Akıllı telefon tarih olabilir
Cep telefonlarında en az 30 farklı doğal oluşum elementi bulunduğunu biliyor muydunuz? Bunların altı tanesinin doğal kaynakları, önümüzdeki 100 yıl içinde tükenmek üzere. Hayati öneme sahip bu kimyasal elementler, kullanılıp bir kenara atılan teknolojik ürünlerin tüketimindeki artış yüzünden yeryüzünden silinme tehlikesiyle karşı karşıya.
Avrupa Kimya Kongresi’nin (Eu-ChemS) yürüttüğü proje için bir araya gelen bilim insanları, telefon yapımında kullanılan nadir toprak elementlerinin dünyada ulaşılabilirlik seviyesini araştırdı. Araştırmaya göre söz konusu elementlerin, çıkarılacakları kaynakların çatışma bölgelerinde yer alması, geri dönüşüm imkanlarının olmaması ve sınırlı tedarik gibi nedenlerle zor bulunur hale geldiği tespit edildi.
Büyüyen ve görünmeyen 'nadir toprak elementleri' sıkıntısı
Nadir toprak elementleri, yüksek teknolojili tüketici elektroniğinden askeri ekipmanlara kadar birçok üründe kullanılan 17 kimyasal element grubu. Nadir toprak elementleri altın, gümüş ya da platin gibi değerli metaller kadar nadir değiller ancak bu elementler sayesinde özellikle tüketici elektroniğinde ürünler daha küçük ve hafif olabiliyor. Telefonlarda görüntünün parlak olmasını sağlayan renkler için itriyum, terbiyum ve disprosyum gibi dünyada oldukça ender bulunan elementlerden yararlanılıyor. Her dokunmatik ekran, şeffaf iletken bir indiyum kalay oksit tabakası içeriyor. Dokunmatik ekranlı teknolojik ürünlerde oldukça fazla indiyum bulunuyor. Ancak bu kaynaktan yaklaşık 20 yıl yetecek kadar var. Kullanılan ekranlardan indiyumun geri kazanılması mümkün ve denenmesi gerekiyor.
AB’de her ay 10 milyon telefon atılıyor
Gelecekte henüz keşfedilemeyen teknolojiler için de nadir toprak elementleri gerekli olabilir. Fa-kat çoğumuz giderek daha fazla teknolojik ürün satın alıyoruz ve ömrünün sonunda onu geri dönüştürmüyoruz. Royal Society of Chemistry (RSC) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Avrupa Birliği’nde (AB) her ay 10 milyon kadar akıllı telefon ya atılıyor ya da yenisiyle değiştiriliyor. Bu sorunla mücadele etmek için tüketicilerin telefonlarını her yıl değiştirme alış-kanlığından vazgeçmesi gerekiyor.
- Nadir toprak elementleri üretiminin yüzde 97'si Çin'de
- 1980'li yıllara kadar ABD, dünyanın en önemli nadir toprak elementleri üreticisiydi. Ancak daha sonra Amerikalılar ve birçok ülke pahalı olduğu için üretimi büyük oranda durdurdu. Maden ve mineraller Çin'den çok daha ucuz fiyatlara satın alınabiliyor. Ama bugün talebin artmasıyla Çin, teknoloji sektöründe ciddi bir pozisyon yakaladı. Dünyada söz konusu elementlere yönelik talebin arttığının farkında olan Çin yönetiminin ihracatı kısıtlaması diğer ülkelerde kaygıya neden oluyor. Çin bugün nadir toprak elementleri piyasasına hakim konumda. Bu değerli elementlerin üretiminin neredeyse yüzde 97'si Pekin yönetiminin elinde bulunuyor.