Fotoğraftan imaja: Değişen manzara ve geleceğe bakış

Dijital dönüşüm, stoklu filmler ile analog (filmli) fotoğrafa devam etmemize engel değil. Makinelere yüklenen filmler, ışık geçirmeyecek şekilde pozlanır ve kimyasallar kullanılarak banyo edildikten sonra fotoğraflar ortaya çıkar. Gizemli ve sihirli bir süreç bu. Ne çıkacağı bilinmediği için merak ve endişenin, banyo sonrası ise mutluluk ve keyfin yaşandığı zamanlar. Bir yan da beklemenin, sabrın insanı yetiştirdiği zamanlar. Bugünlerde analog fotoğrafa, özellikle gençlerin sahip çıkması harikulade! Dijital fotoğrafın sürekli kendisini çoğaltan araftaki dünyasından, elle dokunulan, karta basılan negatif filmin kalıcılığı için hâlâ analog diyoruz.

Sosyal medya odaklı fotoğrafçılık

Sosyal medya platformları da dijital fotoğrafçılıktaki gelişmeye katkıda bulunarak fotoğrafların anında paylaşılmasını ve geniş kitlelere belge/sanat ve ticari alanlarda ulaşmasını sağladı. Fotoğrafçılar, takipçileriyle etkileşime girerek popülerliklerini ve/veya gelirlerini artırabiliyorlar. Elbette bu kolaylığın bir de zor yanı var. “Herkes bir gün 15 dakikalığına ünlü olacak,” demiş Andy Warhol. Sosyal medya da buraya giden en kestirme yol. Sizden sürekli, düzenli ve aynı çizgide işlerin beklentisi, fotoğrafçılığınızın tarzını ve estetik dilini de etkiliyor, Instagram fotoğrafçılığı denen farklı tarzların oluşmasını sağlıyor. Şüphesiz bu kadar çok sunucu ve bir o kadar alıcının olduğu bu yeni dünyada, geleneksel yaklaşımlar da kabuk değiştiriyor.

Yapay zekâ destekli araçlar

Yapay zekâ, fotoğrafçılık sektöründe de etkisini ciddi şekilde göstermeye başladı. Otomatik görüntü düzenleme, arka plan kaldırma, yüz tanıma gibi birçok alanda yapay zekâ destekli araçlar kullanılıyor. Şu anda mevcut fotoğraflarınızı renklendiren, teknik sıkıntılarını gideren AI uygulamalardan bazıları: Topaz (benim de sıkça kullandığım), Photoshop, CaptureOne, ON1, DxO Photo. Mobilde ise Snapseed, VSCO, Remini, Photoroom ile liste devam eder. Online erişimli Canva ve Pixlr’ı da unutmayalım. Sadece metin girip istediğiniz sahneyi tanımladığınız uygulamalar ise size kreatif fotoğraf ve resimlerin kapısını aralıyor. Midjourney, DALL-E, Photoshop Beta, Stable Diffusion, NightCafe bunlardan birkaçı. Günümüzde yapay zekâ uygulamaları mobil telefon ve kameralara da girmiş durumda. Kullandığımız cihazlar artık sadece görüntü almayacak, onu dilediğimiz gibi dönüştürüp görsel üretmemize destek olacak.

Drone ve 360 derece fotoğrafçılık

Fotoğraf dünyasında hayatımıza girip bakış açımıza yenilik getiren en renkli cihazlar, sanırım drone ve 360 derece kameralar. Daha önce mümkün olmayan açılardan fotoğraf çekme imkânı sunan drone’lar hem amatör hem de profesyonel çekimlerin vazgeçilmezi oldu. Her yere gizlice uçabildiği için yasal anlamda sürekli kuralların, yönetmeliklerin güncellendiğini, izinsiz ve belgesiz uçuşların ciddi yaptırımları olduğunu akıldan çıkarmayalım. 360 derece fotoğrafçılık, izleyiciyi fotoğrafın içine çekerek sürükleyici bir deneyim yaşatan özel bir alan. İnsanın hem önde hem arkada gözleri varmış gibi etrafı algıladığı bir dünyada elbette drone fotoğrafçılığı önü açık bir alan olarak karşımızda duruyor.

Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik

Sanal gerçeklik (VR) fotoğrafçılığı, izleyicileri tamamen fotoğrafın içine sürükleyen bir deneyim sunar. Bu fotoğraflar, özel VR kamera kullanılarak 360 derecelik panoramik görüntüler veya interaktif 3D ortamlar şeklinde sunulur. Sanal gerçeklik gözlükleri ile fotoğrafların içine girip, sanki o anı yaşıyormuş gibi hissedebilirsiniz. Artırılmış gerçeklik (AR) ise fotoğrafları dijital öğelerle zenginleştirerek daha interaktif hâle getiriyor. VR ve AR fotoğrafçılığı uygulamaları, dijital nesneleri gerçek dünyaya yerleştirmek, sanal turlar oluşturmak, ürün görselleştirme, eğitim, oyun ve eğlence gibi alanlarda kullanılabilir.

Niş alanlarda uzmanlaşma

Fotoğrafçılık, çok geniş bir yelpazeyi kapsar. Doğa, portre, haber, mimari, spor, sokak ve makro gibi birçok niş alan mevcuttur. Belirli bir alanda uzmanlaşma, farklılaşma ve bu alandaki süreklilik ile diğer fotoğrafçılardan ayrışma sağlanır. Çok farklı alanlarda iş üretmek, vizyonunuzu genişletir. İhtisas ise bunu derinleştirir. Günümüzde düğün, doğum, özel gün, ürün ve moda fotoğrafçılığı, ticari anlamda getirisi yüksek alanlardan bazıları.

Etik ve yasal konular

Fotoğraflar çekilirken ve paylaşılırken diğer insanların mahremiyetine, itibarına ve güvenliğine saygı duyulmalıdır. Telif hakları, izinsiz fotoğraf kullanımı, gizlilik gibi konularda bilinçli olmak ve yasalara uymak gerekir. Fotoğrafını çektiğiniz kişinin iznini mümkünse yazılı, değilse mutlaka sözlü almalısınız. Herhangi bir itilaf durumunda sözlü onayın işe yaramadığını da unutmayın. “Birini çekerken izin alalım mı?” fotoğrafa başlarken ilk sorudur. Her fotoğrafçının bu konuda farklı tecrübesi ve yöntemi vardır. Ben şahsen mimiklerimle onay alır, sonra çekerim. Biz fotoğrafçılar daha sonra sorun yaşamamak adına, mutlaka birden fazla ve çekilenin vücut dili ile onayını gösteren kareler alırız. İzinsiz fotoğrafı sadece yasa ile sınırlamak doğru olmaz, etik-vicdan çerçevesi de sizi doğru yolda tutar.

Yenilikçi fotoğraf teknikleri ve geleceğe bakış

Fotoğraf, sanat alanları içinde en güncel ve sürekli gelişen bir alandır. Teknolojinin gelişmesi ve yeni araçların ortaya çıkması, fotoğrafçıların daha önce mümkün olmayan fotoğraflar çekmelerine olanak tanıyor. Yeni teknikler, ekipmanlar ve trendler ortaya çıktıkça fotoğrafçıların da kendilerini geliştirmeleri ve yeniliklere ayak uydurmaları gerekiyor. Teknolojik yenilikleri takip etmek ve farklı disiplinlerle fotoğrafı yeni formlarda denemek, fotoğrafçıların vizyonuna değer katacaktır. Fotoğrafın temel konu başlıkları her zaman var olmaya devam edecektir. Fakat AI veya NFT gibi yenilikçi yaklaşımlar, yeni dijital mecralar yaratırken fotoğrafçıların bunların dışında kalması düşünülemez. Yapay zekâ programları ile üretilen görsellerin, fotoğrafa ilave olarak resim/illüstrasyonlardan oluşması, bu yeni melez görsellerin giderek gerçekliğe daha çok yaklaşması, bilinen fotoğraf tanımına ilaveler sağlayacak gibi…

Sürekli öğrenme ve gelişim

Farklı alanlarda seminerlere, kurslara, atölyelere katılmak; online içerikleri takip etmek, fotoğraf literatürüne adım atmak, yayınları takip etmek, çevrim içi kaynakları incelemek, usta fotoğrafçılarla birlikte olmak, onlardan fotoğraflarınızla ilgili görüşler almak ve bir hedef koyarak fotoğraf üretmek gelişmenin belli başlı kriterleridir.

Çevrim içi eğitim ve topluluklar

Çevrimiçi kurslar, videolar ve makaleler sayesinde, artık fotoğrafçılık hakkında bilgi edinmek ve becerilerini geliştirmek oldukça kolay. Ayrıca fotoğrafçıların bilgi paylaşımında bulunduğu ve birbirlerinden ilham aldığı birçok çevrim içi topluluk, platform mevcut. Fotoğrafla ilgili birçok kulüp, dernek ve vakıfların da bu alana desteği tartışılmaz. Örneğin Türkiye Fotoğraf Vakfı’nın ücretsiz yayını olan Fotosfer Dergisi (fotosfer.org), fotoğraf kültürünün ülkemizde yaygınlaşmasına hizmet eden önemli bir literatür çalışması.

Takip edebileceğiniz çevrim içi eğitim platformlarından bazıları şunlar: www.udemy.com, www.skillshare.com, www.linkedin.com/learning, www.creativelive.com, https://photzy.com

Fotoğrafçılığın geleceği

Fotoğrafçılığın geleceği, heyecan verici yenilikler ve sonsuz olasılıklarla dolu. Dijital teknolojinin en çok desteklediği alanın fotoğraf olması boşuna değil. Yapay zekâ, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik ve yeni nesil kameralar gibi gelişmeler sayesinde fotoğrafçılar daha yaratıcı ve etkileyici görseller üretebilecek; izleyicilere daha sürükleyici deneyimler sunabilecek ve fotoğrafçılığın sınırlarını zorlayabilecekler. Bu yeniliklerin yanında, fotoğrafçılığın temel ilkeleri ve estetik anlayışı, her zaman önemli olmaya devam edecek. Gelecekteki fotoğrafçılar, teknik becerilerini sanatsal bakış açılarıyla harmanlayarak özgün ve etkileyici eserler üretmeyi sürdürecek. Değişenin yeni ifade biçimleri ve formlar olduğu, aslolanın insana ait olan olduğu gerçeğini akıldan çıkarmayalım.