Krizler ülkesi: Arjantin

20. yüzyılın büyük bir bölümünü ekonomik krizlerle geçiren Arjantin’i herkes futbol kültürüyle tanıyor. Ancak zengin yer altı kaynaklarına, 1.1 milyon metrekarelik verimli tarım arazilerine ve eğitimli bir nüfusa sahip olan Arjantin, 1929 Büyük Buhranı’ndan önce sanayileşmiş ülkeler arasında yer alıyordu ve dünyanın en yüksek kişi başı gelirine sahip 10 ülkesinden biriydi. Yüksek geliriyle gelişmiş ülkeler listesinde yer alan Arjantin zor olanı başararak gelişmiş ülkeler listesinden, gelişmekte olan ülkeler listesine düşebilen tek ülke oldu. 2022 IMF verilerine göre kişi başına gayri safi yurt içi hasılası 13 bin 660 dolar dolayında olan ülkede nüfusun yüzde 57’si yoksulluk sınırında yaşıyor.

Latin Amerika’nın yüksek potansiyelli ülkesi ‘Arjantin’

47 milyonu aşkın nüfusuyla Güney Amerika’da yer alan canlı ve çeşitlilik arz eden Arjantin, Latin Amerika’nın en büyük üçüncü ekonomisi ve dünyanın en büyük sekizinci ülkesi konumunda yer alıyor. İşsizlik oranının yüzde 7,6 olduğu ülkede tahıl sektörü; istihdama, kırsal kalkınmaya ve döviz gelirlerine katkıda bulunarak ülke ekonomisinde hayatî bir rol oynuyor.

Verimli tarım arazilerine sahip olan Latin Amerika ülkesi, dünyanın en büyük soya fasulyesi, mısır, buğday, üzüm ve ayçiçeği çekirdeği ihracatçıları arasında bulunuyor. Ülkenin GSYH’nin yüzde 10’u tarım, yüzde 28’i sanayi ve yüzde 64’ü de hizmetlerden oluşuyor. Dünyanın en büyük 4. kırmızı et ihracatçısı olan Arjantin, tarım ve hayvancılıktan beslenen biyodizel endüstrisiyle de öne çıkıyor.

Tüm bunlara ek olarak Arjantin orta düzeyde doğalgaz ve dünyanın en büyük kaya gazı rezervlerinden birine sahip. Petrol ihtiyacını kendi kaynaklarından sağlayan Arjantin, ihracatının yüzde 10’unu da petrolden sağlıyor. Arjantin aynı zamanda dünyanın en büyük 4. lityum üreticisi konumunda bulunuyor. Şili ve Bolivya’yla birlikte dünyanın toplam lityum rezervlerinin yüzde 56’sına sahip olan Arjantin, zengin yer altı ve yer üstü kaynakları, yetişmiş insan gücü, şehirleşme ve büyüme potansiyelinin etkisi gibi hususlar dikkate alındığında bölgede ekonomik potansiyeli en yüksek olan ülkeler arasında yer alıyor.

Kronikleşen enflasyon krizi

Bir zamanlar dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alan ve refah seviyesinin birçok Avrupa ülkesinden daha yüksek olduğu Arjantin, bugün çok farklı bir konumda yer alıyor. İçinde bulundukları ekonomik kriz nedeniyle Dünya Bankası’nın kişi başı gayrı safi yurtiçi hasıla listesinde 70. sıraya gerileyen Arjantin, kazandığından çok daha fazlasını harcıyor.

2023 yılında gelişmekte olan ülkelerin borçlarının GSYH’ye oranı yüzde 225 ile yeni bir rekora ulaşırken, en büyük artış Hindistan, Arjantin, Çin, Rusya, Malezya ve Güney Afrika'da görüldü. Arjantin ekonomisinin en zengin ülkeler arasında başlayan yolculuğunun bugün bu noktaya gelmesindeki temel neden olarak siyasi kutuplaşmalar gösteriliyor.

Dünyanın en yüksek enflasyon oranına sahip üçüncü ülkesi konumunda yer alan Arjantin, yıllardır yüksek enflasyon ve kur kriziyle mücadele ediyor. Arjantin’de enflasyon oranı Şubat ayında yavaşlama işaretleri göstererek yüzde 13,2 ile yüzde 15 civarındaki beklentilerinin altında gerçekleşti. Ocak ayındaki yüzde 20,6 ve Aralık ayındaki yüzde 25,5’lik aylık enflasyon oranlarındaki düşüşe rağmen Şubat ayı itibariyle 12 aylık enflasyon oranı yüzde 276,2’ye ulaştı. Ülkedeki orta kesim parasının değerini korumak için elinde yerli para birimi peso’yu tutmuyor, dolar ya da euro alıyor. ABD’den sonra en çok dolar bulunan ülke Arjantin olduğu düşünülürken, dolar ülkenin her yerinde geçerli para birimi olarak kabul görüyor.

Son yıllarda ülkede büyüme rakamlarında inişli çıkışlı bir grafik sergileniyor. Enflasyon ve yoksulluk oranları yüksek seyrederken, gelir dağılımı arasındaki fark ise giderek açılıyor. Ayrıca yüksek kamu borçları ve ekonomi politikalarındaki küresel müdahaleler de Arjantin’i olumsuz etkiliyor. Ancak ekonomik alandaki inişli çıkışlı grafiğine rağmen ülke genel itibarıyla yüksek bir potansiyele sahip olarak görülüyor.