Sudan, olağanüstü hali sona erdirirken düzinelerce siyasî mahkumu serbest bıraktı
Sudan'ın askerî lideri General Abdulfettah el-Burhan'ın 25 Ekim 2021'deki darbeden bu yana uygulanan olağanüstü hal uygulamasını kaldıran bir kararname çıkarmasının ardından Sudan, aylardır hapis yatan siyasî tutukluları serbest bırakmaya başladı.
Sudan'da, olağanüstü hal (OHAL) uygulamasının pazar günü kaldırılmasının ardından aylardır hapis yatan siyasî tutuklular serbest bırakılmaya başlandı.
- Bağımsız Acil Durum Avukatları Komitesi'nden yapılan açıklamada, Sudan'ın güneyindeki Kosti Cezaevi'nden 30, doğudaki Port Sudan Cezaevi'nden 24 ve ülkenin kuzey kesimlerindeki Dabek Cezaevi'nden 9 tutuklunun serbest bırakıldığı belirtildi.
Açıklamada, bazı tutukluların hala başkent Hartum'un güneyindeki Soba Hapishanesi'nde olduğu ifade edildi.
Öte yandan Hartum'un Umdurman bölgesinde, Kalakle'de ve ülkenin doğusundaki Gadarif kentinde yüzlerce kişi, sivil yönetim talebiyle sokaklara çıktı. Eylemciler, askerî yönetimi protesto etti.
BM ve Troyka ülkeleri karardan memnun
Birleşmiş Milletler (BM), Sudan'daki Geçiş Entegre Misyonu (UNITAMS), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika'da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi'nden (IGAD) oluşan üçlü mekanizma OHAL'in kaldırılmasını ve tutukluların serbest bırakılmasını, siyasî bir çözüme ulaşmak için olumlu bir adım olarak nitelendirerek, memnuniyetle karşıladı.
Kalan tutukluların serbest bırakılmasını ve barışçıl toplanma ve ifade özgürlüğü haklarının korunmasını sağlamak için hükümeti daha fazla adım atmaya çağıran üçlü mekanizma, göstericilere karşı aşırı güç kullanımına son verilmesi ve 25 Ekim 2021'den sonra işlenen tüm ihlallerin sorumlularından hesap sorulması çağrısını yineledi.
Öte yandan Troyka ülkeleri (ABD, Birleşik Krallık ve Norveç) de tutukluların serbest bırakılmasını ve olağanüstü halin kaldırılmasını memnuniyetle karşılarken, tüm Sudanlı tarafları üçlü mekanizmanın yürüttüğü diyaloğa katılmaya davet etti.
7 aydır devam eden OHAL kaldırıldı
25 Ekim 2021'de yönetime el koyan asker, olağanüstü hal ilanının ardından hükümeti feshetmiş, Başbakan Abdullah Hamduk dahil onlarca siyasetçiyi gözaltına almıştı.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, 29 Mayıs Pazar, geçiş döneminde istikrarın sağlanması, diyaloğun verimli ve anlamlı şekilde yapılması için ülke genelindeki 25 Ekim 2021'de ilan ettiği olağanüstü hali kaldırmıştı.
- Askerin yönetime el koyduğu tarihten bu yana, sivil yönetim talebiyle, ülkede düzenlenen protestolara güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu bağımsız kaynaklara göre 98 kişi öldürüldü.
BM ve bölgesel aktörlerin uzlaşı çabaları
UNITAMS, mevcut krizden çıkış yollarını görüşmek üzere Sudanlı taraflarla 8 Ocak-10 Şubat'ta ön istişarelerde bulunmuştu.
7 Mart'ta UNITAMS, uluslararası çabaları birleştirmek ve birlikte çalışmak için Afrika Birliği ile ortak bir koordinasyon mekanizmasının kurulduğunu açıklamıştı.
Üçlü mekanizma, 12 Nisan'da Sudan'daki siyasî krizin çözümü için Anayasal düzenlemeler, başbakan ve bakanların seçilmesine ilişkin kriterlerin tanımlanması, vatandaşların acil ihtiyaçlarına yönelik bir çalışma programı oluşturulması ve adil seçimler düzenlemek için kesin ve zamanında bir plan oluşturulmasını içeren 4 eksenli girişim sunmuştu.
Söz konusu mekanizma, 27 Nisan'da, Sudan'da taraflar arasındaki ulusal diyaloğun mayısın ikinci haftasında başlatılacağını duyurmuş, 13 Mayıs'ta dolaylı görüşmelere başlanmıştı.