Yoldaki tuhaflık: İran (Tebriz)
Tebriz, ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle güçlü bir kültür ve bir mimariye sahiptir. Taştan evleri, pazarları, sarayları, surlarıyla tarih boyunca adından bahsettiren şehir, hâlen dünyanın en büyük kapalı çarşısını da yaşatıyor. Tarih boyunca sayısız deprem gören şehirde on binlece insan ölmüş, şehir baştan sona yok olmuş.
İran’da bir Türk şehri
İran’da 30 milyondan fazla Türk’ün olduğu tahmin ediliyor. Bu Türklerin bir kısmı Tebriz’de yaşıyor.
Ülkenin resmi dili Farsça olsa da Tebriz halkı günlük hayatta Türkçeyi tercih ediyor. İstanbul ağzından biraz farklı olan bu ağız sayesinde kendinizi Türkiye’nin bir şehrindeymiş gibi hissediyorsunuz.
Hatta bir süre sonra o Türkçeye alışıp siz de kelimeleri aynı şekilde telafuz etmeye başlıyorsunuz.
Yeniden ayağa kalkmak
Tebriz, ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle güçlü bir kültür ve bir mimariye sahiptir.
Taştan evleri, pazarları, sarayları, surlarıyla tarih boyunca adından bahsettiren şehir, hâlen dünyanın en büyük kapalı çarşısını da yaşatıyor. Tarih boyunca sayısız deprem gören şehirde on binlece insan ölmüş, şehir baştan sona yok olmuş. Coğrafî konumuyla Avrupa-Asya arasındaki en önemli toplanma ve ana yolların buluşma merkezi olan Tebriz, her defasında yeniden inşa edilmişlerek günümüze ulaşmış.
Tebriz’de aşıklık
Türklerin binlerce yıldır değişmeyen bir geleneği de aşıklık. Orta Asya toylarında kopuz eşliğinde söylenen hikmetli sözler ve yiğitlerin ardından yakılan ağıtlar artık bağlamalar ile kahvehanelerde okunuyor.
İki yana dizilen iskemlelerin arasında bir aşağı bir yukarı giden aşık sazının teline her vurduğunda kahvehanenin müdavimlerine ibretlik bir dize okuyor; ölümden, aşktan, erdemden bahsediyor. Kahvehane ahalisi derin bir tefekkürle uzaklara dalıyor. Elindeki çay bardağını kıtlama şekerle ağzına her götüren, aldığı yudumdan sonra başıyla aşığın hikmetli sözlerini onaylıyor.
Bir İran geleneği: Taarof
Batılıların şaşırdığı fakat Anadolu topraklarında izlerini görebileceğimiz bir gelenek bu.
Farklı veçheleri bulunan bu geleneğin en çok karşılaşacağınız tarafı, uzattığınız paranın alınmaması ya da eve yemeğe davet edilmeniz olacaktır. Bir dükkâna ya da pazara girdiğinizde, parayı uzattığınız an ilk olarak “kalsın" ya da “konuğumuz ol” cevabını alırsınız. Bu cümleler nezaketen söylenir. Fakat ikramda bulunmak yine de ülke halkı için değerli bir davranış.