Evliya Çelebi’nin hikâyesi

Herkes biliyor ki Evliya Çelebi, sadece yaşadığı asrın değil, seyahat edebiyatımızın zirve ismi. Bu zirvedeki yerini Seyahatname'sini yazarak aldı. Yine herkes kabul ediyor ki Seyahatname, sadece XVII. yüzyılın değil bütünüyle Türk kültürünün en önemli kaynağı...

Yani elimizde iki değerimiz var: Evliya Çelebi ve eseri Seyahatname. Evliya Çelebi ile ilgili her şeyi kendi eserinden öğrendik. Bu kişi Seyahatname'yi nasıl yazdı, neler yazdı, neler anlattı? Esere hak ettiği değeri verebildik mi? Evliya Çelebi'yi ve eserini ne kadar tanıyoruz ve doğru mu tanıyoruz? Genellikle olağanüstü olayların mübalağalı bir dille anlatıldığı gibi bir kanaatin yaygın olduğu bilinir. Bu durumda, Seyahatname'yi doğru okuyamama/anlayamama gibi bir problemimiz olduğunu söyleyebilir miyiz? Bütün bu yönlerden bakıldığında Evliya Çelebi ve Seyahatname'nin müstakil bir araştırma ve inceleme merkezini hak ettiği ortadadır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere geçen aylarda Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi bünyesinde "Evliya Çelebi Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi" kuruldu.

Her şeyden önce Evliya Çelebi ve Seyahatname ile ilgili çalışmaları yapacak merkezin ülkemizde ve hatta İstanbul'da olması önemliydi. Ülkemizin ve milletimizin gurur kaynakları arasında yer alan Evliya Çelebi aynı zamanda İstanbul'un bir aydını idi. Akademik camiada ilk olan bu merkezin kurulmasıyla, en azından başlangıç düzeyinde kendimizi bu idiyetin hakkını teslim etmiş sayabiliriz. Bu merkezde neler yapılacak, amaçları neler olacaktır? Burada Evliya Çelebi ve eseri hakkında gerek yayın gerekse inceleme olarak yeni çalışmalar yapılacaktır. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar merkez bünyesinde bir arada toplanacak ve bir "Evliya Çelebi yayınları kütüphanesi" oluşturulacaktır. Evliya Çelebi ve Seyahatname'si üzerine yapılan çalışmaların bibliyografyası tamamlanacaktır. Evliya Çelebi'nin daha geniş kitlelere doğru tanıtılması maksadıyla yazılı ve görsel yayınlar üretilecektir.

Evliya Çelebi ve Seyahatname'si üzerinde çalışma yapan araştırmacıların bir listesi oluşturulacak ve bunların çalışmaları akademik çevrelerde duyurulacaktır. Bu alanda çalışan bilim insanlarını belli aralıklarla bir araya getirecek toplantılar düzenlenecektir. Merkezin çalışmalarında, her alanda bilim insanlarının tecrübelerinden de yararlanılacak, merkez çalışmalarına katkı sunmaları sağlanacaktır. Ayrıca bütünüyle Türkçe ve diğer dillerde yazılmış seyahat metinlerinin derlenmesiyle bir "seyahat edebiyatı külliyatı" ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Çalışmalarına Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Atikvalide Külliyesinde başlayan merkez, bütün bu amaçlara yönelik çalışmalarını merkezin internet sayfası ve diğer dijital ortamlardan yararlanarak ilgililerle paylaşacaktır. Bu sayede Evliya Çelebi ve Seyahatname ile ilgili çalışmaların bir merkezden takip edilmesi de sağlanmış olacaktır.