Nobel ödüllü Muhammed Yunus, Bangladeş geçici hükümetinin başkanı olarak yemin etti

HABER MASASI
Abone Ol

Nobel Barış Ödülü sahibi ekonomist Muhammad Yunus, Başbakan Şeyh Hasina'nın istifa etmeye ve komşu Hindistan'a kaçmaya zorlanmasından üç gün sonra Bangladeş'in geçici hükümetinin başkanı olarak yemin etti.

Bangladeş’te öğrenci protestolarının ardından baskılara dayanamayan 76 yaşındaki Başbakan Şeyh Hasina Vecid’in istifa ederek ülkeyi terk etmesinin ardından geçici hükümet kuruldu.

2009’dan beri iktidarda olan eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid, eleştirmenlerin partisiyle bağlantıları olan kişileri kayırdığını söylediği hükümet işleri için kota sistemine karşı temmuz ayında başlayan ülke çapındaki protestoların ardından pazartesi günü istifa etmişti.

Öğrenciler tarafından geçici hükümete liderlik etmesi istenen 84 yaşındaki Nobel Barış Ödüllü ekonomist Muhammed Yunus, geçici göreve seçildiği 2024 Olimpiyatları için Fransa'nın başkentindeydi ve Perşembe günü erken saatlerde başkent Dakka'ya geri geldi ve geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başladı.

Bangladeş'te hükümet karşıtı protestolar sırasında Başbakan Vecid'in ülkeyi terk etmesinin ardından geçici hükümet için yemin töreni düzenlendi.

Bangladeş'te neler oluyor?
Mecra

Hasina hükümetini deviren haftalarca süren öğrenci öncülüğündeki protestoları

Perşembe gecesi Dakka'daki başkanlık sarayında düzenlenen ve siyasi liderler, sivil toplum liderleri, generaller ve diplomatların katıldığı törende yemin eden Yunus, "Anayasayı destekleyecek, koruyacak ve kollayacağım" ifadelerini kullanarak, görevini "içtenlikle" yerine getireceğini vurguladı. Yunus’un önündeki en önemli görevler Bangladeş’te barışı yeniden tesis etmek ve yeni seçimlere hazırlanmak olacak.

  • Yunus’un kabinesi, 2’si öğrenci protestosu lideri olmak üzere çoğunlukla sivil toplum temsilcilerinden oluşan 16 kişiden oluşuyor.
  • Kabine üyeleri, öğrenci liderleri, sivil toplum temsilcileri ve ordu arasında yapılan görüşmelerle belirlendi.

Yemin töreninde Yunus’un kabinesinin bir düzineden fazla üyesi -ünvanları “bakan” değil “danışman” olan kişiler- de yemin etti çünkü geçici hükümet artık barışı yeniden tesis etmeye ve yeni seçimlere hazırlanmaya çalışacak.

Yabancı diplomatlar, sivil toplum kuruluşu üyeleri ve iş insanlarının yer aldığı törene, Hasina'nın partisi Avami Birliği'nden temsilci katılmadı.

Muhammed Yunus kimdir?

Yunus, dokuz çocuğun üçüncü çocuğu olarak 1940 yılında, o zamanlar Doğu Pakistan olan güney liman kenti Chittagong yakınlarındaki bir köyde doğdu.

1961 yılında Dakka Üniversitesi'nden mezun oldu. 1965 yılında Fulbright bursuyla ekonomi alanında doktora yapmak üzere ABD'deki Vanderbilt Üniversitesi'ne katıldı ve 1969 yılında doktorasını tamamladı. Daha sonra, yine ABD'deki Middle Tennessee Eyalet Üniversitesi'nde yardımcı doçent oldu.

Yunus, 1972'de bağımsız Bangladeş'e geri döndü ve ülkenin yeni Planlama Komisyonu'nda kısa bir süre kaldıktan sonra Chittagong Üniversitesi'nin ekonomi bölümüne katıldı.

1976'da üniversitedeki saha çalışmasının bir parçası olarak birkaç yıl önce kıtlıktan etkilenen Chittagong'daki yakın köyleri ziyaret etti. Yunus köydeki 42 kişiye 27 dolar borç verdi ve her birinin parayı planlandığı gibi geri ödediğini gördü.

Geleneksel bankalar tarafından kredi almaya hak kazanamayan fakir köylülere verilen küçük çaplı kredilerin büyük fark yarattığını gören Yunus, 1983 yılında, yoksul insanların yeni işler kurmalarına olanak sağlamak için Grameen Bankası'nı kurdu. Bankası aracılığıyla milyonlarca insanı yoksulluktan kurtarmaya yardımcı olduğu için

  • Hasina tarafından uzun zamandır rakip olarak görülen 84 yaşındaki Muhammed Yunus, "yoksulların bankacısı" olarak tanınıyor.

Hasina, Yunus’u defalarca yoksulların "kan emicisi" olarak nitelendirmiş ve onun kurmuş olduğu Grameen Bankası'nı fahiş faiz oranları uygulamakla suçlamıştı. Ocak ayında Bangladeş mahkemesi, Yunus’u ülkenin iş kanunlarını ihlal ettiği gerekçesiyle 6 ay hapis cezasına çarptırmıştı. Yunus ise bunun siyasî amaçlı olduğunu savunmuştu.


  • Çok sayıda mali suçlamadan ötürü Bangladeş'te mahkûm edilen Nobel ödüllü Yunus hakkında, Şeyh Hasina ile aralarındaki soğuk ilişkileri nedeniyle hedef alındığı yönünde birçok iddia ortaya atılmıştı.

Yoksul insanlara, özellikle de kadınlara yardım etmek için mikro kredi kullanımına öncülük ettiği için 2006 yalında Nobel Barış Ödülü

Aralarında eski ABD Başkanı Barack Obama, eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun ve diğer birçok ünlü ismin de bulunduğu bir grup, Şeyh Hasina'ya mektup göndererek Yunus hakkındaki yasal sürecin askıya alınmasını istemişti.

  • Muhammed Yunus, Grameen Bankası ve öncü çalışmalarından dolayı 2006'da Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştü.

Bangladeş'teki protestolar

Bangladeş'te 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından temmuz ortasında öğrencilerin başını çektiği protestolar başlamıştı.

Bangladeş’teki protestolar, işlerin yarısından fazlasının belirli gruplara, üçte birinin de 1971 savaş gazilerinin torunlarına ayrılmasına yönelik iş kotasına karşı başladı.

Yüksek Mahkeme'nin temmuz sonunda kontenjan kotası oranlarını düşürmesiyle protestolara son verildiği duyurulmuştu.

Gösterilerdeki şiddet olaylarından sorumlu tutulan Cemaat-i İslâmî Partisi ve öğrenci kanadının yasaklanmasının ardından protestocular bu kez de gösterilerde yaşamını yitirenler için "adalet" çağrısıyla sokaklara dökülmüştü.

Bangladeş'teki gösteriler sırasında şiddet olaylarında yüzlerce kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kişi gözaltına alınmıştı.

Hasina'nın 15 yıllık iktidarının en şiddetli evrelerinden birinde birkaç hafta içinde yaklaşık 300 kişi öldürüldü.

Şiddet olayları artarak devam ederken, Başbakan Şeyh Hasina resmî konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan'a gitmiş, bu sırada göstericiler Başbakan'ın resmi konutunu basmıştı.

Siyasi parti temsilcileriyle görüşen Bangladeş Ordu Komutanı General Waker-Uz-Zaman, Hasina'nın istifa ettiğini ve geçici bir hükümetin kurulacağını duyurmuştu.