Doğru karar vermenin adımları
Bu yazımda sizlere doğru kararlar alabilmek için izlemeniz gereken adımlardan bahsetmek istiyorum. Zira doğru kararlar verebilmek bizi, yaşamımız boyunca daha güçlü ve uyumlu hissettirir. Hayatımız boyunca birçok kez karar verme durumuyla karşı karşıya kalmışızdır. Bu karar verme bazen kolay olabilirken bazen de ciddi anlamda bizi sıkıntıya sokacak seviyede olabilir. Hatta böyle durumlarda kendi kendimize: “Keşke başka biri olsa da benim yerime bu kararı verse!” dediğimiz de olur. Ama işin geleceği son nokta yine o kararı sizin vermenizdir.
Peki, doğru bir karar alabilmek için nasıl bir yol izlemeliyiz?
Ortadaki sorunu açıklığa kavuşturmak
“Hangi problemle karşılaştık? Nelerle uğraşıyoruz? Sonrasında ne gibi ihtimaller var?” şeklinde sorularla düşünceyi kolaylaştırmak adına her türlü olasılığı göz önünde bulundurmanız gerekir. Sakin bir zamanda önünüze kâğıt kalem alarak problemi yazın, konunun özünü net bir şekilde ortaya koyun. Artık kafanızda bir resim ortaya çıktı. Hangi problemle karşı karşıyayız ve nasıl bir karar vermek zorundayız?
Problem hakkında maksimum bilgiye erişmek
Nasıl bir durumla karşı karşıyayız? Risk olarak neler var? Olumlu sayılabilecek neler var? Bu konuda ne kadar çok bilgiye sahip olursak keskin bir karar verme ihtimalimiz de o kadar artar ve elimizde ciddi bir doküman olur. Bu noktadan sonra etrafımızdaki insanların fikirlerini almak çok önemli.
Ama burada şöyle bir ayrıntı var: Bazı insanlar çevredeki insanların fikirlerini alırken onların çok fazla etkisinde kalır ve bu durum onlarda çok daha fazla kararsızlığa neden olabilir. Bunun için size bir denge noktası öneriyorum. Diğer herkesin fikri %49, sizin kendi düşünceniz ve daha önceki adımlardan elde ettiğiniz sonuçlar %51 orana sahip olmalı. Evet, diğer insanların söyledikleri de önemli ama asıl önemli olan sizin verdiğiniz kararlar ve inandığınız düşünceleriniz.
Karar verme sürecinin somutlaşması
Kararlar ve probleme ilişkin ciddi bir bilgi birikimi oluştu elimizde. Peki, bundan sonra ne yapacağız? Şunu hesaplayacağız: Olası sonuçları ön görme. Ne yaparsanız, nasıl bir sonuçla karşılaşırsınız?
Karar vermekte güçlük çeken insanlar ne kadar bilgi birikimleri olursa olsun bir noktadan sonra risk almaktan kaçınacaklardır. Hâlbuki en ufak karar dahi aslında bir risktir. Elinizden gelen ön hazırlığı yaptıktan sonra gözünüzü kapatıp kararınızı vermeniz gerekiyor. Eğer veremezseniz bu durum bir kısır döngü haline gelir ve sizi kilitleyebilir. Bu yüzden karar vermenin ve hayata dair ufacık bir şeyin dahi risk olduğunu bilmemiz lazım. Çünkü hayat her zaman risklerle birlikte ilerler. Çünkü risk olumsuz ihtimaller getirse dahi sonrasında iyi şeyler de hep risklerle gelir. Bunu da hesaba katmak gerekir.
Beyhan Budak / Klinik Psikolog, Yazar