Irak’ta "çamur tandır" üretimi ve kullanımı zamana direniyor

Irak'ta yerini gaz ve elektrikle çalışan modern fırınlar alsa da çamurdan yapılan tandırlar bazı bölgelerde hala kullanılıyor.

• Bu tandırların Irak'taki tarihinin binlerce yıl önceye dayandığı belirtiliyor. Irak'ta ilk çamur tandır yapımının kadim Musul kentinde ortaya çıktığı rivayet ediliyor.

Gelişen teknolojiye rağmen bu tandırlar bazı insanların ekmek kapısı olmayı sürdürüyor.

- Misafirlere özellikle bu tandırlardan çıkan ekmekler ikram ediliyor

Elektrik ve gaz gibi enerjilerin kullanılmadığı bu tandırlarda ekmek pişirmek için ahşap ve hurma ağacı dalları kullanılıyor. Irak'ın geleneksel yuvarlak ekmeğinin yapımında da çamurdan üretilen bu tandırlar tercih ediliyor.

Irak'ın özellikle köy ve kasabalarında sabah kahvaltılarının evdeki kadınların çamur tandırda pişirdiği sıcak ekmekle yapılmasına ayrı bir önem veriliyor. Misafirlere de özellikle bu tandırlardan çıkan ekmekler ikram ediliyor.

- "Necef Denizi" bölgesinden getirilen kırmızı toprak kullanılıyor

Başkent Bağdat'taki çamur tandır yapımında kullanılan kırmızı toprak ise "Necef Denizi" bölgesinden getiriliyor.

Bağdat'ın Kazımiye bölgesindeki atölyede çamur tandır ustası olarak çalışan 52 yaşındaki Nacih el-Kavvaz, yaptığı açıklamada, bu mesleğin kendisi için bir ata mirası olduğunu söyledi.

Iraklı tandır ustası, "Kavvaz ailesine mensup babamın dedesi Haydar usta bu mesleği icra edermiş. Babam, evlerde ve fırınlarda kullanılan çamur tandırlar yapardı. Ben de mesleği babamdan edindim. Eskiden çamurdan yapılan su testisi, tabak ve çanaklara da ilgi vardı. O zamanlar plastik ve porselen pahalıydı, pek de bulunmazdı." dedi.

- Petrol ülkesinde yerli üreticiler tandır yapımı için petrol alamıyor

Kavvaz, pazarlarda plastik tabak ve çanakların çoğalmasıyla çamurdan üretilen bu tür ürünlere talebin azaldığını dile getirdi.

Irak gibi bir petrol ülkesinde devletin, tandır yapımında -çamurun birbirini tutması için- kullanılan petrolü üreticilere ucuza satmamasından yakınan Kavvaz, burada da bir İran hegemonyası olduğunu söyledi.

Dededen kalma bu mesleğin zorluklarını ise Kavvaz, şöyle anlattı:

• "1990'larda Irak'a uygulanan ambargodan dolayı su testisi ve tandırlara rağbet artmıştı. O dönem elektrik kesintileri yaşanıyor ya da çoğu insanın evinde buzdolabı olmadığı için suyu serin tutan çamurdan yapılan testiler çok satıyordu. O zamanlar petrol de ucuz olduğu için çamur tandır üretimi artmıştı. Şu anki petrol fiyatı Saddam dönemindeki petrol fiyatının 10 katından daha fazla. Birçok aile şu an İran'dan ithal edilen tandırları kullanıyor. Devlet tandır üreticilerine ucuz petrol verecek ki yerli üretime devam edilsin."

- Bir tandır en az 3 günde hazırlanıyor

Kavvaz, bir tandırın en az üç günde hazırlandığın, tandır fiyatlarının ise boyutuna göre değiştiğini aktardı.

Küçük tandırların 50 dolara satıldığını söyleyen Kavvaz, büyük tandırların da yaklaşık 100 dolara alıcı bulduğunu dile getirdi.