Rus ordusuna bir bakış

Savunma sanayii ülkelerin en önemli güç parametresi olmaya devam ediyor. Bu nedenle de her yıl artış gösteren askeri harcamalar, 2020’de 1,9 trilyon dolara ulaştı. Askeri harcamalara en yüksek payı ayıran ülke 778 milyar dolarla ABD olurken, Rusya 61,7 milyar dolarla dördüncü sırayı aldı. 2020’de OECD ülkelerinin askeri harcamalarının GSYH içerisindeki ortalama payı yüzde 2,5 iken, Rusya’da bu oran 4,3 civarında. Savunma sanayii gücünü ekonomik bir güç olarak da kullanan devletler, bunu yaptığı ticaretle sağlıyor. Dolayısıyla Rus hükümetinin elindeki ekonomik araçlardan biri de savunma sanayii içindeki silah ihracatı.

Rusya dünyanın en büyük ikinci silah ihracatçısı ve küresel silah satışlarının yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor.

Dünyanın en büyük 2. silah ihracatçısı konumunda bulunan Rusya, 45 ülkeye silah ihracatı gerçekleştiriyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne ( SIPRI) göre, Rusya’nın 2016-2020 yıllarında silah ticaretinde en büyük müşterisi Hindistan. Rusya silah ihracatının en büyük kısmını yüzde 23’lük payla Hindistan’a gerçekleştiriyor. Rusya’nın Hindistan’a yaptığı ihracatın hacmi 6,5 milyar dolara ulaşıyor. Böylelikle Hindistan’ın toplam silah ithalatının yarısı Rusya’dan gelmiş oluyor. Çin ise aynı dönemde 5,1 milyar dolar ticaret değeriyle Rus silahının ikinci en büyük alıcısı konumunda. Çin’i, 4,2 milyar dolar ithalat değeriyle Cezayir, 3,3 milyar dolar ile Mısır takip ediyor.

• Rusya, uçaklar, motorlar, füzeler, zırhlı araçlar ve hava savunma sistemleri dahil olmak üzere çeşitli silahlar ihraç ediyor. 2016-2020 yıllarında Rusya silah ihracatının neredeyse yarısını (yüzde 48,6) uçaklar oluşturuyor.

Rusya bu yıllar arasında 14 milyar dolar değerinde savaş uçağı, 3.7 milyar değerinde motor, 3.6 milyar dolar değerinde füze ihraç etti. Toplam 28 milyar dolar ihracat geliri elde eden Rusya, Sukhoi ve MiG jet ailesi de dahil olmak üzere yaklaşık 400 savaş uçağını ihraç etti. Dünyanın en çok talep edilen silahı olan Kalaşnikof’un(AK-47) da tedarikini üstlenen Rusya’nın savunma sanayisi ülke ekonomisin önemli bir parçası.

Rusya'nın gizli ordusu: Wagner ordusu

Suikastlerden, seçim hilelerine ve siber savaşlara kadar birçok operasyon yürüten Wagner ordusu, her ülke için farklı hedeflere sahip.

Ordunun başında ise sosisli sandviç satıcısından bir milyardere dönüşen Yevgeny Prigozhin var.

Ülkelerin askeri gücünü lojistik kapasite ve coğrafyaya kadar çeşitli kategorilerde inceleyen Global Firepower PowerIndex, 50’den fazla bireysel faktörden yararlanıyor. Askeri personel sayısından bireysel kabiliyetlere kadar her şeyi kapsayan bu endekste, 0.000’lık bir derecelendirme mükemmel puanı temsil ediyor.0.045 puan ile mükemmel askeri güç kapasitesine en yakın olan ABD, zirvede yer alıyor. Rusya ise 0.050 puan ile mükemmel ordu potansiyelinde dünyada ikinci sırada. Bu endeksin aksine ülkelerin askeri kapasitesindeki hesaplamaları bozan konu, Özel Güvenlik Şirketleri. Devletler bu tarz şirketlerle paralı asker ordusuna sahip oluyorlar. Bu orduların resmi ordulardan farkı ise, yurt dışında bir bölgeye müdahale ederek, sadece bireysel menfaatlere hizmet etmesi.

• Devletlerin hukuken yapamadığı operasyonları yürüten Özel Güvenlik Şirketleri, Rusya-Ukrayna savaşıyla popüler bir hal aldı. Rusya tarafından finanse ve kontrol edilen dünyanın en etkili paralı asker ordusu Wagner Grubu Şirketi, savaş gündemiyle trendler listesinde yerini aldı.

Rusya merkezli özel bir askeri şirket olan Wagner, ismini Hitler’in en sevdiği sanatçı Richard Wagner’den alıyor. Wagner Grubu Şirketi, seçim hileleri, suikastler, siber savaşlar ve çeşitli operasyonlar yürütüyor. Ve bu şirketin Rus hükümetine bağlı olarak çalıştığına dair güçlü kanıtlar var. Kanıtlardan biri olan grubun ana yatırımcısı Yevgeny Prigozhin ile tanışalım.

Prigozhin, sosisli sandviç satıcısından bir milyardere dönüşme hikayesinde baş rolü oynuyor. Şimdilerde yemek şirketleri, medya ajansları ve petrol şirketleri bulunan Prigozhin, bizzat Putin’in yemek servisini yaptığı fotoğraflar gündeme düştükten sonra, ‘Putin’in aşçısı’ takma adını aldı. Putin’le yakın bağlantıda olması ve Kremlin’in yemeklerini Prigozhin’in şirketinin yapması ise bu takma adı anlamlı kılıyor.

Prigozhin’in sahip olduğu Wagner Şirketi’nin başında ise Dmitry Utkin var. Utkin, 2013 yılına kadar Rus askeri istihbarat servisinde Özel Kuvvetler biriminde görev yaptı. Emekli olduktan sonra Wagner Şirketi’nin başına geçen Utkin, gizli faaliyetler yürüten Wagner Grubu operasyonlarına liderlik ediyor. İddialara göre bu grubun doğuşu 2014 Kırım ilhakı zamanında oldu ve birçok bölgeye yayıldı.

• Putin’in görünmez eli olan Wagner Grubu’nun Suriye, Orta Afrika, Sudan, Demokratik Kongo ve Libya’da bulunduğuna dair iddialar yer almakta.

Bu iddiaları belgeleştiren ABD merkezli Dış Politika Araştırma Enstitüsü (Foreign Policy Research Institute), Wagner Grubu’nun her ülkedeki görev sebebinin farklı olduğunu yayınladı. Raporda, Wagner’in hedefleri, ekonomik çıkarları ve kurucusu Prigozhin’in bölgedeki antlaşmaları yer alıyor. Ukrayna’daki Wagner grubunun Karadeniz limanlarındaki ticaret gelirlerini, Venezuela’daki grubun ise askeri ekipmanların ihracatını ve enerji yatırımlarını hedef aldığı belirtildi.

Libya’daki petrol alım antlaşması, Suriye’deki enerji antlaşmaları, Sudan’daki nükleer enerji antlaşmaları da Wagner’in ekonomik ilgi alanlarına giriyor. Raporda grubun Madagaskar’da bulunma nedeninin ise nikele ve uranyuma erişim olduğu yer alıyor. Wagner’in Orta Afrika Cumhuriyeti’nde bulunma nedeninin ise elmas ve altın madenleri olduğu iddia ediliyor. 2018 yılında Libya’da olan üst düzey bir toplantıda ve bunun gibi birçok politika görüşmelerinde kameralara yakalanan Prigozhin’de bu iddialara delil niteliğinde. Varlığı kabul edilmeyen bu paralı asker ordusunun ayrıntılarına ulaşan ve delilleri sunan ise medya kuruluşları. Rusya Devlet Başkanı Putin ise paralı asker temin eden şirketler Rusya’da yasak olduğu için Wagner’in varlığını reddediyor. Fakat gerçek şu ki, kanunlara uygun olmayan paralı asker grupları tüm ülkelerde yaptırım listesinde. Dünya çapındaki tüm medya kuruluşları da hukuka uygun olmayan bu faaliyetlere ışık tutma niyetinde.