Yeni dönemin petrolü çöp
Artan çevre duyarlılığı ve geri dönüşüme olan yatırımlar sayesinde atık ürünler günümüzde stratejik ürün haline gelmeye başladı. AB, 2025’ten itibaren beyaz eşya ve tekstil gibi alanlarda yüzde 25-30 oranında geri dönüştürülmüş hammadde kullanımını zorunlu hale getiriyor. Bu kriterleri karşılamayan ülkelerden ithalat yapılamayacak. Hal böyle olunca, şirketler şimdiden atıkların peşine düştü. Birçok sektör için yeni dönemin petrolü evimizin önündeki çöpler.
Geri dönüşüm ve buna bağlı ürünler bir süre öncesine kadar çevreci bir faaliyet olarak görülürken, küresel ekonominin gidişatı atık maddeleri stratejik ürün haline dönüştürdü. Son yıllarda sanayileşmiş ülkeler başta olmak üzere birçok devlet çöplerin peşine düştü. Amaç geri dönüştürülmüş ürün sürecinde plastik gibi atıkları kullanmak. Küresel iklim değişikliği, yasal düzenlemeler, uluslararası anlaşma ve artan çevreci bilinç şirketleri üretimde daha fazla geri dönüştürülmüş hammadde kullanmaya zorluyor. Örneğin en önemli ticaret ortağımız Avrupa Birliği (AB), 2025’ten itibaren otomotiv, beyaz eşya, tekstil gibi sektörlerde yüzde 25-30 oranında geri dönüştürülmüş hammadde kullanımını zorunlu hale getiriyor. Yani artık bu oranı tutturamayan ürünler, bölge ticaretinde yer alamayacak.
Türkiye-AB ticaretini yakından ilgilendiriyor
Bu konu özellikle Türkiye gibi AB ile yakın ticari ilişkileri olan ülkeleri etkileyecek. Türkiye’deki ihracat yapan üreticilerin ticareti zarar görebilir. İlk etkilenen oto, beyaz eşya gibi sektörlerin olacağı söyleniyor. Bununla birlikte, globalde çöpleri entegre şekilde ayrıştıran ve hammadde olarak kullanıma hazır hale getiren alt yapı az olduğu için bu ürünler artık stratejik hale geliyor. Kullanmadığımız veya sokağa bıraktığımız eşyalar yanında çöpler de artık birçok sektör için hayati önem taşıyor. Bununla birlikte, AB tarafından çelik ve tekstil gibi ülkemiz için hayati önemdeki sektörlere belli oranda atık veya geri dönüştürülmüş ürün kullanma zorunluluğu getiriliyor.
Alt yatırımı yapan öne çıkacak
Üretim sürecinde geri dönüştürülmüş madde kullanmak isteyen üreticiler, çöpün hammaddeden veya orijinal maddesinden daha pahalı duruma geldiğini belirtiyor. Bunun nedeni de yine geri dönüşüm tesislerinin birçok ülkede yeterli gelişime sahip olmaması. Bu konuda erken hareket eden gelişmiş ülkeler kendi alt yapılarını kurup sistemi ilerlettiği için görece daha avantajlı durumda. Öte yandan, AB gibi kurumların yüzde 25-30 oranında geri dönüştürülmüş maddeyi ithalatta zorunlu kılması, ihracatçılar bölgeler için örtülü bir ticaret engeli olarak görülüyor. Hal böyle olunca, yeni dönemin stratejik ürün atıklara sahip olup işleyen ülkeler bu konuda avantajlı olacak gibi görünüyor.