Bir ülke: Birleşik Krallık

2024 yılı itibarıyla, ülkenin GSYH’sının yaklaşık yüzde 70,9’u hizmet sektöründen geliyor. Bu durum, İngiltere’nin hizmetler alanında, özellikle finans, sigortacılık, danışmanlık, teknoloji, eğitim ve sağlık gibi sektörlerde ne kadar güçlü bir performans sergilediğini gösteriyor. Ekonominin yüzde 70,9’u hizmet sektörü tarafından oluşturulurken, bu sektör özellikle Londra ve İngiltere’nin güneydoğusunda yoğunlaşıyor. Endüstri sektörü ise ekonominin yüzde 17,8’ini oluşturuyor. Ülkenin GSYH ’sının yüzde 22’sinden fazlasını üreten Londra, Birleşik Krallık’ın en zengin bölgesi ve New York’un ardından dünyanın ikinci büyük finans merkezi olarak öne çıkıyor.

Birleşik Krallık’ın eğitim ekonomisi de yine ekonomiye büyük katkı sağlıyor ve 2023 yılında önemli bir büyüklüğe ulaştı. Özellikle yükseköğretim, ülkeye önemli gelirler sağlıyor ve uluslararası öğrencilerin artışıyla bu katkı daha da artıyor. Hedeflenen yıllık 600 bin uluslararası öğrenci sayısına geçtiğimiz yıl ulaşıldı. Bu öğrenciler ülke ekonomisine yaklaşık 35 milyar sterlinlik bir katkı sunuyor.

Ülke ayrıca küresel ölçekli pek çok markaya da ev sahipliği yapıyor. Bunların başlıcaları; ilaç ve kozmetik devleri GlaxoSmithKline, Unilever ve AstraZeneca, telekomünikasyonda Vodafone, enerjide British Petroleum (BP), havacılık ve otomotiv alanında Rolls-Royce ve Bentley, metal ve madencilik sahasında BHP Billiton ve Rio Tinto, medyada BBC, finans ve bankacılıkta ise HSBC ve Aviva yer alıyor.

Teknik resesyonu atlattı

Son yıllarda, yüksek enflasyon ve düşük büyüme oranlarıyla karşı karşıya kalan Birleşik Krallık’ta 2023 yılında enflasyon oranı yüzde 10’un üzerine çıktı ve bu durum yaşam maliyetlerini artırarak hane halkı harcamalarını olumsuz etkiledi. Ekonomik büyüme ise pandemi sonrası toparlanma sürecinde dalgalı bir seyir izledi. Birleşik Krallık, 2023’ün ikinci yarısında yaşanan teknik resesyondan, 2024’ün ilk çeyreğinde yüzde 0,7, ikinci çeyreğinde ise yüzde 0,6 büyüyerek çıkmayı başardı. Bu oranlar 2023’ün son iki çeyreğinde görülen daralmalardan sonra bir toparlanma işareti olarak görülüyor. Birleşik Krallık’ın 2024 yılı için ekonomik büyüme beklentileri ise oldukça düşük kaldı. Birleşik Krallık’ın resmi bütçe gözlemcisi olan Bütçe Sorumluluk Ofisi (OBR), 2024’te yüzde 0,8’lik bir büyüme öngörüyor ancak diğer bağımsız tahminler bu oranın yüzde 0,6 olabileceğini belirtiyor. Bu düşük büyüme oranları, ülke ekonomisinin zor bir dönemden geçtiğini ve küresel ekonomik dalgalanmalardan etkilendiğini gösteriyor.

Kronikleşen ticaret açığı

Üretim, tarım ve enerji sektörlerinin ekonomide oynadığı önemli rollere rağmen, finansal hizmetler ve turizmi de içeren hizmet sektörü, Birleşik Krallık’ın ekonomisinin bel kemiğini oluşturuyor. Dünya ticaretinde önemli bir oyuncu olan Birleşik Krallık, özellikle ABD, Almanya, Hollanda, İsviçre, Çin ve Fransa gibi ülkelerle güçlü ticaret ilişkilerine sahip. Dış ticaretinin yüzde 50’sini bu ülkelerle gerçekleştiren Birleşik Krallık, dış ticaretinde ise açık veriyor. 2013 ile 2018 yılları arasında yılda ortalama 180 milyar dolar açık veren Birleşik Krallık’ın ticaret açığı 2019 ve sonrasında ise 200 milyar doların üzerinde seyretti.

2023 yılında bir önceki yıla göre ihracatta ve ithalatta düşüş yaşayan Birleşik Krallık, 519 milyar 684 milyon 227 bin dolarlık ihracata karşılık 791 milyar 855 milyon 405 bin dolarlık ithalat gerçekleştirerek 272 milyar 171 milyon 178 bin dolarlık dış ticaret açığı vermiş oldu. Enerjide dışa bağımlı olması ülkenin dış ticaret açığının artmasındaki en büyük sebep olarak öne çıkıyor. Enerji ihtiyacının büyük bir bölümünü ise Norveç ve ABD’den ithal ediyor. Özellikle Norveç ile olan toplam 32 milyar 290 milyon 843 bin dolarlık ithalatının içerisinde enerji ithalatı 29 milyar 81 milyon 696 bin dolar. İthalatının yaklaşık yüzde 45’ini makinalar, enerji, otomotiv ve elektronik ekipmanlar oluşturuyor. En fazla ithalat yaptığı ülkelerin başında ise Çin geliyor. Geçtiğimiz yıl Çin ile 99,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleştiren Birleşik Krallık, Çin’den 26 milyar 957 milyon 964 bin dolarlık elektrik, elektronik ekipman ithal etti. En fazla ihracat gerçekleştirdiği ülke ise ABD oldu. 2023 yılında 71,9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiği ABD’ye 15 milyar 149 milyon 804 bin dolarlık makine ihracatında bulundu.

Hedef 30 milyar dolar

Brexit sonrasında Türkiye ile Birleşik Krallık arasındaki ticareti azaltmazken toplam ticaret hacmi de geçen yıl sonu itibarıyla 20 milyar doları aştı. Brexit’in ardından iki ülke arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA) 29 Aralık 2020’de imzalandı ve anlaşma, 20 Nisan 2021’de yürürlüğe girdi. Birleşik Krallık ile Serbest Ticaret Anlaşmasını genişletecek müzakereler Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile Birleşik Krallık İş ve Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı ve Ticaret Kurulu Başkanı Jonathan Reynolds arasında başladı. İki ülke arasına mevcut STA’nın güncellenmesine yönelik müzakerelere başlama kararı 18 Temmuz 2023’te alınmıştı. Serbest Ticaret Anlaşmasının kapsamının hizmetler ve yatırımlar alanında genişletilmesinin, iki ülke arasındaki ticari ilişkileri daha da derinleştirmesinde ve ülke liderlerinin hedef olarak belirlediği 30 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılmasında önemli bir adım olacağı düşünülüyor.

• Türkiye’nin sürdürülebilir ve güvenli bir ticari partneri olan Birleşik Krallık ile olan ilişkiler ihracat gelirleri açısından büyük önem taşıyor.

Türkiye, Birleşik Krallık’a 2023 yılında 15 milyar 551 milyon 20 bin dolarlık ihracat yaparken 8 milyar 41 milyon 480 bin dolarlık ithalat yaptı. Buna karşın Türkiye, Birleşik Krallık’a 7 milyar 509 milyon 540 bin dolarlık ticaret fazlası vermiş oldu. İki ülke arasındaki ticarette Birleşik Krallık dış ticaret açığı veriyor ancak 2018 yılında bu durum tersine döndü. 2018 yılında Türkiye’nin 11 milyar 546 milyon 552 bin dolarlık ihracatına karşılık 13 milyar 673 milyon 568 bin dolarlık ithalat yaptı.

Türkiye’nin en büyük üçüncü ihracat pazarı olan Birleşik Krallık’a en fazla ihracat yaptığı otomotiv sektörü, 2023 yılında ülkeye yapılan ihracatın yüzde 29,3’ünü tek başına oluşturdu. Birleşik Krallık, hafif ticaret araçları ihtiyacının büyük bir çoğunluğunu Türkiye’den karşılıyor. Otomotivden sonra en fazla ihracat yapılan makinalar, elektrikli cihazlar ile tekstil ve hazır giyim sektörleri de her biri 1 milyar doların üstünde gelir getiren önemli ihracat kalemleri olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin Birleşik Krallık’tan en fazla ithalat yaptığı sektörler ise makineler, otomotiv, demir ve çelik, değerli taşlar ve metaller olarak sıralanıyor.