Bankacılıkta rekabet yılı
Bankacılık ve finans sektörü, 2022 yılını yüksek kârlılık ile tamamladı. Mevduat dağılımında Türk Lirası güçlenirken, aktif kalitesi göstergeleri de iyileşiyor. 2023’te bankacılığı bekleyen temel gündem ise yine regülasyonlar ve artan rekabet olacak.
Bankacılık sektörünün 2022’nin ocak-ekim döneminde net kârı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 408 artışla 335 milyar 918 milyon TL olarak gerçekleşti. Küresel ekonomide yaşanan belirsizliklere ve krizlere rağmen, sektörün diğer göstergelerinde de 2022 genelinde olumlu bir tablo ortaya çıktı.
Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ’a göre bankacılık sektörünün 2002’de odaklandığı konular, yasal düzenlemeler paralelinde sıklıkla değişiklik gösterdi.
Sektör 2022 yılını bilanço dinamikleri açısından pozitif olarak geçirdi. TL kredi büyümesi enflasyonun bir miktar altında kaldı. YP krediler daralmaya devam etti. Pasif tarafta bilançoyu şekillendiren mevduat ve kur korumalı mevduat oldu.
Merkez Bankası’nın regülasyonlar aracılığıyla yaptırdığı yönlendirme neticesinde de bilançodaki TL mevduatın payı ciddi şekilde artış gösterdi. Sektör güçlü aktif kalitesini korudu” şeklinde konuşan Baştuğ, sorunlu kredilere ciddi girişlerin olmadığı ve takipteki kredi oranlarının düşmeye devam ettiğini vurguladı.
Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufuk Uyan ise bankacılık sektör aktiflerinde ilk 10 ay içerisinde yüzde 46’lık artışın gerçekleştiğini, aynı dönemde kredilerde TL cinsi kredilerin öncülüğünde yüzde 42, mevduatta ise yüzde 58’lik bir büyüme sağlandığını belirterek; bankacılık sektöründe, makroekonomik belirsizliklere rağmen anlamlı bir büyüme yaşandığını söyledi.
Yıl boyunca kur korumalı mevduat ve dönüşüm destekli mevduatın etkili olduğunu ve sektörün ciddi bir efor sarf ettiğini ve TL cinsinden mevduatın toplamdaki payının yüzde 36’lar seviyesinden yüzde 47’ye geldiğini hatırlatan Uyan, özellikle yılın ikinci yarısında sektörün daha selektif bir kredi politikası uyguladığını açıkladı. Kârlılık açısından değerlendirildiğinde, bankacılık sektörünün geçtiğimiz yıl kredide artan talebin, azalan fonlama maliyeti ve enflasyona endeksli menkul kıymet getirileri nedeniyle rekor seviyede karlılık büyümesine tanıklık ettiğini belirten Uyan, bunun da doğal olarak aktif kârlığına olumlu yansıdığını yineledi.
Baştuğ ise 2022’de banka kârlılıklarının nominal olarak ciddi artışına rağmen, sektörde sermaye kârlılıklarının yüzde 40 seviyesinde, enflasyonun ciddi gerisinde kaldığını da belirtti. Bu durumun bankalar açısından net sermaye kaybı anlamına geldiğini ve sermaye kârlılığı bakımından sektörleri sıraladığımızda, bankacılığın en kârlı ilk 10 sektör arasında olmadığını söyleyen Baştuğ’a göre yoğun düzenlemelerin kredi büyümeleri üzerindeki etkileri nedeniyle, 2022’de sektör, odağını daha fazla müşteri büyümesine çevirdi. “Bu alanda rekabet daha önce görmediğimiz bir boyuta taşındı. Öyle ki; kârlılıktan ödün vermek pahasına da olsa müşteri kazanımının önceliklendirildiğini gördük” diyen Baştuğ, bunun en belirgin örneğinin de maaş promosyonlarındaki fiyatlamalar olarak karşımıza çıktığını vurguladı. Liralaşma stratejisine devam 2022 döneminde Merkez Bankası’nın yabancı para mevduatından Türk Lirası mevduatına dönüşümü desteklemek için Aralık 2021’de başlattığı liralaşma stratejisi sayesinde, bankaların bilançolarındaki Türk Lirası payı artarken, döviz mevzuatları payı 15 puan düşüş gösterdi.
Birinci yılını geride bırakan Kur Korumalı Mevzuat sayesinde, döviz hesapları son bir yılda 33 milyar dolar düşüş gösterdi.
1 Ocak tarihi itibariyle yürürlüğe giren düzenlemeye göre ise bankalara mevduatın yüzde 60’ını TL, yüzde 40’ını döviz olarak tutma hedefi getirildi. Bu oranı tutturmayan bankaların, toplam mevduatın yarısını aşan dövizin yüzde 7’si kadar fazladan menkul kıymet tesis etmesi gerekecek.
Katılım bankacılığı gelişimini sürdürüyor
Kamu katılım bankalarının sisteme girmesi ile bankacılık sektöründeki payını kısa sürede yüzde 3’ten yüzde 8’e yükselten katılım bankacılığı da 2022 yılını güçlenerek kapattı. Ziraat Katılım Genel Müdürü Metin Özdemir, katılım bankacılığının kullandırılan fon miktarının 2021 yılsonuna göre 2022 10. ay itibarıyla 215 milyar TL artış göstererek 576 milyar TL’ye, toplanan fonlar kaleminde ise 351 milyar TL artış göstererek 907 milyar TL seviyelerine ulaştığını belirterek; hedeflerinin önce ülkenin gelişmesi, büyümesi ve sürdürülebilir bir finans sistemi içerisinde katılım bankacılığının sektör payının artırılması şeklinde açıklıyor.