Bir ülke: İtalya

Avrupa’nın dördüncü, dünyanın sekizinci büyük ekonomisi ve dünyanın en önemli sanayi ülkelerinden biri olan İtalya, ekonomik yapısını güçlü sanayi sektörü, turizm ve hizmetler üzerine inşa etmiş durumda. Ancak, ülkenin makroekonomik görünümü, son yıllarda küresel ve yerel ekonomik gelişmelere bağlı olarak önemli dalgalanmalar gösteriyor.

2023 yılında İtalya'nın Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) yaklaşık 2 trilyon dolar seviyesine ulaştı. Bu rakam, ülkenin 2020 yılında Kovid-19 pandemisinin etkisiyle yaşadığı ciddi daralmanın ardından, 2021 ve 2022 yıllarında gösterdiği toparlanmayı yansıtıyor. 2022 yılında yüzde 4 gibi güçlü bir büyüme oranı yakalayan İtalya, 2023’te bu ivmeyi sürdüremedi ve büyüme oranı yüzde 0,9 seviyesine geriledi. Bu, önceki yıla göre önemli bir yavaşlamayı işaret ediyor ve ekonomik aktivitenin hız kestiğini gösteriyor. Yüzde 0,7 büyüme beklenen 2024 ve 2025’e dair öngörüler de yine durgunluğa işaret ediyor.

İtalya, sanayi altyapısının gücü ve ihracat potansiyeli sayesinde Avrupa’nın önemli ekonomilerinden biri olmaya devam etse de, yüksek kamu borcu, işsizlik ve enflasyon gibi yapısal sorunlar ekonominin kırılganlığını artırıyor. Enerji fiyatlarındaki belirsizlikler ve küresel ekonomik gelişmeler, büyüme dinamiklerini olumsuz etkiliyor.

Enflasyon 2024’te istikrara kavuşuyor

2023 yılında İtalya, enerji ve gıda fiyatlarındaki artışların etkisiyle yüksek enflasyon oranları ile karşılaştı. Eylül 2023’te yüzde 5,34 olan enflasyon, Ekim ayından itibaren düşüş trendine girerek yüzde 1,69’a geriledi. 2024 yılının ilk yarısında enflasyon, yüzde 0,8 ile yüzde 1,2 arasında dalgalanarak istikrar kazandı. Bu dönemde düşük enflasyon, fiyat istikrarının sağlanması açısından olumlu bir işaret olarak değerlendirildi. Yaz aylarında enflasyonda hafif bir yükseliş eğilimi gözlense de, Temmuz’da yüzde 1,3’e çıkan oran Ağustos’ta yüzde 1,1’e gerileyerek bir miktar düşüş gösterse de, bu artış eğilimi, enflasyonun yeniden yükselme riskine dikkat çekiyor.

Dış ticaret performansı ve enerji ithalatının etkisi

İtalya’nın dış ticaret performansı, özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’daki güçlü ekonomilerle kurduğu ticari ilişkilerle şekilleniyor. Ülke, genellikle ticaret fazlası vermesiyle bilinirken, enerji ithalatı nedeniyle cari dengesi zaman zaman dalgalanmalar gösteriyor. Yine de, güçlü ihracat performansı bu açığı kısmen dengeleyerek ekonomiye katkı sağlıyor. İtalya’nın ana ihracat kalemleri arasında makine, otomotiv ve kimya ürünleri öne çıkarken, ithalatının büyük bir kısmını enerji, mineral yakıtlar ve hammaddeler oluşturuyor.

Son 20 yılda İtalya’nın dış ticaretinde istikrarlı bir büyüme kaydedildi. 2003 yılında 296 milyar dolar olan ihracat, 2023 yılında 677 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalat 287 milyar dolardan 639 milyar dolara çıktı. Özellikle enerji fiyatlarındaki artış, ithalatın ihracatı aşmasına ve ticaret açığının artmasına neden oldu. 2022 yılında 35 milyar 848 milyon 634 bin dolarlık ticaret açığı veren İtalya, 2023’te ithalat maliyetlerinin düşmesiyle 37 milyar 166 milyon 417 bin dolarlık ticaret fazlası elde etti. Bu, enerji fiyatlarındaki düşüşün ticaret dengesine olumlu yansıdığını gösteriyor. Ancak, enerji ithalatındaki dalgalanmalar, İtalya’nın dış ticaret dengesini gelecekte de etkileyebilir.

Enerji ithalatı ticaret dengesi üzerinde etkili

2023 yılında İtalya’nın ihracatında en büyük payı, 117 milyar dolar ile makineler, nükleer reaktörler ve kazanlar aldı. Bu kalem, ülkenin toplam ihracatının yüzde 17’sini oluşturdu. Ayrıca, 53,8 milyar dolarlık ihracatla demiryolu dışındaki araçlar (otomotiv) faslında da önemli bir hacme ulaşıldı. İlaç ürünleri, İtalya’nın ihracatında dikkat çeken bir diğer kalem oldu. 50,3 milyar dolarlık ihracat ile küresel sağlık sektöründeki varlığını güçlendiren İtalya, aynı zamanda elektrikli ve elektronik ekipmanlarda 44,3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

2023 yılında İtalya’nın dış ticaretinde, sanayi ürünleri ihracatın, enerji ürünleri ise ithalatın en büyük payını aldı. Yüksek katma değerli makineler ve otomotiv sektörlerinde güçlü bir ihracat performansı sergileyen ülke, enerji ihtiyacını karşılamak için büyük oranda ithalata bağımlı kaldı. Özellikle mineral yakıtlar, İtalya’nın ithalatında önemli bir maliyet unsuru olarak öne çıktı. Ülke, bu dönemde enerji ihtiyacını karşılamak için 93,7 milyar dolar değerinde mineral yakıt ithal etti.

Bu veriler, İtalya’nın güçlü sanayi altyapısına rağmen enerji ithalatına olan bağımlılığını ve bunun dış ticaret dengesi üzerindeki etkisini ortaya koyuyor. İtalya’nın ihracatında sanayi ürünleri başı çekerken, ithalatta en büyük payı mineral yakıtlar ve otomotiv ürünleri aldı. Bu durum, ülkenin enerji ithalatındaki artışın ticaret dengesini olumsuz etkilediğini gösteriyor.

Enerji ithalatının dış ticaretteki belirleyici rolü, İtalya'nın ticaret açığı üzerinde de baskı oluşturdu. 2023 yılında mineral yakıtlar, yağlar ve damıtma ürünleri İtalya’nın en fazla ithalat yaptığı ürün grubu oldu. 93,7 milyar dolarlık ithalat, ülkenin enerji bağımlılığını ve bu alandaki maliyetlerinin ticaret dengesi üzerindeki etkisini net bir şekilde gözler önüne seriyor. Bu tablo, İtalya’nın enerji ihtiyacını karşılamada ithalata olan yüksek bağımlılığının ekonomik kırılganlığını artırdığına işaret ediyor. Güçlü sanayi ihracatına rağmen enerji ithalatındaki bu yüksek oran, ülkenin ticaret dengesini etkileyen başlıca faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.

Almanya ve ABD ticaret ortaklığında önde

İtalya’nın ihracatında öne çıkan ülkeler arasında Almanya, ABD ve Fransa öne çıkıyor. 2023 yılında Almanya’ya yapılan ihracat 80,7 milyar dolar ile en yüksek seviyeye ulaşarak toplam ihracatın yüzde 12’sini oluşturdu. Almanya’yı, 72,7 milyar dolar ile ABD ve 68,5 milyar dolar ile Fransa takip etti. Ayrıca, İspanya, İsviçre ve Birleşik Krallık da İtalya’nın önemli ihracat destinasyonları arasında yer alıyor.

İthalatta ise Almanya, Çin ve Fransa başı çekiyor. Almanya, 97 milyar dolar ile İtalya’nın en büyük tedarikçisi konumunda. Çin’den 51,5 milyar dolar, Fransa’dan ise 50,3 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Diğer önemli ithalat ortakları arasında Hollanda (39,4 milyar dolar) ve İspanya (35,4 milyar dolar) yer alıyor.

İtalya’nın ticaret dengesi, sanayi ve yüksek teknoloji ürünlerinde güçlü performans sergileyen bu ülkelerle olan ilişkilerine dayanıyor. Avrupa’nın önde gelen ekonomik güçleriyle ticari bağlarını sürdüren İtalya, küresel tedarik zincirlerinde kritik bir oyuncu olmaya devam ediyor.

İthalatta hızlı büyüme, ihracatta sınırlı artış

2023 yılında Türkiye ve İtalya arasındaki ticaret hacmi 28 milyar doları aşarak, iki ülke arasındaki ekonomik bağların güçlendiğini gösterdi. İtalya’nın Türkiye’ye ihracatı 15,4 milyar dolar olurken, Türkiye’nin İtalya’ya ihracatı 12,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İtalya, Türkiye’ye en çok makineler (3,9 milyar dolar), otomotiv (1,7 milyar dolar) ve altın/mücevher (1,29 milyar dolar) ihraç ediyor. Türkiye’nin İtalya’ya ihracatında ise otomotiv (3,17 milyar dolar), makineler (1,15 milyar dolar) ve mineral yakıtlar (640 milyon dolar) öne çıkıyor.

2024 yılının Ocak-Temmuz döneminde ise Türkiye ile İtalya arasındaki ticaret hacmi dikkat çekici bir artış kaydetti. Türkiye’nin İtalya’ya ihracatı, önceki yıla göre yüzde 4,4 artarak 7,48 milyar dolara yükseldi. 2023 yılının aynı döneminde bu rakam 7,16 milyar dolar olarak kaydedilmişti. Bu sınırlı artış, Türkiye’nin İtalya pazarındaki istikrarını sürdürdüğünü gösteriyor, ancak büyüme ivmesinin kısmen yavaşladığına işaret ediyor. Öte yandan, Türkiye’nin İtalya’dan gerçekleştirdiği ithalatta belirgin bir artış yaşandı. 2024 yılının ilk yedi ayında ithalat, 2023 yılına kıyasla yüzde 27,7’lik bir sıçramayla 11,08 milyar dolara yükseldi. Bir önceki yılın aynı döneminde ithalat 8,68 milyar dolar seviyesindeydi. Bu hızlı artış, Türkiye’nin İtalya’dan daha fazla ürün ve hizmet alımına yöneldiğini ve iki ülke arasındaki ticaret dengesinin ithalat lehine kaydığını gösteriyor. Bu veriler, Türkiye'nin İtalya ile ticari ilişkilerinde dengeli bir büyüme süreci yaşadığını, ancak ithalatın ihracata kıyasla daha hızlı arttığını gösteriyor.