Makedonya'da mahzun bir tarihî su kemeri

Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'te bulunan tarihî Üsküp Su Kemeri, unutulmaya yüz tutmuş bir halde eski ihtişamına döneceği günleri bekliyor.

Her ne kadar son dönemde restorasyonu ve tarihî bir anıt olarak ön plana çıkarılması adına çalışmalar yapılmış olsa da, bu çalışmalar Üsküp Su Kemeri'nin eski görkemini koruma noktasında yeterli olmuyor.

Balkanlar'ın ender su kemerlerinden olan ve kentin Vizbegovo semtinde bulunan Üsküp Su Kemeri'nin inşa edildiği tarihe ilişkin farklı görüşler var.

• Bazı kaynaklar, su kemerinin Roma İmparatorluğu döneminde inşa edildiğini ve yakınlardaki Scupi kentine su taşıdığını ifade ederken, bazı kaynaklar da Bizans İmparatoru Birinci Justinianus'un döneminde inşa edildiğinden söz ediyor.
• Bazı kaynaklar ise yapının Osmanlı döneminde inşa edildiğini ve kemerinin yapım tekniğinin yine Üsküp'te bulunan Osmanlı eseri Kurşunlu Han'a benzemesinden de bunun anlaşılacağını ifade ediyor.

Üsküp Kalesi yakınlarında bulunan Mustafa Paşa Camii'ne ve yine aynı konumda bulunan Eski Üsküp Çarşısı'na su taşıdığı ifade edilen kemerin ismi, Mustafa Paşa Su Kemeri olarak da biliniyor.

Taş ve tuğladan inşa edilen Üsküp Su Kemeri'nin günümüze ulaşan kısmı 53 sütun, 54 temel ve 42 küçük kemerden oluşuyor.

Restorasyon çalışmalarının 2028'de tamamlanması bekleniyor

Kuzey Makedonya Kültür ve Turizm Bakanlığında maddi ve manevi kültürel mirasın korunmasından sorumlu Devlet Danışmanı Afet Jashari, su kemerindeki ilk restorasyon çalışmalarının Üsküp'te 1963'te meydana gelen yıkıcı depremin ardından yapıldığını anımsatarak, bakanlığa sağlanan bütçelerle her yıl kemerin sütunlarının korunmasına yönelik çalışmalar yapıldığını söyledi.

• Üsküp'ün 2028 yılı için Avrupa Kültür Başkenti ilân edildiğine dikkati çeken Jashari, o tarihe kadar gerekli restorasyon çalışmaları tamamlanarak Üsküp Su Kemeri'nin şehrin turistik cazibesinin bir parçası olacağını ifade etti.

Jashari, Kuzey Makedonya hükümetinin 2021'de su kemerini kültürel anıt olarak ilân etmesinin önemine değinerek, bu durumun hükümetin ilgili kurumlar aracılığıyla anıtın korunmasına bütçe ayıracağı anlamına geldiğini dile getirdi.

Üsküp Su Kemeri'nin eski haline döndürülmesi için farklı çalışmalar yapıldığına işaret eden Jashari, çalışmalarda bakanlığın yalnızca bütçeyi yönettiğini, işin profesyonel kısmının Ulusal Konservatör Merkezince yapıldığını ve ilgili tüm tarafların sürecin yürütülmesine katkı sağladığını kaydetti.

Su kemerinin günümüze ulaşan kısmı yaklaşık 387 metre

Jashari, su kemerinin yaklaşık 387 metrelik kısmının günümüze ulaştığını ve arkeologların gerekli araştırmaları yaparak bunun tamamına ulaşabileceğini söyledi.

Kemerin günümüze ulaşan kısmının gelecekte UNESCO'ya sunulacağını kaydeden Jashari, şöyle devam etti:

"UNESCO listesinde yer alması, sahip olduğu kaynaklar ve sahip olduğu eserlerle tüm restorasyon sürecinin sergilenmesi anlamına gelecektir. 2028 yılına kadar ilgili devlet bütçesinin yardımıyla ve ülkemizin kültürel mirasının korunmasında çıkarı olan Avrupa ve uluslararası yardımlarla bir külliye olarak restore edileceğini düşünüyorum."

Jashari, restorasyonla su kemerinin kültürel, eğitimsel ve bilimsel etkinlikler için de ilgi çekici olacağının, turistler için de bir cazibe merkezine dönüşeceğinin altını çizdi.