Yemen'deki müzakereler, yıllardır süren savaşı sona erdirebilir mi?
Çin'in arabuluculuğunda Suudi Arabistan ile İran'ın ilişkileri normalleştirme anlaşmasını hayata geçirmesinin ardından, Yemen'de barış umutları somut olarak gündeme geldi. Suudi Arabistan ve Umman heyetlerinin "Yemen'de ateşkes anlaşmasını yenileme ve kalıcı siyasi çözüme ulaşma" hazırlıkları kapsamında İran destekli Husilerin kontrolündeki başkent Sana'ya gerçekleştirdiği ziyaretin, ülkede yıllardır devam eden iç savaşın seyrini değiştirebileceği öngörülüyor.
Husilere bağlı SABA haber ajansına göre, Husilerin Yüksek Siyasi Konsey Başkanı Mehdi el-Meşat, başkent Sana'da Umman ve Suudi Arabistan heyetlerini kabul etti.
Görüşmede, Husilerin Müzakere Heyeti Başkanı Muhammed Abdusselam ile bazı yetkililer de hazır bulundu.
- Meşat, yürüttüğü arabuluculuktan, görüş ayrılıklarını giderme konusundaki pozitif rolünden ve tüm Yemen halkının arzuladığı barışın tesisi için sarf ettiği çabadan ötürü Umman'a minnettar olduklarını dile getirdi.
Meşat ayrıca, Yemen halkının özgürlük ve barış özlemini gerçekleştirecek adil ve onurlu barıştan yana olduklarını yineledi.
Suudi Arabistan heyetinin başkanı da Yemen'de barış ve istikrarı desteklemesinden ve barışın tesisi için yürüttüğü çalışmalardan ötürü Umman'a teşekkür etti.
Umman ve Suudi Arabistan'dan söz konusu görüşmeyle ilgili henüz açıklama yapılmadı.
Yemen hükümetinden üst düzey bir yetkili 7 Nisan'da, ateşkesin 6 ay ila 1 yıl uzatılması ve insanî ve ekonomik boyutu da içerecek şekilde genişletilmesi, ardından da savaşın sonlanması için doğrudan siyasi diyalog başlatılması konusunda Husilerle anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.
Başlangıçta 2 yıllık geçiş tesis edilmek isteniyor
Fransız haber ajansı AFP'ye konuşan Yemenli diplomatlar, Suudi yetkililerin 'Yemen'de barışı tesis etmek konusunda ilerlemeyi görüşmek' üzere Sana'ya geldiğini' söyledi. İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan Yemenli bir hükümet kaynağı, Suudilerle Husilerin 2 yıllık bir 'geçiş' tesis etmeye yönelik 3 aylık müzakerelerin önünü açmak için 6 aylık bir ateşkes konusunda prensipte anlaştıklarını belirtti.
Anlaşmayla Husilerin temel hedeflerinin gerçekleşmesi bekleniyor.
- Anlaşmanın, Husi kontrolündeki bölgelerde memur maaşlarının ödenmesi, Husi kontrolündeki havaalanları ve limanlardaki operasyonel kısıtlamaların kaldırılması, Yemen'i yeniden inşa çabaları ve yabancı güçlerin ülkeden çıkması için bir takvime odaklanması gibi Husilerin temel hedeflerini gerçekleştirmesi bekleniyor.
Yemen'deki savaş
Yıllardır krizin yaşandığı Yemen'de İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.
BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, 2 Nisan 2022'de Yemen hükümeti ve Husilerin hava, kara ve deniz operasyonlarını 2 ay boyunca durdurmayı kabul ettiğini duyurmuş, ateşkes daha sonra iki defa uzatılmıştı. Taraflar arasında 6 ay süren ateşkes 2 Ekim 2022'de sona ermişti.