Petrol rezervinde aldatma ve yalanlar

Rapora göre, ABD'nin işletmede bulunan ve çıkarılabilir petrol rezervlerinin toplamı 264 milyar varil düzeyinde bulunuyor. Bu rezerv miktarı, Suudi Arabistan'ın 212 milyar ve Rusya'nın 256 milyar varillik rezervlerinin üzerinde. Ancak, BP'nin 2016 Dünya Enerji İstatistikleri Yıllığı'na göre, Suudi Arabistan'ın kanıtlanmış rezervleri 266.6 milyar varil olurken, Rusya'nın rezervleri 102.4 milyar varil düzeyinde bulunuyor. İddianın gülünçlüğünü göstermek gerekirse, Norveç şirketi ABD'nin rezervleri arasında çıkarılabilir petrol miktarını eklerken, Suudi Arabistan ve Rusya'nın rezervleri sadece kanıtlanmış olanlar.

BP'nin 2016 Dünya Enerji İstatistikleri Yıllığı'na göre, ABD bulunmuş petrol rezervleri itibarıyla Venezuela, Suudi Arabistan, Kanada, İran, Irak, Rusya, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri ardından dokuzuncu sırada yer alıyor.

ABD'nin kaya petrolü rezervlerinin büyüklüğü üzerine büyük belirsizlikler bulunurken, rezerv tahminlerinin büyüklüğü 700 milyar varil ile 2 trilyon varil arasında değişiyor.

Kaya petrolü rezervlerinin büyüklüğünü ölçmek üzere henüz ciddi bir girişim yapılmamasına rağmen, bulunabilir petrol miktarı yüksek olsa da, rezervler yüzde 1-2'lik çok düşük çıkarma oranı nedeniyle bu kadar yüksek olamaz. Kaya petrolü alanında büyük bir rezerve sahip olmak başka şey, bu rezervi kanıtlanabilir rezerv ve üretim kapasitesine dönüştürmek başka şey. EIA verilerine göre, ABD'nin kanıtlanabilir petrol rezervleri (konvansiyonel ve kaya petrolü) 2015 yıl sonu itibarıyla 34.6 milyar varil olurken, aynı rakam Suudi Arabistan için 268.3 milyar varil ve Rusya için 103.2 milyar varil olarak ölçülüyor.

Söz konusu yanlış iddia, ABD'nin petrol rezervleri konusunda yapılan ilk yanlış iddia değil. Geçen yıl, 2015 BP Dünya Enerji İstatistikleri Yıllığı'nda, ABD'nin Suudi Arabistan ve Rusya'yı geçerek dünyanın en büyük ham petrol üreticisi olduğu iddia edilmişti. İddia çerçevesinde ABD'nin günlük 11.64 milyon varil, Suudi Arabistan'ın 11.5 milyon varil ve Rusya'nın 10.84 milyon varillik ham petrol üretimi bulunuyor.

Daha sonra anlaşıldığı üzere BP'nin iddiası sadece hatalı ve yanıltıcı değil, aynı zamanda yanlış. BP'nin doğal gaz rezervlerinden çıkarılan ve ham petrol olarak sınıflandırılamayacak etan, propan, bütan ve pentan gibi gaz türlerini (NGL), ham petrol rezervi sınıfına katarak hesaplaması olarak sınıflandırmayıp, ham petrol sınıfına alarak hesaplaması hata yaratıyor.

BP'nin 2015 Dünya Enerji İstatistikleri Yıllığı'nda ABD'nin günlük ham petrol üretimi 2014 için 11.72 milyon varil olarak verilirken, aynı yılın OPEC istatistiklerine göre ABD'nin günlük üretimi 8.66 milyon varil ve EIA verilerine göre 8.71 milyon varil düzeyindeydi. BP'nin rakamlarıyla OPEC ve EIA'nın verileri arasındaki 3 milyon varillik fark gaz türlerinden (NGL) kaynaklanırken, bu tür ürünler ham petrol olarak nitelendirilemez, satılamaz.

ABD'de sıvı gaz türlerinin üretiminin hızla artması, kaya gazı üretiminin hızla yükselmesinin bir sonucu niteliğinde. Sıvılaştırılmış gaz türleri yararlı ancak petrol değil ve petrolün yerini sadece kısmen doldurabilir. Buna ek olarak, gaz türlerinin içerdiği enerji ham petrolün ürettiği enerjinin sadece yüzde 65'i düzeyinde. Bu nedenle, gaz varillerinin ham petrol varillerine eşdeğer olarak sayılması tamamıyla yanıltıcı olacaktır.

Asıl soru ise şu, gaz türlerinin dünya pazarlarında petrol gibi satılıp satılmayacağı. Yanıt ise güçlü bir 'hayır”. Gerçekten, büyük emtia borsaları ne gaz türlerini kabul ediyor, ne de ham petrol yerine sevk edilecek sıkıştırılmış gaz türlerini kabul ediyor. Eğer büyük borsalar sıvı gaz türlerini ham petrol olarak kabul etmiyorsa, onlara ham petrol denemez. Dünyaya sattığınız ham petrol olarak satılmıyorsa, demek ki ham petrol değildir.

Bunun sonuçları da zaten ortada: Dünya günlük ham petrol üretimini ciddi oranda kıstı ve dünya rezervlerindeki artış son yıllarda büyük oranda zayıfladı. BP'nin ham petrol tanımlamasına göre, dünya ham petrol üretimi 2015 yılında günlük 91.67 milyon varil düzeyindeydi. Ancak ham petrolün gazları dışarıda bırakarak yapılan sıkı tanımlamasına göre, günlük ham petrol üretimi 80.4 milyon varil düzeyinde. Gerçekten ciddi bir fark var!

Bunların hepsi ABD'de son yıllarda ham petrol üretiminin hızlı şekilde arttığı gerçeğini inkar etmek amacıyla söylenmiyor. Ama, bunun bir çerçeveye oturtulup değerlendirilmesi gerekli. Son sekiz yıllık dönemde, kaya gazı devriminin etkisiyle, ABD ham petrol üretimi 2008 yılındaki günlük 6 milyon varillik düzeyinden yarı yarıya artarak 2014'te 9 milyon varile yükseldi. Ancak ham petrol fiyatlarında 2014 Temmuz ayından bu yana gözlenen hızlı düşüş nedeniyle ABD'nin günlük ham petrol üretimi 7.18 milyon varile indiği gibi, ABD'nin net petrol ithalatı 817 bin varil artışla bugün günlük 7.95 milyon varile yükseldi.