NFT nedir?

Non-Fungible-Token yani Değiştirilemeyen-Eşsiz Simge/Jeton anlamına gelen NFT’ler blokzincir teknolojisini kullanarak internet dünyasında kendilerine yer buluyor. Bu yazıda her yerde bulabileceğiniz teknik detaylardan ziyade bir örneklem üzerinden anlatmaya çalışacağız. Elinizde bir dijital içerik var, bu içerik fotoğraf olabilir, video olabilir, kod olabilir her şey. Sizler bunu mint ederek NFT’ye dönüştürüyorsunuz. Ne yani bu kadar kolay mı NFT üretmek? Evet.

NFT nerede üretilir? Nerede satılır?

NFT üretimi ve satımı için birbirinden farklı platformlar var. Bunların başında Opensea.io geliyor. Herkesin NFT üretimi ve satımına izin veriyor. Rarible.com da aynı şekilde kapısı herkese açık bir platform. Burada NFT üretimi yapılarak satım yapılabiliyor. Tüm bu işlemler için bir de dijital cüzdanınız olması gerekiyor. Metamask, Coinbase Wallet, WalletConnect bu cüzdanlardan birkaçı. Babylons.io da NFT dünyasında yerini almış bir Türk şirket. NFT Pazaryeri olarak faaliyetlerini sürdüren babylons.io hem oyun içerikleri hem de sanat içeriği alabileceğiniz bir Marketplace. Bir göz atabilirsiniz.

NFT nasıl satılır?

NFT ürettiğiniz zaman ilgili pazaryerinizde, cüzdanınıza aktarırsanız cüzdanınızda, ürününüz sizlere kayıtlı olduğu gözükür. Pazaryerinde istediğiniz blokzincir üzerine (Ethereum, Polygon vs.) üretim yaptıktan sonra satışa açık hale gelirler. İstediğiniz fiyata satışa koyabilirsiniz çünkü artık o sizin. Fiyatlandırma da blokzincir üzerindeki “Coin”ler ile yapılıyor. Bunlardan en çok bilineni de “Bitcoin”

NFT’den zengin olunur mu?

Açık konuşmak gerekirse NFT’nin bu kadar gündemde olmasının sebebi fiyatlarının astronomik olması. Bir bakıyorsunuz simsiyah bir görsele on binlerce dolar ödemeler yapılmış. Maymun görselleri satarak inanılmaz fiyatlamaların döndüğü bir komüniteye ulaşanlar var. Haliyle NFT üretmek bu kadar kolayken herkesin aklına aynı şey geliyor: O zaman ben de üreteyim, hemen satıp zengin olurum.

Hayır, olamazsınız. Çünkü NFT pazaryerlerinde inanılmaz fazla içeriğin bulunduğunu göreceksiniz. Bunların %90’ı zengin olma hayali ile satış yapmaya çalışan insanlar. NFT dediğimiz olgu burada anlattığım kolay aşamalardan çok daha fazlası. Bir hikayeye dayanmalı, insanlara farklı olduğunuzu göstermelisiniz, onlara bir gelecek vaat etmeli, onlara neden size yatırım yapması gerektiğini doğru ve etkili bir şekilde anlatmalısınız. Bu da inanılmaz bir birikim gerektiriyor. Hem maddi hem manevi. Kısacası NFT üretmek işin en kolay kısmı. Önemli olan bunu pazarlayabilmek.

Milyon dolarlık şempanzeler

Bored Ape Yacht Club, şu sıralar NFT piyasasını domine eden şempanzelerin ismi. Yukarıda verdiğim maymun görseli satmak aslında bu NFT serisinin üreticilerine bir sitem değildi. Aksine bu bir şempanze olgusunun arkasına nasıl bir senaryo yazılabileceğine dahiyane bir örnek. Eğer siz bu şempanzelerden birisini satın alırsanız artık bu komüniteye dahil oluyorsunuz. Şempanzelerin neler vaat ettiklerini biraz araştırarak bulabilirsiniz.

NFT ve telif hakları

Üzerinde konuşulması gerekilen en önemli konulardan bir tanesi ise bu. Dijital dünyada özellikle içerik oluşturucuların en büyük yarası kopyalanabilir ürünler. NFT’ye karşı çıkanların en büyük argümanlarından birisi çizimlerin direkt kopyalanabiliyor olması. Bu tamamen yanlış bir yaklaşım. Nasıl ki Mona Lisa’nın milyonlarca kopyası var ama sadece bir tane orijinali varsa aynı şekilde o NFT eserin dijital kimliğinin kodları sadece 1 kişide oluyor. Yani sadece 1 tane orijinal ürün mevcut.

Aynı zamanda NFT’ler sanatçıların eserlerini koruması için harika bir imkan. Eserinin satışından sonraki sahiplerini görebiliyor, eserinin her satışından komisyon kazanabiliyor. Gerçek dünyada bunu takip edebilmeniz olanaksız adeta. Bu anlamda sanatçılarla sanatseverleri herhangi bir kişi aracılığı olmadan buluşturan bir platform da diyebiliriz NFT pazaryerlerine. Her eserin NFT’sini üretebilir misiniz? Hayır. Örnek olarak Star Wars kendi NFT ürünlerini kendisi üretmek için bir yapımcı ile anlaşmaya vardı. Anlaşma olmayan bir kişi Star Wars’tan izin almadan bu işi yapmaya çalıştı fakat telif hakları yüzünden koleksiyonunu silmek zorunda kaldı. Telif haklarına riayet etmek gerek.

NFT yasal mı?

NFT’nin yasal mevzuatlarıyla alakalı halihazırda bir gelişme yok. Fakat dünyanın bu şekilde bir değişime başladığını göz önüne alırsak yakın zamanda ülkemizde de konu hakkında bir gelişme yaşanacağını söyleyebiliriz. Umarız konu hakkında gerekli yasallaşmalar yapılır da yeni teknolojilerle olan bağımız olduğu gibi devam eder.

Türkiye'de NFT hareketleri

Yeni teknolojiye ülkemizden de hızlı şekilde adapte olan ünlüler, şirketler mevcut tabii ki. Bunlar arasında Galatasaray da var, Cem Yılmaz da. Galatasaray çıkartmış olduğu Ali Sami Yen Koleksiyonu ile taraftarları ile dijital ortamda da buluşurken Cem Yılmaz NFT’lerini satın alanlara birçok şey vaat ediyor. NFT’sisine sahip olanlarla akşam yemekleri mi dersiniz, birlikte film izleme mi dersiniz, daha neler neler. Cem Yılmaz’ın NFT koleksiyonuna bakıp inceleyebilirsiniz. Aynı zamanda Türk sanatçılardan da NFT koleksiyonları hazırlayanlar var. Mesela Refik Anadol. Kendisinin eserlerine bakmanızı tavsiye derim.

Metaverse ve yeni gerçek

Pandemide “yeni normal” diye bir şeye alışmaya başlarken şimdi önümüzde bambaşka bir durum var. Yeni Gerçek! Özellikle Facebook’un ismini Meta olarak değiştirmesinden sonra hayatımızda yeni bir başlangıç bizi bekliyor. Metaverse, insanların sanal avatarlarını oluşturabileceği, kendi eşyalarını sanal olarak sergileyebileceği, toplantılara kendi sanal avatarlarıyla katılabileceği bambaşka bir ortam. Gerçek dünya ile arasındaki tek fark “HİS”. Bu hissi sağlayabilecek cihaz üretimleri de mevcut. O da başka bir yazının konusu. Metaverse’in hayatımızı nasıl değiştireceğini biraz olsun anlayabilmemiz için birkaç film tavsiye edebilirim.

•Matrix Serisi

•Ready Player One

•Avatar

•Wreck It Ralph

Umarız bu yazı sizler için çok kısa bir rehber olmuştur. Eksiğiyle fazlasıyla sizlere NFT’yi anlatmaya çalıştık. Başta söylediğimizi tekrar edelim. Yazılan bu yazı Yatırım Tavsiyesi Değildir. Kripto dünyasının geleceği hiç belli değil. Geleceğin ta kendisi de olabilir, gelmiş geçmiş en büyük ponzi de. Peki, ponzi nedir? O da başka bir yazı konusu olabilir.

Verhale-Boğaziçi Üniversitesi İşletme Öğrencisi