21. yüzyılın reklam panosu ‘sosyal medya’

Hayatımızın önemli bir parçası haline gelen sanal dünyada, gün geçtikçe sanal platformların kullanıcı sayısında artış görülüyor. We Are Social’ın yayınladığı küresel internet kullanımı raporu, bu dijital bağlılığımızı çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Dünya çapında 5,35 milyar insan internet kullanırken, sosyal medya kullanıcısı geçen yıla göre yüzde 5,6 arttı. 2023 yılı boyunca 266 milyon yeni kullanıcı ilk kez sosyal medyayla tanıştı.

Türkiye’de ise sosyal medya kullanımı son 10 yılda yüzde 45’ten yüzde 74,4’e ulaştı. Bugün sadece YouTube’un Türkiye’de yaklaşık 58 milyon, Instagram’ın 57 milyon, gençler arasında giderek daha popüler hale gelen Tik- Tok’un 38 milyon, en eski ve popüler sosyal medya platformlarından biri olan Facebook’un ise 35 milyon kullanıcısı bulunuyor. Ülke nüfusunun büyük bir kısmını kapsayan bu veriler sosyal medya kullanımının yaygınlığını gösteriyor.

Sosyal medya platformlarına ilgi yüksek olunca markalar da hedef kitlelerine hızlı ve etkin erişim sağlamak için dijital pazarlama bütçelerini her yıl artırıyor. Deloitte’un hazırladığı Türkiye’de Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları Raporu’na göre de Türkiye’de dijital reklam payı dünya ve Avrupa ortalamasını geride bırakarak yüzde 69’a yükseldi.

Sosyal medyanın etkisi büyüyor İnternet ortamından mobil cihazlara taşınan alışveriş platformları sosyal medya reklam yatırımlarının artışına yol açtı. Sosyal medya platformlarını satış alanı ve dijital mağazaya dönüştüren markalar için dijital reklam yatırımları pazarlama bütçelerinde artık önemli bir yere sahip oldu.

20 yılı aşkın bir süredir e-ticaret yapan bir şirket olarak yatırımlarının büyük bölümünü dijitale yaptıklarını ve yapmaya devam edeceklerini söyleyen Sinoz Kozmetik CEO’su Yasin Çörekci, gerek yazılım tarafında gerekse dijital pazarlama tarafında yaptıkları yatırımların toplam pazarlama bütçelerinin yüzde 60’ına tekabül ettiğini söylüyor.

Evyap olarak, dijital yatırımlara büyük önem verdiklerini dile getiren Evyap Pazarlama İletişimi & Tüketici İçgörü Müdürü Zeynep Evyap Kutsoy ise pazarlama bütçelerinin yaklaşık yüzde 49’unu dijital medya yatırımlarına ayırdıklarını söylüyor. Bu dijital yatırımların içinde, stratejik olarak sosyal medya platformlarına da ciddi bir kaynak ayırdıklarını belirten Kutsoy, dijital medya yatırımlarının yaklaşık yüzde 30’unun ise sosyal medya mecralarına gittiğini ve bu sayede, hedef kitlelerine daha etkili ve doğrudan ulaşarak, markanın dijital dünyadaki varlığını güçlendirmeyi amaçladıklarını söylüyor.

Değişen zaman ve iletişim teknolojilerindeki gelişime dayalı olarak birçok alanda olduğu gibi reklamda da değişim ve dönüşümün oluştuğunu söyleyen Nişantaşı Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Yelda Şenkal, geleneksel ortamların varlığının devam etmesinin yanı sıra 2000’li yıllarla birlikte sosyal medyanın yükselişe geçişiyle birlikte markalar ve kuruluşlar için sanal ortamların kullanımı ve takibini de başladığını söylüyor. Şenkal, sosyal medyanın; geniş kitlelere ulaşmak, hedef kitleyi spesifik olarak belirleyebilmek, kişiye özgü mesaj hazırlayabilmek, geleneksel ortamlara nazaran daha düşük maliyet içermek gibi birçok özelliğiyle etkileşim imkânı tanımasının markalara güçlü avantajlar yarattığına dikkat çekiyor.

30 milyar dolarlık pazarlama elçileri Türk kullanıcılar sosyal medyada dünya ortalamasından daha fazla vakit geçiriyor. Bu süre 2 saat 44 dakikayı buluyor ve sosyal medyayı dünyadan çok daha yüksek bir ortalama ile aktif olarak kullanıyor. Televizyon izlenilen saat ise internette geçirilen zamanın ancak yarısı kadar. Bu durum reklam bütçelerine de yansıyor. Reklam harcamalarında en büyük kalem olan televizyon harcamaları azalırken, influencerlar için yapılan harcamalar ise dünya çapında hızla artıyor. Şu anda dünya genelinde yeni reklam türüne akan bütçeler 28 milyar doların üzerinde yer alıyor.

Statista verilerine göre, küresel influencer reklam pazarı 2023’te 30 milyar dolara ulaştı ve 2028’de 52 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Influencerlar tarafından oluşturulan içerikler, belirli hedef gruplarına televizyon reklamından daha kesin ve hızlı bir şekilde ulaşıyor. Ulaştıkları hedef kitleler küçük olsa da güvenilirlikleri sayesinde influencerlar halen aranan reklam ortakları arasında yer alıyor.

Markaların ürünlerini satmak ve daha fazla tüketiciye ulaşmak amacıyla tercih ettikleri influencerlar Türkiye’de de hızla yayılırken şirketlerin bu alana ayırdığı reklam bütçeleri de katlanarak artıyor. Reklamcılar Derneği’nin Türkiye Medya Yatırımları raporuna göre, 2023 influencer pazarlaması için şirketlerin yaptığı reklam yatırımları 2 milyar 125 milyon TL’ye ulaştı. Rakamlar, bu alanda geçen yılın aynı dönemine göre 2.2 kat arttı. Creatorden’in 2023 yılı etkileyici pazarlama raporuna göre ise Türkiye’de yaklaşık 170 bin influencer bulunuyor.

İnfluencer markaların bilinirliğini artırıyor

Son yıllarda influencer pazarının büyük bir hızla büyüdüğü tartışmasız bir gerçek. Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte influencerlar, markalar için vazgeçilmez bir pazarlama aracı haline geldi. Satış ve tanıtım için etkili kişilerin kullanılması yeni reklam anlayışını da beraberinde getirirken, ürünün ön plana çıkarılarak övüldüğü reklam anlayışı giderek azaldı.

Pazarlama stratejilerinde influencer marketingin önemli bir yer tutuğuna dikkat çeken Kutsoy, pazarlama bütçelerinin yaklaşık yüzde 25'ini influencer marketing çalışmalarına ayırdıklarını ifade ediyor. Bu yatırımların markanın daha geniş kitlelere ulaşmasını ve hedef kitleleriyle daha güçlü bir bağ kurulmasını sağladığını söyleyen Kutsoy, “Influencer iş birlikleri sayesinde, ürünlerimizin tanıtımını ve bilinirliğini artırarak, müşteri deneyimini ve memnuniyetini en üst seviyede tutmayı hedefliyoruz” diyor.

Sinoz Kozmetik olarak influencer iş birliklerini Türkiye’de ilk yapan firmalardan biri olduklarına dikkat çeken Çörekci ise “Üretmiş olduğumuz ürünleri deneyimleyen, beğenen influencerların takipçileri ile paylaşmalarını sağlamak artık tüm markaların yaptığı bir uygulama haline geldi. Sinoz olarak pazarlama bütçemizin yüzde 10’unu bu alana ayırıyoruz” şeklinde konuşuyor.

İnfluencerlarda vergilendirme nasıl oluyor?

26 Ekim 2021’de yürürlüğe giren 7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre 2022 itibarıyla sosyal medyada içerik üreten ve mobil uygulama geliştirenler için vergileme usulü getirildi. Bu işleri yapanlar, Türkiye’de kurulu bir bankada özel bir hesap açıyor ve banka bu hesaba yapılan ödemelerden yüzde 15 oranında stopaj kesintisi yapıyor. Bu kapsamda elde edilen kazançların 2022 yılı için 880 bin TL’si gelir vergisinden istisnaydı. Bu tutar 2023 yılında 1 milyon 900 bin TL’ye çıkarıldı.

Influencer Vergi Düzenlemesinin mobil cihaz uygulama geliştiriciliği (Apps Store ve Google Play Store Kazançları), ücretli uygulama satış gelirleri, uygulama içi satış geliri, YouTube, Instagram, Facebook vb. reklam geliri, sponsorluk geliri, ücretli abonelik gelirleri elde edenleri kapsadığını söyleyen S.M. Mali Müşavir Mustafa Genç, 2024 yılı için geliri 3 milyon TL’yi geçmeyenlerin bu düzenlemeden yararlanarak gelir vergisinden muaf olduğunu, sadece yüzde 15 oranında vergi ödeyeceklerini belirtiyor.

Influencer kazancı istisna tutarı olan 3 milyon TL’yi aştığında elde edilen bir takvim yılındaki kazancın ‘Gelir Vergi Beyannamesi’ düzenlemek suretiyle bağlı bulunulan vergi dairesine bildirilmesi gerektiğine dikkat çeken Genç, “Örnek olarak, 2024 yılı geliri 4 milyon TL olan bir influencerın vergi hesaplaması 2024 yılı için açıklanan artan oranlı gelir vergisi tarifesine göre 1 milyon 358 bin 800 TL çıkıyor. 3 milyon TL gelire uygulanacak yüzde 15’lik istisna olan 450 bin TL, çıkan vergi tutarı 1 milyon 358 bin 800 TL’den düşülür ve kalan 908 bin 800 TL vergi beyanname vermek suretiyle vergi dairesine ödenir” diyor.