Jack Ma nereye kayboldu?
E-ticaret devi Alibaba’nın kurucusu Jack Ma, yakın zamanda, Çin’deki piyasa düzenleyicisi kurumları ve kamu bankalarını eleştiren bir konuşma yaptı. Açıklamanın ardından Ma’nın şirketleri hakkında soruşturma başlatıldı, ünlü milyarder ise gizemli bir şekilde ortadan kayboldu. Nerede olduğu, başına neler geldiği tartışılırken, Ma kısa bir süre önce verdiği bir video konferansla yeniden ortaya çıktı. Kayıpken neler yaşandığı ise şimdilik muamma?
Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre 50,6 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin insanları arasında yer alan, Çin’in ise en zengin dördüncü insanı olan Jack Ma ülkenin önde gelen girişimcilerinden biri. Geçtiğimiz aylarda Ma’nın kurucu ortaklarından olduğu Ant Group’un Hong Kong ve Şangay borsalarında 37 milyar dolarlık eş zamanlı halka arzı yapılacaktı. Bu da şirketi tarihin en büyük halka arzına imza atan kurumu yapacaktı. Ancak Jack Ma ekim ayında katıldığı, üst düzey bürokratların da bulunduğu bir forumda Çin’deki piyasa düzenleyici kurumları ve kamu bankalarını zamanın gerisinde kalmakla açıkça eleştirince süreç sekteye uğradı.
Ma’nın halka arz öncesi yaptığı konuşmayı dinleyenler arasında Çin Devlet Başkan Yardımcısı Wang Qishan, Çin Merkez Bankası Başkanı Yi Gang ve bazı kamu bankalarının üst düzey yöneticileri de vardı. Jack Ma cesareti sebebiyle takdir topladı ve konuşması Çin’de sosyal medyada viral haline geldi. Fakat yaptığı konuşma devlet yetkililerini ve düzenleyici kurumların yöneticilerini kızdırdı, Ma ile devlet yetkilileri arasında yıllardır yaşanan gerilimi de artırdı. “Çin’in finansal sisteminde sistemik bir risk yok, Çin finansının bir sistemi yok” ifadelerini kullanan, Çin’deki bankaların tefeci bir zihniyete sahip olduğunu ve bankaların çok sayıda girişimciye zarar verdiğini söyleyen Jack Ma, düzenleyicileri doğrudan hedef alarak “Düzenleyiciler sadece risklere odaklanıyor ve gelişimi göz ardı ediyor” dedi.
Ma’nın Çin’deki piyasa düzenleyici kurumları ve kamu bankalarını eleştirmesi sonrası konuşmaya öfkelenen Çin Devlet Başkanı Xi Jinping bizzat devreye girdi ve Ant Group’un halka arzı konusunda soruşturma talimatı verdi. Pekin yönetimi, Ma’nın kurucularından olduğu Ant Grubu şirketinin Hong Kong ve Şangay borsalarında 37 milyar dolarlık eş zamanlı halka arzını 3 Kasım 2020’de ani bir kararla durdurdu. 24 Aralık 2020 tarihinde ise Alibaba Grubu hakkında tekelcilik ve piyasada haksız rekabete yol açma soruşturması başlatıldı. Ant Group’un da faaliyetlerini yeniden yapılandırması emredildi.
Uzun süre kamu önüne çıkmadı
Ses getiren konuşmasında “Bugünün finansal sistemi sanayi çağının mirasıdır. Yeni nesil ve gençler için yeni bir tane kurmalıyız. Mevcut sistemde reform yapmalıyız” diyen Jack Ma bu açıklamadan kısa süre sonra katılacağı programları iptal etmeye başladı. Süreç boyunca kamu önüne çıkmaması sebebiyle sosyal medya üzerinde ünlü iş insanının kayıp olduğu söylentileri yayılmaya başladı. Bu süreçte sahibi olduğu hisselerdeki düşüş sebebiyle Jack Ma’nın servetinde de yaklaşık 12 milyar dolarlık bir azalma oldu.
En son kasım ayında jüri üyeliği yaptığı 1,5 milyon dolar ödüllü TV girişimci yarışma programı Africa’s Business Heroes adlı televizyon programının çekimlerine katılan milyarder iş adamı, yaklaşık 3 ay medyada görülmedi. Programın çekimlerine katılan Jack Ma daha sonra tanıtım videolarından çıkarıldı ve programda Ma’nın yerine jüri üyeliğini Alibaba’nın yöneticilerinden Lucy Peng’in yapacağı bildirildi. Alibaba’dan konuyla ilgili yapılan açıklamada ise “Programının uymaması nedeniyle Bay Ma, Africa’s Business Heroes’un finallerinde jüri üyeleri arasında bulunamayacaktır” ifadesi yer aldı ve başka bilgi paylaşılmadı.
- ANT Group'un halka arzını durdurduğu tarih: 3 kasım 2020
Birçok iddia vardı
Ma’nın gizemli şekilde ortadan kaybolduğu iddialarının ardından öldürüleceğinin veya hapse atılacağının tahmin edildiği bir video sosyal medyada birçok hesap tarafından paylaşıldı. 2014 yılında Çin’den kaçarak ülkedeki yolsuzluk iddialarının detaylarını ortaya çıkaran Guo Wengui, 2019’da finans ve işletme video kanalı Real Vision’a yaptığı konuşmada Jack Ma’nın geleceği hakkında öngörüde bulunmuştu. Wengui’nin Ma’nın öldürüleceği veya hapse atılacağı yorumunu yaptığı video, Jack Ma bir anda ortadan kaybolunca sosyal medyada gündem oldu. Video’da Wengui, Ma’ya atıfta bulunarak Çin’de tüm milyarderler için hapse girmek veya ölmek gibi iki seçenek olduğunu kaydediyordu.
Kariyeri boyunca medyayla sıcak ilişkiler kuran Çinli iş insanı Ma, son zamanlarda dünya basınında nerede olduğunun bilinmediğine dair haberler çıkmasına rağmen herhangi bir açıklamada bulunmamıştı. Twitter’da çok bahsedilen konular arasında olan Jack Ma’nın kayıp olması ile ilgili Çin internet platformlarında da herhangi bir bilgi ve gelişme bulunmuyordu. Bu sebeple Ma’nın Çin hükümeti tarafından cezalandırıldığı iddiaları güçlenmişti.
Alibaba CEO’su Ma’nın hapiste olabileceği, öldürüldüğü, hatta kendisini kurtarmak için gizlice ülke dışına çıktığı bile söylendi. Pekin merkezli teknoloji danışmanlığı şirketi BDA China’nın Başkanı Duncan Clark ise olay sonrası yaptığı açıklamada, Jack Ma’ya gözlerden kaybolması gerektiği talimatı verildiğini öne sürdü. Çinli milyarderin bilinçli olarak ortalarda gözükmediği de iddialar arasındaydı.
Ma ortaya çıktı, hisseler değer kazandı
Tüm komplo teorileri 20 Ocak 2021 tarihinde Jack Ma’nın yayınlanan bir videoda kendini göstermesiyle önemini yitirdi. Çin medyasında yer alan haberlerde, Ma’nın aylar sonra ortaya çıktığı ve yardım vakfının projeleri kapsamında 100 köy öğretmeniyle video konferans görüşmesi yaptığı belirtildi.
Aylar süren sessizliği katıldığı kırsal kesimdeki öğretmenlerle ilgili online bir konferansla bozan Çinli milyarder, yayınlanan 50 saniyelik videoda, her yıl öğretmenlerle Çin’in Sanya kentinde yaptıkları buluşmayı bu yıl yeni tip korona virüs (Covid-19) salgını nedeniyle yapamayacaklarını belirtti. Eğitimle ilgili önemli açıklamalarda bulunan Jack Ma, “İş arkadaşlarım ve ben uzun süredir bunun üzerine çalışıyor ve düşünüyoruz. Kendimizi eğitim ve halkın refahı için adamaya daha fazla odaklandık” dedi.
Ma’nın ortaya çıktığına dair haberlerin Çin medyasında yayılmasının ardından Hong Kong borsasında işlem gören Alibaba’nın hisseleri yüzde 5 değer kazandı. Ancak yaklaşık 3 aydır kamunun karşısına çıkmayan Jack Ma’nın videoda bu süreçte nerde olduğunu açıklamaması ve Çin Devlet Konseyi’ne bağlı Devlet Piyasa Denetleme ve Düzenleme İdaresi (SAMR) tarafından, 24 Aralık 2020’de, Alibaba’ya yönelik başlatılan tekelcilik soruşturmasına değinmemesi dikkati çekti.