Filistin'in Nablus sabunu yapımı geleneği, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girdi

2-7 Aralık 2024 tarihleri arasında Paraguay'ın başkenti Asuncion'da düzenlenen Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Somut Olmayan Kültürel Mirasının Korunması İçin Hükümetlerarası Komitesi'nin 19. oturumunda, Filistin'deki Nablus sabun yapım geleneğinin İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne dahil edilmesi kararı kabul edildi.

Nablus sabunu yapımı geleneği

• Nabulsî sabunu, geleneği yüzlerce yıl öncesine dayandığı ve sadece bir zanaat değil, Filistin kültürel kimliğinin bir parçasını temsil ettiği için Filistin'in en önemli kültürel ve tarihî sembollerinden biri olarak kabul ediliyor.
• Nablus şehri, en önemlisi zeytinyağı olan doğal içerikleri ve nesiller boyunca aktarılan geleneksel üretim yöntemi ile öne çıkan bu sabunla ünlüdür.

Filistin'in en meşhur sabunu olan Nablus sabununun yapımında zeytinyağı, sodyum hidroksit (NaOH) ve su kullanılıyor.

1000 yıllık geçmişe sahip olan Filistin'in Nablus sabunu uzun uğraşlar sonucunda elde ediliyor.

Filistin Dışişleri Bakanlığı, salı akşamı yayınladığı bir bildiriyle UNESCO tarafından alınan kararı memnuniyetle karşıladığını kaydetti. Bakanlık ayrıca, Filistin kültürünün ve insanlık tarihinin bir parçası olarak kök salmış geleneksel el sanatlarının tanınmasını artıran ve bunları yok olmaktan ve İsrail'in Filistin halkının kültürel kimliğini silme ve tarihi ve Filistin anlatısını tahrif etme girişimlerinden koruyan Filistin somut olmayan kültürel mirasının uluslararası düzeyde korunmasının önemini vurguladı.

UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne yeni eklenen Ortadoğu gelenekleri:

Kına ritüelleri, estetiği ve sosyal uygulamaları

Birleşik Arap Emirlikleri; Suudi Arabistan, Fas ve Filistin'in de aralarında bulunduğu, geleneksel kına yapım pratiklerini listeye eklemek üzere sunan 16 ülkeden biri.

Kınanın bölgede oynadığı sosyal rolü vurgulanan sunumda, "Kınayı katılımcı ülkelerin mirasında ayırt edici bir unsur yapan şey, ardışık nesiller boyunca aktarılması ve ritüellerine ve geleneklerine geniş topluluk katılımıdır; bu da hem erkekler hem de kadınlar için şenlik ve neşe atmosferi oluşturduğu" belirtildi.

Suudi Arabistan'ın Taif gülleri

Suudi Arabistan'ın Taif bölgesi, zengin tarihi, kültürü ve tarımsal üretkenliğinin yanı sıra gülleriyle de bilinir.

Mart ayında, Mekke bölgesinde hasat sezonu başladığında, çiftçiler ve aileleri sabahın erken saatlerinde gülleri titizlikle toplar ve satılmak üzere yerel pazarlara veya damıtılmak üzere kendi evlerine götürürler. Güller daha sonra gül suyu, güzellik ürünlerinde uçucu yağ, geleneksel tıp, yiyecek ve içecek olarak kullanılır. Ayrıca camileri güzel kokulandırmak için kullanılır ve hediye olarak da sunulur.

Suriye'nin Halep Ğâr sabunu

Halep ğâr veya yağ sabunu, yerel olarak üretilen zeytin ve defne yağından elde edilen benzersiz bir bileşim kullanılarak üretilir.

Nesillerdir devam ettirilen bu süreçte, tüm malzemeler toplanır, pişirilir ve geleneksel sabun fabrikalarının zeminlerine dökülür. Bu hoş kokulu karışım soğuduktan sonra, zanaatkârlar büyük tahta ayakkabılar giyer ve vücut ağırlıklarını kullanarak levhayı küpler halinde keserler.

Daha sonra bu sabun kalıplarına aile adı elle damgalanır. Halep sabunu, 5.000 yıldan daha eskiye dayanan zengin bir tarihe sahiptir ve bu da onu dünyadaki en eski sabunlardan biri yapar.

Tunus'un Ghbonten Tâifesi

Tâife, Tunus'taki Ghbonten kabilesine bağlı şair şarkıcı topluluklardır. Sanatsal gelenekleri ve uygulamaları zamanla gelişerek en azından 17. yüzyıldan beri bölgede bulunmaktadırlar. Tâife, çeçias olarak bilinen beyaz cübbeler ve kırmızı başlıklar giyerek ilahiler veya şarkılar söyler ve genellikle çenna adı verilen geleneksel bir davul kullanır.

Her topluluk yalnızca erkeklerden ve bir liderden oluşur. Kutsaldan laik olana kadar değişen şarkılar birçok vesileyle icra edilir.

Cezayir'in törensel kadın kıyafetleri

Cezayir'de Gandoura ve Melehfa, düğünler, ulusal ve diniî kutlamalar gibi şenlikli günlerde kadınlar tarafından giyilen geleneksel kıyafetlerdir. Bu kıyafetler yalnızca kültürün geleneklerini temsil etmekle kalmaz, aynı zamanda toplumla sosyal bağları yeniden teyit eder ve güçlendirir.

Gandoura ve Melehfa'ya dokuma ve süsleme eklemeyle ilgili bilgi ve beceriler, becerilerin nesilden nesile aktarıldığı aileler içinde ve el sanatları yoluyla sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeye yardımcı olan giyim atölyelerinde uygulanır.