Dünya'nın yuvarlak olduğunu bulunduğumuz yerden nasıl anlarız?
Dünyanın yuvarlak olduğu yüzyıllardır bilimsel olarak biliniyor. Bunu yeryüzünü gözlemleyerek ve tahminler yürüterek sonunda kanıtladık. Hatta bizimkisi gibi başka yuvarlak dünyaları keşfedecek konuma bile geldik. Peki, dünyanın yuvarlak olduğunu olduğumuz yerden nasıl anlayabiliriz?
Geçmişten günümüze insanlığın en önemli problemi her daim üzerinde yaşadığı Dünya olmuştur. Dünya'nın düz mü yoksa yuvarlak mı olduğu sorusu da bilim tarihini uzun yıllar meşgul etmiştir. Günümüzde bazı komplo teorisyenleri dünyanın düz olduğunu, medyanın bunu tüm dünyadan gizlediğine dair argümanlar öne sürüyorlar. Neyse bu argümanları bir kenara bırakalım ve biz kendi sorumuza cevap arayalım: Dünyanın yuvarlak olduğunu nereden biliyoruz?
Eğer Dünya düz olsaydı, yeryüzünde bulunan bütün yüksek cisimleri gözümüz alabildiği kadar görürdük. Yani örneğin; İstanbul'dan baktığımızda Paris'teki Eyfel Kulesi'ni ya da Mısır'daki Giza Piramitlerini görmemiz mümkündü. Ancak Dünya'da mesafeler uzadıkça kıvrımlar da arttığı için belli bir noktadan sonra gözümüz en yüksek cisimleri bile göremiyor. Aslında bu bilgi Antik Yunan'dan itibaren biliniyor ancak matematiksel olarak Eratosthenes tarafından kanıtlandı.
Filozof ve bilim insanı Aristotales, gemicilerin ufuk çizgilerinde kaybolmalarını bazı kitaplarında açıklamış ve bunu dünyanın yuvarlıklığına işaret eden bir bilgi olarak göstermişti. Hatta Aristotales Güneş tutulması sırasında Dünya’ya düşen gölgenin Dünya’nın yuvarlaklığını kanıtladığını da düşünmüştür.
Aristotales’ten 200 yıl sonra ise Mısır’da yaşayan Yunanlı bilim insanı Eratosthenes, bu varsayımları matematiksel olarak kanıtlamıştır. Mesafe arttıkça aydınlığın ve gölge boyunun değiştiğini gözlemleyen bilim insanı, buradan dünyanın yuvarlak olduğunu öngörerek Dünya’nın çevresini hesaplamıştır.