Sâdık el Mehdî tam bir yıl önce öldü
Sudan tarihinde derin izler bırakan Mehdîlik Hareketi’nin kurucusu Muhammed Ahmed’in torunlarından biri olan Sâdık el Mehdî, ülkesinden uzakta, Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’deki bir hastanede tam bir yıl önce yaşamını yitirdi.
Sudan’ın önemli siyasetçilerinden Sâdık el Mehdî, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetmişti. Geçtiğimiz yıl virüse yakalanan Mehdî, Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’deki bir hastanede tedavi altına alınmıştı. 84 yaşındaki Mehdî’nin durumunun bu hafta içinde ağırlaştığı ve dün gece de yaşamını yitirdiği açıklandı.
Sâdık el Mehdî, ülke tarihinde derin izler bırakan Mehdîlik Hareketi’nin kurucusu Muhammed Ahmed’in torunlarından biri olarak, 1935’te Sudan’ın Umm Durman bölgesinde doğdu. Babası Sıddîk el Mehdî ve dedesi Abdurrahman el Mehdî, siyasetle iç içe insanlar olduğundan, Sâdık el Mehdî de çocukluğundan itibaren Sudan politik yaşamının merkezinde yer aldı. 1800’lerin ikinci yarısında, Sudan’daki İngiliz hâkimiyetine karşı mücadele veren Mehdîlik, Abdurrahman el Mehdî eliyle siyasî partiye dönüşmüş, 1945’te “Ümmet Partisi” kurulmuştu. Abdurrahman el Mehdî’nin bu dönemden sonra İngiltere başta olmak üzere çeşitli Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini geliştirdi, torunu Sâdık’ı da kendisine siyasî varis olarak yetiştirdi.
Aktif siyasete atılarak ilk kez 1966-67’de başbakanlık yapan Sâdık el Mehdî, aynı makama ikinci kez 1986-89 döneminde geldi. İki başbakanlık görevi arasındaki süre boyunca Sudan devlet yönetiminin baskılarıyla karşı karşıya kalması ve hapsedilmesi, onun halk nazarındaki şöhretini artıran bir unsurdu.
- 30 Haziran 1989’da, Ömer el Beşîr tarafından düzenlenen darbeyle görevinden uzaklaştırılması ise, Sâdık el Mehdî’yi Sudanlıların önemli bir kesiminin gözünde “kahraman” haline getirdi.
Başbakanlığı sırasında, Hasan Turâbî liderliğindeki Ulusal İslâmî Cephe ile koalisyon kuran Mehdî, Beşîr’in darbeyle yönetime el koymasının ardından yeni rejimin en önde gelen muhaliflerinden birine dönüştü. Beşîr, 30 yıllık iktidarı boyunca Sâdık el Mehdî ve Hasan Turâbî’yi sürekli kontrol altında tutmaya çalıştı, zaman zaman ev hapsine aldırdı, çeşitli dönemlerde de sürgüne zorladı.
Sâdık el Mehdî, hayatının son döneminde, siyasî rakibi Ömer el Beşîr’in devrilmesine de tanıklık etti. Mehdî, koronavirüs nedeniyle ülkesinden uzakta son nefesini verirken, 11 Nisan 2019’da halk ayaklanması sonucu görevini bırakmak durumunda kalan Beşîr, hâlen yargılanmaya devam ediyor.