Yahya Sinvar: Hamas'a liderlik eden mülteci ve tutuklu

İsrail'in en çok aranan adamı Hamas’ın Siyasî Büro Başkanı Yahya Sinvar'ın Gazze'de öldürüldüğü bildirildi. Sinvar'ın ölümüne yol açan operasyon, 16 Ekim Çarşamba günü gerçekleştirildi.

Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği saldırıdan Sinvar'ı sorumlu tutan İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, perşembe günü, İsrail'in Hamas liderini öldürdüğünü dünya çapındaki meslektaşlarına gönderdiği bir mesajda duyurdu.

Sinvar'ın ölümünün "İsrail'in askeri başarısı ve İran'a karşı zafer olduğunu" ileri süren Katz, "Gazze Şeridi'ndeki İsrailli esirlerin serbest kalması, Gazze'de Hamas ve İran'ın kontrolü olmayacağı yeni bir gerçeklik oluşturmak için fırsat olduğunu" iddia etti.

İsrail ordusu da perşembe günü Gazze Şeridi güneyindeki Refah bölgesine bağlı Tel es Sultan'daki saldırıda Sinvar'ın öldürüldüğünü doğruladı.

Öte yandan Hamas ise Sinvar'ın hayatını kaybettiğine ilişkin iddialara dair henüz herhangi bir resmî açıklama yapmadı.

• 62 yaşındaki Sinvar, selefi İsmail Henyiye'nin Tahran'da gerçekleştirilen bir İsrail saldırısında öldürülmesinden birkaç gün sonra ağustos ayında İslâmî Direniş Hareketi Hamas'ın yeni lideri olmuştu.

Yahya Sinvar kimdir?

Öğrenci aktivistten uzun süreli tutukluya

Sinvar, 29 Ekim 1962'de Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan Han Yunus Mülteci Kampı'nda dünyaya geldi.

Hamas'ın önceki lideri Heniyye gibi onun da ailesi, İsrail’in resmen bir devlet ilan edildiği 1948 senesinde, 750 bin Filistinlinin evlerinden atıldığı Nekbe sürecinde İsrail tarafından Askalan’daki (Aşkelon) evlerinden zorla çıkarıldı.

Sinvar, Gazze İslâm Üniversitesi Arap Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu, öğrenci siyaseti ve aktivizmi ile ilk kez burada tanıştı.

Üniversitedeyken, 1982'de, işgal karşıtı aktivizme karıştığı gerekçesiyle İsrail yetkilileri tarafından ilk kez tutuklandı ve 4 ay hapis yattı.

Üç yıl sonra, 1985’te, "gizli bir örgüt kurmak" suçlamasıyla ikinci defa tutuklandı. O dönemde, Hamas'ın kurucusu Şeyh Ahmed Yasin ile tanıştı. Yasin, Sinvar'ı yakın çevresine dahil etti.

• Sinvar, Hamas'ın güvenlik ve davet teşkilatı olarak isimlendirilen Mecd Gücü'nü kurduğunda sadece 25 yaşındaydı. Bu oluşum, yeni kurulan Hamas'ın ilk iç güvenlik örgütü oldu.

1988'de İsrail güçleri tarafından tekrar tutuklandı ve bu kez 4 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına (426 yıl hapis cezasına eşdeğer) çarptırıldı.

İki İsrail askerinin ve dört şüpheli Filistinli casusun yakalanması ve öldürülmesinde rol oynamakla suçlandı. Böylece İsrail hapishanesinde 23 yıl sürecek görev süresi başladı.

• Esaret altındayken İbranice öğrendi, sık sık İsrail gazetelerini okudu ve kendini İsrail siyaseti ve kültürüne adadı. Bunun, düşmanını daha iyi anlamasına yardımcı olduğunu söyledi.

Hapis günlerinde, Gazze’de büyümenin kendi yaşam deneyimlerinden esinlenen “Diken ve Karanfil” (The Thorn and the Carnation) adlı bir roman yazdı.

2011’de İsrail başbakanı Benjamin Netanyahu, 2006’da kaçırılan İsrail askeri Gilad Şalit karşılığında 1.047 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını öngören bir anlaşmayı kabul etti. Sinvar, bu anlaşmanın bir parçası olarak serbest bırakılan en önemli mahkûmlardan biriydi.

Hamas’ın zirvesine yükselme

23 yıl sonra İsrail hapishanelerinden serbest kalan Sinvar, Hamas saflarında hızla yükseldi ve bir yıl içinde Hamas'ın Siyasî Bürosuna üye oldu.

Özellikle, Hamas'ın silahlı kanadı olan El-Kassâm Tugayları ile koordinasyon sağlamakla görevlendirildi.

Sinvar, 2014 yazında İsrail ile yedi hafta süren savaşta Hamas'ın çabalarına hem siyasî hem de askerî olarak yoğun bir şekilde dahil oldu. Bu savaştan aylar sonra,

ABD, Sinvar'ı "özel olarak belirlenmiş küresel terörist" olarak etiketleyen bir listeye ekledi.

2017'de Gazze'deki Hamas'ın başkanı oldu. Birkaç ay öncesine kadar bu rolü sürdürdü.

Yine 2017'de, Mısır'ın gözetimi altında Hamas'ın Fetih ve Filistin Yönetimi ile uzlaşma görüşmelerine öncülük etti ve Mısır ile yakın bir güvenlik ilişkisi sürdürdü.

Onun taktikleri arasında hem şiddet içermeyen hem de silahlı eylemler yer aldı.

2018'de Gazze'deki ablukanın sona ermesini ve mültecilerin geri dönüş hakkını talep eden barışçıl protestolar olan "Büyük Dönüş Yürüyüşü"nün düzenlenmesinde öncü bir rol oynadı. Barışçıl gösteriler, İsrail güçleri tarafından acımasızca bastırıldı ve 230 protestocu öldürüldü.

Ayrıca, Hamas'ın 6-21 Mayıs 2021 tarihleri arasında İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanına yanıt olarak düzenlediği operasyona verilen isim olan Kudüs Kılıcı Harekâtı'na öncülük etti.

• Yahya Sinvar’ın, Hamas’ın 7 Ekim 2023'teki İsrail’e gerçekleştirdiği tarihî Aksâ Tufanı Operasyonu’nun mimarı olduğu düşünülüyor.

Güney İsrail'e gerçekleştirilen “sürpriz” saldırıda çoğunluğu sivil olmak üzere 1.100'den fazla kişi öldü ve Gazze'ye götürülen 250 kişi daha esir alındı.

İsrail güçleri o zamandan beri çoğunluğu kadın ve çocuk 42.000'den fazla Filistinliyi öldürdü.

Sinvar savaş boyunca kamuoyunda görülmemişti. Gazze Şeridi'nin derinliklerindeki tünellerde olduğuna inanılıyordu.

Daha sonra serbest bırakılan birkaç İsrailli esir, tünellerde Sinvar'ı gördüklerini veya onunla konuştuklarını söyledi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Kerim Han, mayıs ayında yayımladığı bir videoyla UCM'nin 1 nolu Ön İnceleme Dairesi'nden Sinvar için tutuklama kararı çıkarılmasını talep etmişti.

Ağustos ayında, o zamanki Hamas Siyasî Şefi Heniyye'nin İsrail tarafından öldürülmesinden bir hafta sonra, Sinvar, halefi olarak seçilmişti.