Her şey kiralık
Artan enflasyon ve döviz kurunun yanı sıra tüketicilerin satın alma konusunda daha fazla bilinçlenmesine paralel olarak yeni iş modelleri ortaya çıkmaya devam ediyor. Batıda ciddi kullanıcı sayısına ulaşan kiralama modeli, Türkiye’de de uygulanmaya başladı. Beyaz eşyadan elektronik aletlere, parti malzemelerinden dalış ekipmanlarına kadar birçok ürün, belirli süreyle aylık ücretler karşılığında tüketicilerin beğenisine sunuluyor.
Kiralama sistemi, tüketicilerin satın almadan önce denemek istediği ürünler için çok önemli bir alternatif oluşturuyor. Ayrıca bir kere alınıp bir kenara atılan ürünlerin israfının önüne geçen uygulama, yazlık evler için yeniden eşya satın almak istemeyen tüketiciler tarafından da tercih ediliyor.
Kiralama sisteminde her girişim kendi sistemini oluştursa da, uygulamanın mantığı basit. Buna göre tüketici bir ürüne tümden sahip olmak yerine, kullanacağı süre için ürüne daha az bir ödeme ile sahip oluyor. Bunun yanı sıra tüketiciler arasında eşya kiralamaya imkân veren uygulamalar da var.
Elektronik eşya kiralama konusunda Türkiye’deki ilk girişimlerden olan Kiralabunu CEO’su Simon Sinan Ventura, telefondan robot süpürgeye birçok elektronik ürünün sahibi olmadan kiralanmasına imkân veren uygulamalarında, müşterilerin ön ödeme yapmadan ve kira bedelinin tümü kartlarından çekilmeden ürünlerin kiralanmasını sağladıklarını belirtiyor.
“Teknolojinin hızla ilerlediği ve teknolojik ürünlerin hızlı bir şekilde yerini yeni teknolojilere bırakabildiği günümüzde, ürünlerini kolayca yenileme özgürlüğüne ve esnekliğine sahip oluyor. Kiralama seçenekleri ise 1, 3, 6 ve 12 aydan oluşuyor. Müşteriler kira süreleri dolduğunda ürünü iade edebiliyor ya da kira sürelerini uzatabiliyor” diyen Ventura’ya göre en çok tercih edilen ürünler cep telefonları ve tabletler. Bu ürünlerde tüketicilerin en son teknolojiyi tercih ettiklerini belirten Ventura’ya göre en hızlı büyüyen kategori ise anne-bebek olarak öne çıkıyor.
“İyi ki kiralamışım, ihtiyacım yokmuş”
Elektronik ürünlerin kiralanması iş modeline sahip Kiralarsın eş kurucusu Başak Baykan, cihazları kiralayarak kullanmanın, satın almadan önce doğru cihazı belirlemeyi kolaylaştırdığını ifade ediyor.
Kiralama yapan kullanıcılardan -İyi ki kiralamışım, aslında ihtiyacım yokmuş. Satın almaktan vazgeçtim- gibi cümleleri çok duyuyoruz
şeklinde konuşan Baykan’a göre sistemin yılda sadece birkaç kez ihtiyaç duyduğumuz ve kısa bir süre kullanıp sonra dolaba kaldıracağımız cihazları kiralayarak bütçe dostu bir alternatif olduğunu belirtiyor.
Kişilerin sahip olduğu veya kullanım hakkına sahip olduğu her eşyanın başkası ile paylaşılmasını sağlayan aracı kurum olarak da hizmet veren BOYEVA Kurucusu ve Genel Müdürü Dursun Kaya ise uygulamalarının sahip olunan her eşyanın bir başkası ile paylaşılarak maliyet paylaşımına olanak tanıdığını belirterek temel amaçlarının evde, ofiste, garajda ya da yolculukta hiçbir şeyin boş durmamasını sağlamak olduğunu belirtiyor.
50 yaş üstüne ulaşmak zor
“Satın almayı ve sahip olmayı seven bir toplum olduğumuz için en büyük zorluk kullanıcılarda bir davranış değişikliği yaratabilmek. Kullanıcılar özellikle bir cihazı taksitle satın almak ile kıyaslıyor. Hâlbuki kiralamak kısa süreli, acil ihtiyaçlarımız için ortaya çıkmış bir model” şeklinde konuşan Baykan bakış açısının yavaş yavaş oturduğunu; özellikle sürdürülebilirlik konusunda artan farkındalık ve elektronik ürünlerin fiyat artışları etkisi ile eski davranış kalıplarının değişmeye başladığını ifade ediyor.
Sistemin aracı kurumun sahip olduğu eşyaları kiralamanın yanı sıra kullanıcıların sahip olduğu eşyaların güvenli olarak kiralanmasını aracılık etmesine dayandığını belirten Kaya, yazın kamp malzemeleri ile düğün ve organizasyon malzemelerinin revaçta olduğunu, kışın ise zayıflama malzemelerinin öne çıktığını açıklıyor. Elektronik eşyalar ise en istikrarlı kategori olarak her mevsim tercih ediliyor.
Sistem taraflara güven sunuyor
“Kiralama bütün eşyaları ulaşılabilir kılmakta. Özellikle pahalı ve sık kullanılmayan eşyaların bütçede kapladıkları yer ciddi oranda azalıyor. Örneğin bir partiye gideceksiniz ve çok pahalı kıyafetlere ihtiyaç duyuyorsunuz. Çok pahalı kıyafete para verip dolabınızı şişireceğinize bu eşyayı kiralayarak ciddi avantajlar sağlayabilirsiniz” diyen Kaya’ya göre sistemde hem kiralayan hem de kiracı güvenli ödeme kapsamına alındığı için parasal sorunlar ortaya çıkmıyor.
“Ufak tefek ürün teslim/iade arasında fark olduğu iddiaları ilgili birimimiz teslim/iade fotolarını ve videolarını kıyaslayarak doğru karar vermesine yardımcı oluyor. Bir araya gelip iş kuran, evini, ofisini, aracını paylaşan kullanıcılar daha sonra anlaşmazlıklar yaşayabiliyor. Bu durumda yine sistem üzerinden hemen yeni alternatifler sunarak kullanıcıları memnun etmeye çalışıyoruz” diyen Kaya, yeni neslin eşya kiralamaya yatkın olmasına rağmen, sistemi 50 yaş üstü insanlara kabul ettirebilmenin biraz zaman aldığını belirtiyor.
Ventura ise kullanıcılarına hasar oranım garantisinin verildiğini, ürünlerin hasar görmesi halinde Kiralabunu ekibinin ürünü kargo ile ilgili servis noktasına yönlendirdiğini açıklıyor.
“Servis noktasında hızlıca onarım yapılıyor ve ürün çalışır durumda kullanıcıya geri gönderiliyor. Kiralabunu ürün arızalarında ücret almıyor. Hasar durumunda ise onarım masraflarının yüzde 70’i Kiralabunu tarafından karşılanıyor” diyen Ventura, cihazlara verilen kasten zararların ise kapsam dışında olduğunun altını çiziyor.