Kızıl ülkenin dolar milyarderleri

Son 10 yılda, yükselen Çin ekonomisi, ülkenin gücü ile ilgili binlerce yazı kaleme alındı, yüzlerce konferans düzenlendi. Buna karşın Çin'e dair bilgilerimiz derinlikli değil. 2030 yılında ABD'yi geçerek dünyanın en büyük ekonomisi olması beklenen Çin'de bu ekonomik büyüklüğün aktörlerine ilişkin derinlemesine bir bilgimiz yok. Batılı ülkelerin küresel alanda faaliyet gösteren anlı şanlı şirketlerini, kurucularını ve yöneticilerini neredeyse ezbere bilirken, Çinli eşdeğerlerini bırakın tanımayı adlarından, sahip oldukları şirketlerden haberdar bile değiliz.

Halbuki söz konusu şirketler, sahip oldukları zenginlik ve güç ile küresel ekonomideki değişen güç dengesini gösteren önemli parametrelerden birini oluşturuyor. Söz konusu işadamları, bugün Batılı ülkeler dahil olmak üzere dünyanın dört bir köşesinde yatırımlar yapıyor, futbol kulüpleri satın alıyor yani hayatın her alanına tıpkı Batılı eşdeğerleri gibi dokunuyorlar. Araştırma kurumu TheHurunResearch Institute (Hurun) tarafından Kasım ayında açıklanan Çin'in en zengin kişileri raporu, işte bize yeni dünyanın zenginlerinin profilini çıkarması açısından anlamlıydı.

Çinli zenginlerin faaliyet gösterdikleri sektörler, sahip oldukları varlıklar, yaşadıkları şehirler. Açıklanan rapora göre Çin'de bulunan dolar milyarderi sayısı 594 kişiyi bularak ABD'de bulunan toplam dolar milyarderi sayısını aşmış durumda. Dünya genelindeki Çinli işadamı sayısı da hesaba katılırsa 2016 yılında 754 Çinli dolar milyarderi ile dünyamızı paylaşıyoruz. ABD'de yaşayan dolar milyarderi sayısı ise 535. Listenin ilk 10 sırasında bulunan işadamlarının toplam varlığı 225 milyar ABD doları, Türk Lirasına çevirirsek, 775 milyar TL'yi buluyor.

İlk onda bulunan işadamlarının ekonominin gayrimenkul ve e-ticaret/dijital alanlarında faaliyette bulundukları görülüyor. Listedeki onuncu sırayı 11,6 milyar dolar ile dört işadamı paylaşıyor. Listenin ilk yüz sırasında bulunan dolar milyarderlerinin yaş ortalaması ise 54. 2009 yılından bugüne hazırlanan listelerin en kapsamlısı olan Hurun 2016 Çin'in En Zenginleri raporu, refah üretiminin dünyanın batı yarımküresinden doğu yarımküresine kaydığının da önemli göstergelerinden biri. Listenin ilk sırasında gayrimenkul ve eğlence sektörlerinde yatırımları bulunan dev şirket Wanda'nın patronu Wang Jialin 32,1 milyar dolarlık serveti ile bulunuyor. Listenin ikinci sırasında dünyaca ünlü e-ticaret devi Alibaba'nın kurucusu ve sahibi Jack Ma 30,6 milyar dolarlık serveti ile yer bulurken, onu Çin'in dev internet şirketi Tencent'in kurucularından ve yöneticisi Pony Ma olarak da bilinen Ma Huateng 24,6 milyar dolarlık serveti ile üçüncü sırada takip ediyor.

Listenin ilk on sırasına geçen yılki listeye göre üç yeni giriş göze çarpıyor. Bunlar sırasıyla; online oyun şirketi Netease'nin sahibi Ding Lei, Evergrande'nin patronu, futbola yatırımları ile de bilinen gayrimenkul kralı Xu Jiayin ile, ev aletleri üreticisi Midea'nın sahibi He Xiangjian. Mobil telefon üreticisi Xiaomi'nin sahibi Lei Jun ise ilk 10'daki yerini kaybederek 14'üncü sıraya gerilemiş durumda. Çinli dolar milyardelerinin yaşamayı tercih ettikleri şehir ise Pekin. Pekin'i sırasıyla Şenzen ve Şangay izliyor. Hong Kong ise sıralamada yedinci sırada kendine yer buluyor. Listede 40 yaşın altındaki servetleri ile dikkat çeken isimlerden önde geleni IT, medya ve yatırım sektörlerinde faaliyet gösteren Hakim'in patronu, 36 yaşındaki Jack Wang Qicheng. Listenin en güçlü kadın ismi ise, Pekin'in Gayrimenkul kraliçesi olarak bilinen, 7,5 milyar dolarlık serveti ile 73 yaşındaki Chen Lihua.

Dev satın almalara imza atıyorlar

Yukarıda da belirtiğimiz gibi Çinli dolar milyarderleri yalnız kendi ülkelerinde yatırımlar yapmıyorlar. Kendi ülkeleri dışında da oldukça önemli, uluslararası alanda konuşulan satın almalara ve/ veya yatırımlara da aynı şekilde ilgi gösteriyorlar. Örneğin Çinli yatırımcılar ABD'de önemli satın almalara imza atmış durumda. Wanda'nın sahibi, Çin'in en zengin kişisi Wang Jianlin ABD'li film yapım şirketi Legendary Entertainment'ı 3,5 milyar dolar karşılığında satın alarak, Çinli yatırımcılar arasında en yüksek profilli satın almaya imza attı.

Alüminyum imalatçısı Zhongwang'ın sahibi Liu Zhongtian ABD'li alüminyum üreticisi Aleris'i 2,3 milyar dolara satın aldı. Alibaba'nın sahibi Jack Ma da ABD'de dikkati çeken ortaklıklara geçtiğimiz yıl imza attı. Ma'nın sahibi olduğu Alibaba Pictures, Steven Spielberg'in şirketi Amblin Partners'a yatırım yaparken, yine Ma'nın sahibi olduğu Alipay Pzza Hut ve KFC'nin Çin operasyonlarına yatırım yaptı. Çip üreticisi Tsingua Unigroup'un sahibi Zhao Weiguo, Hewlett-Packard'ın Çin'deki data-networking operasyonlarının 2 milyar dolarlık kontrol hissesini satın alırken, aynı zamanda ABD'li çip üretim şirketi Lattice'e de 42 milyon dolarlık bir yatırım yaptı.

Weiguo, ABD'li sabit disk üreticisi Western Digital'e 3,8 milyar dolarlık bir yatırım yapmak istemiş ne var ki bu teklif ulusal güvenliğe tehdit oluşturabileceği değerlendirilerek reddedilmişti. Çinli milyarderler en büyük rakipleri ABD dışında diğer önemli ülkelerde de dikkat çeken rekor satın alımlar gerçekleştirmiş durumlarda. Avrupa Birliği'nin lokomotif ülkesi Almanya, Çinli milyarderlerin hedefindeki ülkelerden birisi. İmalat sektöründe faaliyet gösteren Midea'nın sahibi He Xiangjian, Almanya'nın lider robot üretim şirketiyle milyar dolarlık bir anlaşma ile ses getirdi. Bu aynı zamanda Çin'in en zenginler listesinde bulunan bir ismin Avrupa'da yaptığı en büyük satın alma olarak da dikkat çekti.

Yatırım, çelik ve ilaç sektöründe faaliyet gösteren bir başka firma Fosun'un sahibi Guo Guangchang ise Alman Özel Bankası H&A'yı 230 milyon dolar karşılığında satın alırken, ışıklandırma firması Sanan'ın sahibi Lin Xiuncheng Alman ışıklandırma üreticisi Osram'ı milyarlık bir anlaşma ile satın almak için görüşmelere başlamış durumda. Çinli milyarderler, İsrail ve Hindistan gibi ülkelerde de stratejik satın almalara imza atmış durumda. Jack Ma ve Shi Yuzhu İsrail merkezli online oyun şirketi Playtika'yı 4,4 milyar dolarla satın alarak sektörde dikkat çeken bir adım atmış oldu. Yine Jack Ma, Singapur merkezli, güneydoğu Asya çapında faaliyet gösteren e-ticaret şirketi Lazada'nın kontrol hisselerini 1 milyar dolar ödeyerek dikkatleri üzerine çekmiş oldu. Çinli zenginlerin bir başka ilgi gösterdikleri alan ise futbol.

Bilindiği üzere Xi Jingping'in futbolda ülkesini söz sahibi konuma getirme doğrultusunda hem yurt içinde hem de yurt dışında futbola milyonlarca dolar değerinde yatırım yapılıyor. Hurun listesinde bulunan Çinli milyarderler de bu konuda dikkat çekici yatırımları 2016 içinde gerçekleştirmiş durumda. Bunlardan en dikkat çekeni, perakende ve gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren Suning'in patronu Zhang Jindong'un İtalya'nın dev futbol kulübü Inter Milan'ı 310 milyon dolar karşılığında satın alması oldu. Dünya çapında ses getiren ve İtalya'da oldukça tartışılan bu satın almayı takiben IT'den, hizmet sektörüne kadar geniş bir sektörde faaliyet gösteren Recon Grubun sahibi Tony Xia Jiang Tong İngiliz Premier League ekiplerinden Aston Villa'yı 109 milyon dolara satın aldı.

Xia Jiantong Çin'in genç girişimlerinden en dikkat çekenleri arasında gösteriliyor. 40 yaşındaki milyarderin, 19 yaşında Çin hükümeti tarafından özel olarak seçilerek, yurt dışında eğitime gönderildiğini ve dünyanın en prestijli üniversitlerinden Harvard, MIT ve Oxford'da yüksek öğrenim gördüğünü de not etmekte fayda var. Yine Çinli milyarder Gu Guangchang da İngiliz Premier League ekiplerinden Wolverhampton Wanderers'ı 60 milyon dolar karşılığında alarak kulübün yeni sahibi oldu. Kızıl ülkenin dolar milyarderleri her geçen gün kendilerinden daha fazla söz ettirmeye başlıyor. Sessiz sedasız yürüyüşlerini şimdi dev ve stratejik satın almalar, ortaklıklar ve yatırımlar ile perçinliyorlar. Gayrimenkul sektöründen, e-ticarete, teknolojiye, ilaç sektöründen, imalata hatta futbola kadar her alanda etkilerini artırarak servetlerini katlamaya devam ediyorlar. Batılı zenginler, Çinli milyarderlerin nefesini her geçen gün daha da yakından hissedecekler.