki, olumsuz sonuçlarının bilinmesine rağmen teknolojinin sürekli kullanımı. Bağımlı insanlar “Benim için kötü olduğunu biliyorum ama bunu yapmaya devam etmem gerekiyor.” gibi cümleler kurar.

İkincisi ise kişinin ailesine ya da sevdiklerine teknolojik aletlerle geçirdiği süre konusunda yalan söylemesi. Özellikle sosyal medyanın bilinçsiz kullanımı ve teknolojik aletlerin yaygınlaşması nomofobi (telefonsuz kalma korkusu) ve siberhondrik (var olduğunu düşündüğü hastalıkları internet ortamındaki sağlıksız bilgilerden faydalanarak tedavi etme isteği) gibi yeni problemlerin ortaya çıkmasına neden oldu.

Ayrıca teknoloji bağımlılığının belirti ve semptomları hem fiziksel hem de duygusal belirtilerle kendini gösterebilir. Teknoloji bağımlılığının semptomlarından bazıları şunları içerebilir:

-Depresyon

-Suçluluk hissi

-Yalan söyleme eğiliminde artış

-Endişe

-Teknolojik alet kullanırken aşırı öfke

-Erteleme

-İzolasyon

-Zaman duygusunun kaybolması

-Olumsuz ruh hali

-Korku

Teknoloji bağımlılığının fiziksel belirtileri şunları içerebilir:

-Sırt ağrısı

-Bağ ağrısı

-Uykusuzluk

-Yetersiz beslenme

-Öz bakımda yetersizlik

-Boyun ağrısı

-Görme sorunları

-Kilo problemleri

Eğer teknoloji bağımlılığına yakalandığınızı düşünüyorsanız, kişisel ilişkilerinizi, aile hayatınızı, mali durumunuzu ve okul hayatınızı olumsuz etkiliyor olabilirsiniz. Ancak korkmanıza gerek yok. Yapabileceğimiz şeyler var.

Neler yapabiliriz? Atmamız gereken ilk adım bu problemin varlığının kabul edilmesidir, diyebiliriz. Çünkü bir sorununuz olduğunu düşünmüyorsanız, bu konuda iyi olmak da istemezsiniz. Teknolojinin en büyük sorunlarından biri, genellikle hiçbir sorumluluk almamamızla ilgili. Bir ekranın arkasında gizleniyor ve hiç tanımadığımız insanlara hiç söylemeyeceğimiz veya yapmayacağımız davranışlarda bulunacağımızı belirtiyoruz.

Araştırmalar, “kendini düzeltici davranışlarla” bu sorunun aşılabileceğini ortaya koyuyor. Düzeltici davranışlar, internet kullanımını ve kullandığınız uygulamaları kontrol altında tutmakla ilgilidir diyebiliriz. Ancak burada kastedilen teknolojik aletlerden tamamen uzak durmak değildir. Bu, yanlış olur. Kendinizi çağın gerekliliklerinden geri tutmayın. Sadece kendinize belli bir kota koyun ve denge sağlayın.

Kararlılığınıza ve gücünüze güveniyorsanız telefon, bilgisayar gibi teknolojik aletlerin kullanımını sınırlayın. Mesela 30 dakika boyunca kendinize vakit ayırın. Ders çalışın veya kitap okuyun. Bu sayede kendinize yönelecek ve kendinizi kontrol etmek için adım atmış olacaksınız.

Sosyalleşin ve deneyimlerinizi başkalarıyla paylaşın. Arkadaşlarınızı evinize davet edin ve onlarla eğlenceli aktiviteler yapın. Sanal ilişkiler yerine gerçek yaşam ilişkilerinizi sürdürmeye çalışın.

Teknolojik aletlerle ilgilenmediğiniz zamanlar için bir zaman çizelgesi oluşturun ve başka şeylere de zaman ayırmaya gayret edin. Bu şekilde kısa zaman içerisinde telefonunuzu, kontrol dürtünüzü ortadan kaldırmış olacaksınız.

Kendinizi bu karmaşadan kurtarmak için istekli olduğunuz taktirde bu ipuçlarını kullanmak hayatınızı kolaylaştıracaktır. Tekrar tekrar teknoloji bağımlılığına sürüklenmemek için bağımlı hale geldiğinizi fark ettiğinizde kendinizi nasıl kontrol edeceğinizi bildiğinizden emin olun. Gözlerinizi ve zihninizi açık tutun ve sağlıklı kalın!

Buğra Serdaroğlu/Klinik psikolog