Havacılık 2023’te kâra geçiyor
Küresel çapta pandemi nedeniyle 2020 ve 2021’de on milyarlarca dolar kayba uğrayan havayolları, 2022 yılında Kovid-19 pandemisinin olumsuz etkilerinin zayıflaması ve bunun paralelinde seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle beraber, seyahat talebinde tekrar toparlanmaya başladı. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2023 yılında 4 milyardan fazla yolcunun havayolunu tercih edeceği öngörülürken, küresel hava yolu sektörünün 779 milyar dolar gelir ve 4,7 milyar dolar net kâr ile tekrar kâra geçmesi bekleniyor.
Ocak-Ekim döneminde taşınan yolcu sayısının bazı destinasyonlarda 2019’un üzerinde olduğunu ve toplamda 60,5 milyon yolcu taşıdıklarını söyleyen THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat, 2023’te 88 milyonun üzerinde yolcu taşımayı planladıklarını söylüyor. “Finansallarımız da bunu doğruluyor. Yıl sonu itibarıyla taşıdığımız yolcu sayısı 72 milyona erişecek. 10 ayda 2,25 milyar dolar kar açıkladık. Bu THY ve Avrupa havacılık tarihindeki en yüksek rakam. Kârlılığımızın artarak devam edeceğini 2,25 milyar doların üzerine biraz daha koyacağımızı tahmin ediyoruz” diyen Bolat, bu kârın büyük çoğunluğunun uzak hatlardan geldiğini, kısa mesafede bulunan Avrupa’dan gelen kârın yüzde 10 civarında kaldığını söylüyor.
11 ayda 170 milyon yolcu uçtu
2021’de global olarak toplam hava yolcusu sayısının 2019’un yüzde 50’sine yaklaştığı hesaplanıyordu, 2022 yıl sonunda ise bu oranın yüzde 70 seviyelerini aşacağını söyleyen Pegasus Hava Yolları CEO’su Güliz Öztürk, global enflasyonist ortam ve artan jeopolitik tansiyondan kaynaklanan zorlu faaliyet koşullarının dikkate alındığında, talebin bu derece güçlü bir toparlanma gösteriyor olmasının daha da önem kazandığını belirtiyor. Toparlanmanın dünya genelinde tüm kıta ve ülkelerde eşit hızla yayılmış durumda olmadığına dikkat çeken Öztürk, “Henüz pandeminin verdiği hasarları tam olarak atlatabilmiş değiliz ancak sektörün ilk beklentilerden daha hızlı bir toparlanma süreci geçirmekte olduğumuzu söyleyebiliriz” diyor.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü’nün açıkladığı verilerine göre, Türkiye’nin uçuş ağı Kasım 2022 itibarıyla 130 ülkede 342 noktaya yükseldi. Ocak-kasım döneminde havalimanlarına iniş-kalkış yapan uçak trafiği iç hatlarda 729 bin 558, dış hatlarda ise 651 bin 716 oldu. Böylece üst geçişlerle birlikte toplam 1 milyon 738 bin 608 uçak trafiğine ulaşıldı. Bu dönemde toplam uçak trafiği, 2021’in aynı dönemine göre yüzde 29,3 artış gösterdi.
Dünyanın en büyük ve en yoğun havalimanları arasında yer alan İstanbul Havalimanı, 2022’nin 11 aylık döneminde iç hatlarda 14 milyon 775 bin, dış hatlarda 44 milyon 288 bin olmak üzere toplamda 59 milyon 64 bin yolcu ağırladı. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı ise aynı dönemde toplam 28 milyon 71 bin yolcu trafiği gerçekleşti.
Türkiye geneli havalimanları iç hat yolcu trafiğinin 72 milyon 651 bin, dış hat yolcu trafiği de yüzde 96 milyon 423 bin olduğu 11 aylık dönemde transit yolcular ile birlikte toplam169 milyon 450 bin yolcuya hizmet verildi. Türkiye özelinde yolcu sayısındaki toparlanmanın dünya geneline göre daha hızlı ve belirgin olduğunu belirten Öztürk, Türkiye’de 2019’a göre toplam hava yolcusu sayısının 2021’de yüzde 60 seviyesindeyken, 2022 yıl sonunda bu oranın yüzde 90’a ulaşacağını söylüyor.
2023 yılında 60 milyon turist bekleniyor
Pegasus Hava Yolları olarak, pandemi döneminde kapasitesini en hızlı geri kazanan hava yolu şirketleri arasında yer aldıklarını söyleyen Öztürk, “Kısıtlamalar gevşetildiğinde seyahat talebinin kuvvetli bir ivmeyle hareketlenebileceğine dair beklentilerimizi sıklıkla dile getirmiştik. Bu doğrultuda, potansiyel talebi karşılamak adına operasyonel yapımızı ve tüm iş birimlerimizdeki çalışma arkadaşlarımızı hazır tutmaya özen gösterdik, talepteki artışı karşılamak üzere kapasitemizi artırdık” diyor.
2022’nin 3. çeyreğinde 1 milyar euroya ulaşan gelirlerinin 2019’un aynı dönemine göre yüzde 55 arttığını söyleyen Öztürk, FAVÖK marjı (Faiz, vergi, amortisman öncesi kâr marjı) olarak da 3. çeyrek yüzde 46.9 seviyesine ulaştıklarını ve dünyada bu metrikte en yüksek performansı gerçekleştirdiklerini belirtiyor.
Pandemi öncesi 2019 yılına göre 2022 yılında 11 aylık dönem sonunda dış hat yolcu sayılarını yüzde 8 oranında büyütmeyi başardıklarını ifade eden Öztürk, 2022 yılında uçuş ağlarını da genişleterek yurt dışında 3, yurt içinde 23 yeni hat açtıklarını ve Aralık ayı itibarıyla yurt içinde 36, yurt dışında 89 olmak üzere toplamda 47 ülkede 125 noktaya ulaştıklarını söylüyor. Özellikle yüksek sezon olan yaz aylarını çok aktif geçirdiklerine dikkat çeken Öztürk, 3. çeyrekte kuvvetli seyreden kapasite ve doluluk oranı trendleriyle beraber, kış tarifesi için ilk sinyallerin de olumlu olduğunu ifade ediyor.
Türkiye’nin coğrafi ve tarihi hazineleri, merkezi konumu, uygun fiyata kaliteli hizmet anlayışı, gelişmiş havaalanı altyapısı ve yüksek hava yolu koltuk kapasite arzı sayesinde konforlu ve çok seçenekli ulaşım imkânı sunan bir ülke olduğuna dikkat çeken Öztürk, 2022’nin yaz döneminde Türkiye’ye gelen turist sayısının 2019 seviyelerine yaklaştığını ifade ediyor. Turizm Bakanlığı, yılı toplamda 50 milyonun üzerinde turist ağırlayarak kapatacağımızı öngörüyor. Öztürk, mevcut durumda 2023 yılı turist beklentileri 60 milyon yönünde olduğunu söylüyor.