Sudan'daki mülteci krizi giderek daha da kötü bir hal alıyor

HABER MASASI
Abone Ol

Sudan, 2023 Nisan ayı ortasından bu yana Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında şiddetli çatışmalara sahne oluyor. BM'ye göre, dünyanın en büyük yerinden edilme krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 13 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 6 milyon kişi ülke içinde başka şehirlere, 1,7 milyon kişi çevre ülkelere kaçtı.

Son 10 ayda binlerce insan Sudan'daki iç savaştan kaçarak Güney Sudan sınırındaki Renk kasabasına sığındı.

  • Nisan 2023'ten bu yana en az 541.888 kişi savaş nedeniyle yer değiştirmek zorunda kaldı. Sadece aralık ayında, BM kuruluşları 71.757 yeni kişiyi kaydetti; bu, geçen yılın herhangi bir ayına göre en yüksek yeni gelen sayısını oluşturmaktaydı.

Güney Sudan'ın Yukarı Nil eyaleti Renk'teki Transit Merkezi, Sudan'daki savaştan kaçan 10 binden fazla insana ev sahipliği yapıyor. Bölgede yağmurlu mevsimde insanları sert güneşten ve şiddetli yağışlardan korumak için acilen daha fazla barınağa ihtiyaç duyuluyor.

Bunların yaklaşık yüzde 18'i Sudanlı, yüzde 81'i ise Güney Sudanlı. Güney Sudanlılar, ülke 2013 ile 2020 arasında kendi iç savaşını yaşadığında muhtemelen Güney Sudan'ı terk etti. Sudan'daki paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri ile Sudan ordusu arasındaki savaş nedeniyle geri dönmek zorunda kaldılar.

Mülteciler için yaşam, ölüm ve korkunun iç içe geçtiği Renk'te koşullar iç karartıcı. Her geçen gün artan mültecilerin sayısı nedeniyle mülteci kampları ve kalacak güvenli bölgeler aşırı kalabalık oluyor. Yalnızca 4 bin kişiyi ağırlamaya hazırlanan Transit Merkezi’nde şu anda 23 binden fazla kişi barınıyor.

Renk'teki Plan Uluslararası Çocuk Dostu Alanı'nda (The Plan International Child Friendly Space) çocuklara psikososyal destek ve eğlence aktiviteleri sunuluyor. Savaşın başlamasından bu yana okullar kapalı olduğundan kriz çocukların yaşamları üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip.

  • 200 kişinin aynı tuvaleti paylaştığı bölgede temizlik hizmetleri de yetersiz kalıyor. Kolera, kızamık ve ciddi yetersiz beslenme vakaları artıyor.

Yardım kuruluşları, günlerce az yiyecek ve su ile yürümekten bitkin düşen ve travma yaşayan ailelerin acil ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. Transit Merkezi’ne vardıklarında bile onlara yetecek kadar yiyecek ve temiz su bulunmuyor. Daha fazla barınağa, ilaca ve temel malzemeye şiddetle ihtiyaç duyuluyor.

Renk'teki Transit Merkezi’nde açık kanalizasyonda oynayan bir çocuk. Bölgedeki artan mülteci sayısı, var olan kaynaklar üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor.

13 yaşındaki Nyasebit, çatışmalar başladığında başkent Hartum'u terk etti. Annesi silahlı çatışmalarda öldürülünce, iki küçük erkek kardeşini Renk'e götürmek zorunda kaldı. “Hartum'dan Renk'e varmak yedi gün sürdü. Çok acı vericiydi ve birçok zorlukla karşılaştık. Oğlanların ayakkabıları yoktu ve küçük olanı taşımak zorundaydık” diyor.

13 yaşındaki Nyasebit, annesini Sudan savaşında kaybetti. Hane reisi olarak iki erkek kardeşini yedi gün boyunca yürüyerek Renk’e götürdü. Çocuklar, teyzeleriyle birleştirildikleri Plan International barınağında kalıyorlar.

Renk'te ailesini bulabilen ender nadir çocuklardan biri olan çocuklar, Plan International'ın sağladığı 8 barınaktan birinde halaları tarafından bakılıyor. Örgüt, Renk'e gelen refakatsiz çocuk ve ergen kız sayısının endişe verici olduğunu, özellikle de bu grupların cinsel sömürü ve istismar açısından en yüksek risk altında olduğunu söylüyor.

Her gün Renk'e gelen mültecilerin sayısı gidenlerden daha fazla. Bu bölgeden gidenlerin çoğu başkent Juba'ya veya 10 saatlik otobüs yolculuğu mesafesindeki Maban'daki mülteci kamplarına ulaşmayı hedefliyor. Şu ana kadar Maban'a 20 binden fazla insan geldi ve son aylarda sayılarda artış yaşandı.

Maban'daki mülteci kamplarına kayıt yaptıran insanlar. Relief International, gelen insan akınına yetecek kadar personel, ilaç veya malzeme bulunmadığını söylüyor.

Bu durum, yeni gelenlere yönelik mevcut sağlık hizmetlerine ilişkin endişeleri artırıyor. Bölgede mültecilere hizmet sağlayan tek kuruluş, sıtma ve kızamıktan kaynaklanan enfeksiyonların sayısının yüksek olduğu konusunda uyarıda bulunan Relief International. Yardım görevlileri halka hayat kurtaran aşılar ve ilaçlar sağlıyor olsa da, gelenlerin sayısındaki artışla başa çıkabilmek için acilen daha fazlasına ihtiyaç duyuluyor.

Dewi Osman'ın ailesi Sudan'dan kaçtı, o ise karısını ve çocuklarını beslemek için mahsul toplamak üzere geride kaldı. Yolculuk o kadar tehlikeliydi ki, çoğu zaman hareket eden her şeye ateş eden silahlı savaşçılar tarafından fark edilme korkusuyla hiçbir şey pişiremiyordu.

Ellerindeki tüm eşyalarıyla birlikte kaçan Sudanlı mülteciler.

Sonunda o kadar zayıfladı ki ekinleri yol kenarında bırakmak zorunda kaldı. Ailenin Relief International'dan tıbbi ve beslenme desteği aldığı Maban'da çocuklarıyla yeniden bir araya geldi.

Maban'a giderken bir ağacın altına sığınan Sudanlı mülteciler. Mültecilerin yolculukları iki hafta veya daha fazla sürebiliyor.

17 yaşında üç küçük kardeşiyle birlikte Renk'te Transit Merkezi’nin hemen dışında yaşayan genç kadın, ailenin evine saldırıp babalarını öldüren askerlerin cinsel şiddetine maruz kalmış. “Bakmam gereken küçük bir bebeğim ve küçük kardeşlerim var. Tamamen tek başımayım. Depresyondayım ve üzgünüm.” diyor.

Sudanlı mülteci Ayen Akol, Maban yolculuğu sırasında geçirdiği ciddi cilt rahatsızlığı nedeniyle Relief International'da tedavi olan bebeğiyle birlikte.

20 yaşındaki Nyawich Mai, Plan International tarafından inşa edilen bir barınakta dinleniyor. İçeride insanlar, alanlarını kapatmak ve kendilerine mahremiyet sağlamak için bulabildikleri her türlü malzemeyi kullanıyor. Plan International, mültecilere ve geri dönenlere gıda, sabun, kova, cibinlik, su arıtma tableti, uyku tulumu ve plastik çarşaflar sağlıyor.

10 yaşındaki Niehmo, Plan International'ın sağladığı Renk Transit Merkezi’ndeki “evinde” oturuyor. Renk'te 6 bini transit merkezde, 14 bini ise diğer üç noktada olmak üzere yaklaşık 23 bin kişi sığınıyor.
Sara Zarouq ve Hiba Rayan, Renk kabul merkezinden Maban'a yeni gelenlerin mülteci kampına giderken.
Maban'a yeni gelen Muhammad, Fatima Salim ve Kazima Salim, çocuklarıyla birlikte Doro Kampı kabul merkezinde. Yerinden edilmeden önce Muhammed bir çiftçiydi. Aile, yaklaşan çatışma ve mahsullerin yetersiz olması nedeniyle topraklarını terk etmek zorunda kaldı.

İbrahim Hassan'ın ailesi Maban'a ulaşmak için altı gün boyunca başka mültecilerle birlikte yürümüş.

Sudan'dan Maban'a yürüyüşlerinin son kilometresindeki mülteciler.

Kaynak: Al Jazeera