Toyota bu yönteme “Beş Neden-5 Why” adını verdi. Bu yöntem, problemin kök nedenin ulaşana kadar 5 defa neden sorusuna sormaktadır.

Kök neden analizi nedir?

Kök neden; konu ayrımı olmaksızın herhangi bir problemin arkasında yatan temel sebeptir. Zahiren görünen şey “semptom” (belirti) dur. Örneğin aracımız arıza yaptığında, mesela su kaynattığında, suyun soğumasını bekleyip tekrar yola koyulmayız veya taksi çevirip binip gitmek de günü kurtarmaktan öteye gitmez. Zahiren görünmeyen aracın radyatöründeki muhtemel arızayı tespit edip onarmak kalıcı çözüm üretecektir. Kök neden tespit edilip ortadan kaldırıldığı durumda, kök nedenin yol açtığı problemin tekrar etmesi de önlenmiş olacaktır.

Bahse konu kök nedenleri tespit etmek üzere gerçekleştirilen sürece “Kök Neden Analizi (Root Cause Analysis)” verilmektedir. Kök neden analizi sonucunda, problemin ne olduğu ve nasıl oluştuğunun yanı sıra, neden oluştuğu sorusunun da cevabı ortaya konulmaktadır.

İşin esası da şudur; sorunun neden oluştuğunun anlaşılması, ileride problemin tekrarını önlemeye yönelik öneriler sunulabilmesi için gereklidir. Kök Sebep Analizi hayatın her noktasında kullanılacağı gibi iktisadi işlemleri için de kullanılmaktadır. Geçen ay yayımlanan veriler ile konut fiyatları haziranda yüzde 9 daha artarak yıllık artış yüzde 160.57’ye çıkmıştır. Maliyetlerin yüzde 110 arttığı bir dönemde bu artış sadece maliyet etkisi ile açıklanamaz. Bu nedenle konut fiyatlarındaki artışı maliyet artışı olarak okumak zahiren görünen semptoma odaklanmadır. Yani bize yeterli faydayı sağlamaz.

Aynı konu otomobil fiyatları için de geçerlidir. Artan fiyatları sadece maliyet veya kur artışı ile izah mümkün müdür?

Yazının Devamı Z Raporu 40. Sayısında