Skandalbank: Vatikan Bankası
Yazar Gerald Posner’in, 2015 yılında yayımlanan “God's Bankers: A History of Money and Power at the Vatican” kitabı, Vatikan’ın karanlıkta kalan para ve finans ağını aydınlatıyor.
Posner kitabında, kurulduğu günden bu yana akıl almaz skandallara sahne olan Vatikan Bankası’nın sırlarını gün yüzüne çıkarmış. Banka'nın resmi olarak 1942 yılında Papa Pius XIII tarafından temelleri atılsa da geçmişi daha eskilere dayanıyor. 1887 yılında Roma Katolik Kilisesi, fon bulabilmek için resmi adı “Istituto per le Opere di Religione” olan Din İşleri Dairesi’ni kuruyor. Bu dairenin ilk ve en büyük destekçisi ise Benito Mussolini oluyor. Roma Katolik Kilisesi tarihinin en buhranlı günlerini yaşıyordu. Mussolini 1925 yılında, aklındaki ''Faşist devlet'' fikrini şekillendirmişti. Halkın desteğini de alması gerekiyordu. Vatikan'a 90 milyon dolar nakit para, devlet bonosu, papanın şahsi kasasına miktarı belirtilmeyen çok önemli bir ödeme yapılır. İflasın eşiğinde olan kilise kurumları bu yardımla kurtulur, Mussolini ise Kilise’ye bağlı halkın desteğini arkasına alır.
Roma'nın karanlık yüzü
Banka’nın ilk büyük skandalı 1946 yılında başlıyor. Hitler, Nazi altınlarının kiliselerde saklaması karşılığında, kilise vergisi altında yüzbinlerce doları Vatikan’a aktarıyor. Hitler’in Vatikan’a karşı bu cömert tutumu karşılıksız kalmıyor. Vatikan yüz milyonlarca dolar değerindeki Nazi altınını, İsviçre Bankalarında aklıyor. Banka’nın en büyük skandalları Sicilya mafyaları ile olan ilişkilerinde ortaya çıkıyor. Banka, 1968’de İtalyan mafya ailesi Gambino’nun eroin paralarını aklamakla suçlanıyor.
Banka’nın adının karıştığı diğer büyük skandal, 1978’de Gladyo Üyesi Roberto Calvi’nin İtalya’nın en büyük Bankası olan Banco Ambrosiano’nun kayıp 1.3 milyar dolarının Vatikan Bankası’nda bulunması oldu. Roberto Calvi ise bu skandalların ardında 1982 yılında bir köprünün altında asılı bulunur. Banka’nın dünyanın dev şirketlerinde yaptığı yatırım miktarı 1990 yılında 10 milyar doların üstüne çıkar. 2009 yılında ise İtalyan Mali İstihbarat Birimi tarafından Banka hakkında 180 milyon euroluk kara para aklama iddiası ile soruşturma başlatılır. 2014 yılında ise milyarlarca Euro değerinde sahte bono bulunan bir bavulla Vatikan bankasına girmeye çalışan bir ABD ve bir Hollanda vatandaşı gözaltına alınır. Yapılan soruşturmada iki zanlının sahte bonoları Vatikan bankası üzerinden uluslararası piyasalarda kullanmayı planladıkları ortaya çıkar.
Vatikan Bankası bildiğimiz anlamada tam bir bankacılık yapmıyor. Banka’nın kredi verme yetkisi yok, sadece müşterilerinin hesaplarını tutuyor. Bankanın müşterileri arasında din görevlileri, memurlar, diplomatlar ve cemaatler bulunuyor. Yaşanan skandallar bankanın büyük prestij kaybına uğradığını gösteriyor. 2012 yılında 18 bin 900 olan müşteri sayısı, 2014 yılında 15 bine geriledi.