Emekli siyasetçilerin her kelimesi ücretli
Kongreler, konferanslar, ticari fuarlar, üniversite mezuniyetleri, açılış ve ürün lansmanı gibi birçok etkinlikte yapılan konuşmalar önemli bir sektör haline geldi. Bir dönemin en ünlü siyasetçileri bugünün en popüler konuşmacıları olarak öne çıkıyor. Ünlü isimlerin sadece bir konuşmadan elde ettiği gelir 1 milyon doları bulabiliyor. Dünya çapında en çok tercih edilen isimler ise ABD’nin eski başkanları.
Uluslararası konferanslarda, eski siyasetçilerin ne dediği her zaman önem taşır. Bunun bilincinde olan emekli isimler, hem kişisel servetleri hem de yardım kuruluşları adına ücretli konuşmalar için tüm dünyayı gezmeye devam ediyor. Bu konuda özel bürolar aracılığı ile ulaşılan ünlü isimlerin konuşma başına aldığı ücretler ise oldukça değişken.
Eski ABD başkanlarının rekabeti
Eski ABD başkanları en aranılan katılımcılar olurken, bu konuda Clinton ve Obama arasında kıyasıya bir rekabet bulunuyor. Emekli başkanların konuşma başına aldığı ücret ise 50 ila 750 bin dolar arasında değişiyor.
ABD’de eski başkan Gerald Ford görevden ayrıldıktan sonra statüsünden yararlanan ilk isim olurken, 70’lerin sonundan itibaren konuşma başına 40 bin dolar kazanmaya başladı. Ford, o dönemde eski işinden para kazandığı için eleştirilerin odak noktasında yer alırken, her fırsatta özel bir vatandaş olarak geçmişini istediği gibi kullanabileceği savunmasını yaptı. Bunun öncesinde liderler ise konuşma yapmak için ödeme almayı etik olarak reddetti.
Ford dönemi sonrasında ücretli konuşma yapma, eski ABD başkanlarının emeklilik günlerini değerlendirdiği en önemli faaliyetlerden biri haline geldi. ABD’nin 42’nci başkanı Bill Clinton yılda düzinelerce konuşmaya katılırken, sadece 2011’de Hong Kong’da tek bir konuşma için 750 bin dolar talep etti.
- Clinton, Washington Post’ta yer alan bir analize göre ise 2001-2012 döneminde yaptığı konuşmalardan 104 milyon dolar kazandı. Hillary Clinton 2009’da Dışişleri Bakanı olduğunda Bill Clinton’ın konuşma ücretleri de arttı. Hillary Clinton’ın bir Rus yatırım bankasından 500 bin ve Çin’deki bir telekom konferansından 750 bin dolar kazanması kamuoyunda oldukça tartışıldı.
Bill Clinton ise eşinin Dışişleri Bakanlığı'ndaki son yılı olan 2012'de, 72 konuşma için 16,3 milyon dolardan fazla kazandı. 2014 yılına gelindiğinde ise Clinton ailesi, konuşma başına ücretini 250 bin dolara yükseltti. Hillary Clinton, Trump ile başkanlık yarışına girerek ücretli konuşmayı sonlandırsa da, Bill Clinton konuşmalar için dünyayı gezmeyi sürdürdü. Clintonların kızı Chelsea Clinton da katıldığı konuşmalardan 75 bin dolar ücret talep ediyor ve bu ücretin tamamı doğrudan Clinton Vakfı'na gidiyor.
Obama para basıyor
ABD’nin 44’üncü başkanı Barack Obama da emeklilik günlerini ücretli konuşmalarla değerlendiren bir diğer isim olarak öne çıkıyor. Görevden ayrıldığından beri, eski başkan, yılda yaklaşık 50 konuşma yaparken, görevden ayrıldığı yıl olan 2017'de, resmen ABD'deki en yüksek ücretli on konuşmacıdan biri haline geldi. Basına yansıyan bilgilere göre Obama, konuşma başına 400 bin dolar talep ediyor.
70 milyon dolarlık bir serveti olan Barack Obama, Başkan olarak görev süresinin ardından yaptığı konuşmalarla servetini büyütmeye devam ediyor. Obama, Beyaz Saray’dan ayrıldıktan birkaç ay sonra Wall Street’teki bazı büyük bankalarda yapacağı konuşmalar için 1,2 milyon dolar aldı. Başkanlığı döneminde ‘şişman kediler’ olarak tanımladığı şirketlerden ödeme alması eleştirilse de, eski başkan Cantor Fitzgerald’dan da 400 bin dolarlık konuşma ücreti kazandı.
Beyaz Saray’ın ilk siyahi başkanının eşi Michelle Obama da emeklilik günlerinde hatırı sayılır bir gelir kazanıyor. Ailenin Beyaz Saray'dan ayrılmasından sonra çift, siyasi anıları için yayıncılık şirketi Penguin Random House ile 65 milyon dolarlık bir kitap anlaşması imzaladı. Michelle Obama’nın anı kitabı "Becoming", 10 milyondan fazla satılarak 2018'in en çok satan kitabı oldu. İkili ayrıca “diyaloğu” ve eğlencede çeşitliliği teşvik etmeyi amaçlayan içerik üretmek için Netflix ve Spotify ile çok yıllı anlaşmalar imzaladı. Obama’nın 2020’de ‘Vadedilmiş Toprak – A Promised Land’ kitabı da 24 saat içinde 890 bin kopya satarken, 3 ay içerisinde 3 milyon satış rakamına ulaşarak yılın en çok satılan anı kitaplarında zirveye yerleşti.
Siyasetin her kademesine talep var
ABD’de ücreti karşılığında konuşmalara katılma sadece başkanlar arasında değil, siyasetin her kademesindeki isim için önemli bir kazanç kapısı durumunda. Çevreci faaliyetleri ile tanınan ve başkanlık yarışında Bush’a yenilen eski ABD başkan yardımcısı Al Gore konuşma başına 100 bin dolar alırken, eski hazine sekreteri Larry Summers’ın ücreti 135 bin dolar. Bunun yanı sıra kamuoyuna yansıyan bilgilere göre eski başkan yardımcısı Dick Chaney konuşma başına 75 bin dolar, eski cumhuriyetçi başkan adayı Mitt Romney 68 bin dolar, Beyaz Saray eski sözcüsü Newt Gingrich 60 bin dolar, eski Florida Valisi Jeb Bush 50 bin dolar kazanıyor.
- Eski siyasetçilerin konuşma başına ücret alması ABD’deki kadar yaygın olmasa da Avrupa’da da tercih ediliyor. Buna göre eski İngiltere Başbakanı David Cameron’ın konuşma başına ücreti 166 bin euro iken yine eski başbakanlardan Tony Blair’in ücret tarifesi 200 bin euroyu buluyor.
Yakın zamanda siyaseti bırakan Merkel’in emeklilik günlerinde ücretli konuşmalar yapacağı ve konuşma başına en az 100 bin euro talep edeceği de şimdiden basında yer aldı.
Ünlü isimleri etkinliklere çağırmak için ise özel bürolar devreye giriyor. Bir etkinlik, konferans, çeşitli konuşmalar veya bir iş toplantısı planlanıyorsa, ilk olarak ünlü isimlerin bağlı olduğu etkinlik planlayıcılarına başvurmak gerekiyor. Bu konuda internet sitesinden bilgi sunan özel bürolar, siyasetçilerden bürokratlara, sporculardan sanatçılara tüm konuşma yapan isimlerin ücret tarifesini de açık bir şekilde yayınlıyor.