Mekke ve Medine mihrapları onlara emanet

Mekke ve Medine’yi ziyaret edenler, Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî’deki namazlardan önce ve sonra, imamların kalabalık bir polis kordonuna alındığını mutlaka görmüştür. Çevreleri polislerle öylesine sarılmıştır ki, kendilerine ulaşmak ya da temas etmek mümkün değildir. İlk bakışta bu rahatsız edici bir protokol düzenlemesi gibi görünebilir. Ancak, çeşitli tarihlerde imamlara yönelik gerçekleşen saldırı ve hücumlar, polis korumasını zorunlu hale getirmiştir. Bazen sevgi ve hayranlıktan, bazense tamamen psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle yaşanan bu olaylarda, bazı imamlar ezilme tehlikesi bile yaşamıştır.

Üstlendikleri zor görev ve namaz kıldırdıkları mihrapların manevi değeri nedeniyle, bu imamların hepsi de Müslümanların ilgi odağında olagelmiştir. İşte Mekke’deki Mescid-i Haram ve Medine’deki Mescid-i Nebevî’nin önde gelen imamları:

MESCİD-İ HARAM

Şeyh Abdurrahman bin Abdulaziz es-Sudeys:

Suudi Arabistan’ın güçlü kabilelerinden Anza’nın bir üyesi olarak, 1960’da başkent Riyad’da dünyaya geldi. 12 yaşında Kur’an hıfzını tamamlamasının ardından, İslâmi ilimler tahsiline başlayarak 1995’te fıkıh doktoru oldu. Akademik eğitim süreci devam ederken, Kral Fahd bin Abdulaziz tarafından 1984’te -henüz 24 yaşındayken- Mescid-i Haram imamlığına atandı.

Ramazan aylarında Şeyh Suûd eş-Şureym’le birlikte kıldırdığı teravih namazları sayesinde, bütün İslâm dünyasında en sevilen Kur’an kârîlerinden biri olarak ünlendi. 2012’de Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî’nin ortak idaresinden sorumlu kurumun başkanlığına atandı. Halen, protokolde devlet bakanı seviyesine eşit olan bu görevinin yanında Mescid-i Haram imam-hatipliği vazifesini de sürdürmektedir.

Şeyh Suûd bin İbrahim eş-Şureym:

1964’de Riyad’da doğdu. Küçük yaşta babasını kaybetmesinin ardından, kendisinin bakımını ve eğitimini annesi üstlendi. İlkokulu bitirdikten sonra hafızlığını tamamladı, 1988’de üniversiteden mezun oldu. 1995’te Mekke’de bulunan Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde doktorasını bitirdi.

Akademik çalışmalarına devam ettiği sırada, 1991’de Kral Fahd tarafından Mescid-i Haram imamlığına tayin edildi. İmam-hatiplik vazifesinin yanında, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi Şeriat Fakültesi dekanı olarak da görev yapmaktadır. Kaleme aldığı çok sayıda şiiri olup, şiirlerini bir divanda toplamıştır.

Şeyh Sâlih bin Muhammed Âl-i Tâlib

İslâmî ilimler alanında çok sayıda yetkin isim yetiştirmiş bir ailenin üyesi olarak, 1973’te Riyad’da doğdu. İslâm fıkhı alanında akademik kariyer yaptı, doktorasını tamamladı. 2002’de Kral Abdullah’ın onayıyla Mescid-i Haram’a imam-hatip olarak atandı. İmamlık görevine getirilmesinden hemen sonra, 9 ay süreyle İngiltere’de İngilizce eğitimi aldı.

Suudi Arabistan’a yeniden dönüşüyle birlikte, imam-hatipliğin yanı sıra Mekke Mahkemesi’nde divan üyeliğine getirildi. Şu anda çeşitli üniversitelerde dersler vermeye devam etmekte, aynı zamanda Mescid-i Haram imam-hatipliği vazifesini de sürdürmektedir.

Şeyh Abdullah Avvâd el Cuhenî

1976’da Medine’de dünyaya geldi. Hafızlığını ilkokul çağında tamamladı, daha sonra Mekke’de her yıl düzenlenen “Kral Abdulaziz Kur’an-ı Kerim Yarışması”nı küçük yaşta birinci olarak kazandı.

20 yaşında ilk kez Mescid-i Nebevî’de teravih namazı kıldırdı. Okuyuşunun büyük beğeni toplaması üzerine, 2007’de Mescid-i Haram’ın imam-hatipliğine tayin edildi. Mescid-i Haram’ın hal-i hazırdaki en genç imamı olup, doktorasını tamamladığı Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde kıraat alanında akademik çalışmalarına devam etmektedir.

Şeyh Hâlid el Gâmidî

1968’de Mekke’de dünyaya geldi. Soyu, direkt olarak Kureyş kabilesinin Benî Haşim koluna dayanır. 16 yaşında, Pakistanlı bir hocanın gözetimi altında hafızlığını tamamladıktan sonra, Mekke’deki küçük bir mescitte imamlığa başladı. İmamlık görevini sürdürürken akademik dünyaya da adım attı, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde tefsir alanında yüksek lisans yaptı.

2004’te Kral Abdullah tarafından Mescid-i Haram’da yardımcı imamlığa atandı. Teravih namazlarında imamların yanılmaları durumunda onlara hatırlatan ekipte görev aldıktan sonra, 2008’de Mescid-i Haram imam-hatipliğine tayin edildi. Buradaki ilk cuma namazını ise 4 Eylül 2015 günü kıldırdı.

Şeyh Mâhir el Muaykılî

Kızıldeniz kıyısındaki Yenbû şehrinde yerleşik Muaykılî kabilesine mensup olarak, 1969’da Medine’de dünyaya geldi. Bazı kaynaklarda annesinin Pakistanlı bir göçmen olduğu iddia edilmekteyse de, bizzat kardeşi bu iddiayı yalanladı. Mescid-i Haram diğer imamlarından tamamen farklı olarak, İslâmî ilimler eğitiminin yanında matematik eğitimi de aldı. Üniversiteyi bitirdikten sonra hem imamlık hem de liselerde matematik öğretmenliğini birlikte yürüttü.

Kıldırdığı namazlarda cemaatin giderek çoğalması üzerine, şöhreti kraliyet sarayına kadar ulaştı; 2005’te Mescid-i Nebevî’de teravih namazlarını kıldırması için görevlendirildi. İki yıl sonra Mescid-i Haram’a imam olarak tayin edildi. Bu sırada İslâmî ilimlerde akademik kariyerini de sürdürerek, 2012’de doktorasını tamamladı. Kral Selman tarafından geçtiğimiz yıl Mescid-i Haram’da hatiplik için de yetkilendirilerek, 15 Temmuz 2016’da ilk kez cuma namazını da kıldırdı.

Şeyh Faysal Gazzâvî

Gazze asıllı bir ailenin mensubu olarak, 1965’te Mekke’de dünyaya geldi. Hafızlığını küçük yaşta tamamladıktan sonra, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde İslâmi ilimler tahsil etti, 2002’de doktorasını bitirdi.

Kral Abdullah’ın talimatıyla 2008’de Mescid-i Haram imamlığına, 2016’da da Kral Selman tarafından Mescid-i Haram hatipliğine atandı. İmam-hatiplik görevinin yanında, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi Kıraat Fakültesi dekanlığını da sürdürmektedir.

Şeyh Bender Belîle

1975’te Mekke’de dünyaya geldi. Yüksek lisansını Mekke’deki Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra, Medine İslâm Üniversitesi’ne geçerek fıkıh alanında doktorasını bitirdi.

Akademide bir süre öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra, Mekke’de imamlık yapmaya başladı. Kıraatinin çok beğenilmesi nedeniyle 2013’te Kral Abdullah tarafından Mescid-i Haram’a imam-hatip olarak tayin edildi.

Şeyh Sâlih bin Abdullah el Humeyd

Arap Yarımadası’nın köklü kabilelerinden Benî Hâlid’e mensup olarak, 1949 yılında Bureyde kentinde dünyaya geldi. Hıfzını tamamladıktan sonra akademik camiaya intisap etti, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde doktorasını bitirmesinin ardından profesörlüğe yükseldi. 2002 yılında ülkenin en üst düzey istişare organı kabul edilen Şûrâ Meclisi’nin başkanlığına getirildi. 2009’da Yüksek Yargıçlar Konseyi’nin başkanlığı görevini de üstlendi.

2012’de her iki görevinden de ayrılarak, Kral Abdullah’ın başdanışmanlığına atandı. Mescid-i Haram imam-hatipliğinin yanında, Ummu’l-Kurâ Üniversitesi Fıkıh Fakültesi’nde ders vermeyi de sürdürmektedir. Mescid-i Haram imamları içinde en yaşlı, en kıdemli ve en fazla kitap telif eden isimdir.

Şeyh Usâme bin Abdullah el Hayyât

Mescid-i Haram imam-hatiplerinden Abdullah el Hayyât’ın oğlu olarak, 1951’de Mekke’de dünyaya geldi. Kıraat ve diğer İslâmi ilimler alanındaki eğitimini babasından aldı, hafızlığını da babasının gözetimi altında tamamladı.

Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’nde akademik çalışmalardan bulunduktan sonra, Şûrâ Meclisi’ne üye olarak atandı. Kral Fahd tarafından, 1997’de Mescid-i Haram’da imam-hatip olarak görevlendirildi.

MESCİD-İ NEBEVÎ

Şeyh Ali el Huzeyfî

Mekke’nin 360 kilometre güneyindeki Avâmir mıntıkasını asırlardır yöneten Huzeyf ailesine mensup olarak, 1947’de Karn el Mustakîm köyünde dünyaya geldi. Babası, Suudi Arabistan ordusunda imam-hatip olarak görevliydi, bu yüzden küçük yaşlarından itibaren Kur’an ve İslâmi ilimlerle iç içe oldu. İlk eğitimini köyünden tamamladıktan sonra, 15 yaşındayken Belcureşî şehrindeki dini okullara devam etti. Daha sonra başkent Riyad’a giderek, İslâmi ilimler alanındaki eğitimini orada tamamladı.

Mezuniyetinin ardından bir süre Belcureşî’de öğretmenlik yaptı, 1975’te yüksek lisansını almak için Kahire’deki Ezher Üniversitesi’ne intisap etti. Ezher dönüşü, Belcureşî Camii’nin imam-hatipliğine başladı. 1979’da Medine yakınlarındaki Kuba Mescidi’nin imam-hatipliğine tayin edildi, üç yıl sonra Kral Fahd tarafından Mescid-i Nebevî’nin imam-hatipliğiyle görevlendirildi. Hâlen bu göreve devam etmekte ve Mescid-i Nebevî içinde İslâmi ilimler öğrencilerine dersler vermektedir.

Şeyh Salâh el Budeyr

1970’de Suudi Arabistan’ın doğusundaki Hufuf kentinde dünyaya geldi. İlk, orta ve yüksek öğrenimlerini Hufuf’ta tamamladıktan sonra, Riyad’daki İmam Muhammed bin Suûd Üniversitesi’nde İslâm fıkhı alanında akademik kariyer yaptı, ardından yargıçlık görevine başladı.

Dammam ve Riyad’daki mescitlerde imamlık yaptı, 1998’de Kral Fahd’ın emriyle Mescid-i Nebevî imam-hatipliğine tayin edildi. 2005 ve 2006 yıllarında teravih namazı kıldıran imamlara katılarak Mescid-i Haram’da geçici olarak görev yaptı. Hâlen Mescid-i Nebevî’deki görevine devam etmektedir.

Şeyh Abdulmuhsin el Kâsım

Arap Yarımadası’nın en büyük ve güçlü kabilelerinden Kahtân’a mensup olarak, 1968’de Mekke’de dünyaya geldi. Babası ve dedelerinin de meşgul olduğu İslâmi ilimlerle küçük yaşından itibaren ilgilendi. Hafızlığını tamamlamasının ardından Riyad’da yüksek öğretimini bitirdi.

1993’den itibaren Riyad ve Tebük şehirlerinde yargıç olarak görev yapmaya başladı. Kral Fahd tarafından 1998’de Mescid-i Nebevî imam-hatipliğine atanmasıyla, yargıçlık görevini Medine’de devam ettirdi. Hâlen Mescid-i Nebevî imam-hatipliğinin yanı sıra, İslâmi ilimler alanında dersler vermektedir.

Şeyh Hüseyin bin Abdulaziz Âl-i Şeyh

Suudi Arabistan’ın resmi ideolojisi Vehhâbîlik’in kurucusu Muhammed bin Abdulvehhâb’ın soyuna mensup olarak, 1965 yılında Riyad’da dünyaya geldi. Yüksek öğretimini de Riyad’da tamamladıktan sonra, 1985 yılından itibaren Riyad, Necran ve Medine yüksek mahkemelerinde yargıç olarak görev aldı.

1997 yılında Kral Fahd tarafından Mescid-i Nebevî’nin imam-hatipliğine tayin edildi. Bu görevinin yanında kitap telif çalışmalarını ve Mescid-i Nebevî bünyesindeki medresede öğrencilere ders vermeyi sürdürmektedir.

Şeyh Abdulbârî es-Subeytî

1960’da Mekke’de doğdu. Küçük yaşta hafızlığını tamamladığı için, bu süreçte Kur’an’la ilgili çalışmalarını da sürdürdü. 1979’da Mekke’de düzenlenen kıraat yarışmasında birinci olarak dikkatleri üzerine çekti.

Cidde’deki Kral Abdulaziz Üniversitesi Bilimler Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, Mekke’de Ummu’l-Kurâ Üniversitesi’ne intisap ederek 1994’te yüksek lisans derecesini aldı. Yükseköğrenimine devam ederken, 1993 yılında Kral Fahd tarafından Mescid-i Nebevî imam-hatipliğine tayin edildi. İmam-hatiplik vazifesinin yanında hâlen kıraat ilmiyle ilgili çalışmalarını da sürdürmektedir.

Şeyh Abdullah Buaycân

1979’da Riyad’da dünyaya geldi. 2001 yılında Riyad’daki İmam Muhammed bin Suûd Üniversitesi’nde yükseköğrenimini tamamladıktan sonra 2005’te yüksek lisansını tamamlayarak öğretim hayatına atıldı.

2002-2008 yılları arasında öğretmenlik yaptı, ardından Riyad’da Bevâridî Mescidi’nin imamlığına atandı. 2012 yılında, Kral Abdullah’ın emriyle Mescid-i Nebevî imam-hatipliğine tayin edildi.

Şeyh Ahmed bin Tâlib Hamîd

Habeşistan asıllı bir aileye mensup olarak, 1981’de Riyad’da dünyaya geldi. Mescid-i Nebevî imam-hatiplerinden olan dedesi Şeyh Abdulmecîd Hasen el Cebertî’nin gözetimi altında yetişti. Birçoğu dedesinin arkadaşı olan önemli hoca ve üstatlardan ders aldı. Akademik eğitimini Riyad’da bulunan İmam Muhammed bin Suûd Üniversitesi’nde, İslâm fıkhı alanında tamamladı. 2012 yılında, Şeyh Abdullah Buaycân’la aynı zamanda, Kral Abdullah’ın emriyle Mescid-i Nebevî imam-hatipliğine tayin edildi.

Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî’nin sabit imamları olarak görev yapan bu isimlerin dışında, ramazan ayında teravih ve teheccüd namazlarını kıldırmak için kadroya katılan isimler de bulunuyor. Bunların başlıcaları: Şeyh Yâsir ed-Dûserî, Şeyh Salâh Bausmân, Şeyh Hâlid el Muhennâ, Şeyh Halîl el Kârî…

İmamların isimlerinin başındaki ‘şeyh’ kelimesi, saygı duyulan âlim ve hocalara verilen bir lakaptır. Arap kültüründe kabile şefleri ve sülale reisleri de aynı sıfatla anılır.