Benyamin Netanyahu İsrail'in 'en aşırı sağcı' hükûmetiyle iktidara geri döndü

İsrail'de Likud Partisi lideri Benyamin Netanyahu'nun "ülke tarihinin en sağcı hükûmeti" olarak nitelendirilen kabinesindeki isimler belli oldu.

İsrail'de 1 Kasım'daki seçimlerin ardından Likud Partisi 32; aşırı sağcı müttefikleri Dini Siyonizm, Yahudilik Gücü ve Noam'ın listesi 14; Ultra Ortodoks partiler Şas 11 ve Birleşik Tevrat Yahudilik 7 milletvekili çıkardı.

29 Aralık Perşembe günü İsrail Meclisi Knesset'te gerçekleştirilen güven oylamasının ardından Likud Partisi lideri Netanyahu başbakanlığındaki yeni koalisyon hükûmeti, Netanyahu'nun 120 sandalyelik Meclise sunduğu koalisyon hükümeti milletvekillerinin 63'ünün kabul oyunu alarak güvenoyuna sahip oldu. Oturumda 54 milletvekili ise ret oyu kullandı.

Başbakan Benyamin Netanyahu

Mahkemede yolsuzluk suçlamalarıyla mücadele eden 73 yaşındaki Netanyahu, 1996-1999 ve 2009-2021 yılları arasında İsrail tarihindeki herkesten daha uzun süre başbakan olarak görev yaptı.

Yeni/eski gelen başbakan, Mayıs 2022 itibarıyla rüşvet, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma suçlamalarıyla itham edildi. Suçlamaları reddeden Netanyahu'nun ceza davası hâlâ devam ediyor. İsrail'in en uzun süre görev yapan başbakanının tekrar siyasete dönmesindeki motivasyonu, davasını iptal ederek veya en azından erteleyerek hapse girmekten kaçınmak için iktidara tutunma ihtiyacı olarak yorumlanıyor.

Netanyahu, hükûmet programının başında, "Yahudilerin İsrail'in tüm topraklarında ayrıcalıklı ve sorgulanamaz yaşama hakkı olduğu" ifadelerine yer verdi. Ardından, hükûmetin, işgal altındaki Batı Şeria ve Golan Tepeleri dahil, Necef Çölü ve Celile bölgesinde Yahudi yerleşim yerleri kuracağı ve mevcutları genişleteceği kaydedildi.

Kendisini ülkesinin güvenliğinin garantörü olarak tanımlayan Netanyahu, en büyük hedefinin "İran'ın nükleer silah cephaneliği geliştirme çabalarını engellemek" ve "İsrail'in bölgedeki askerî üstünlüğünü sağlamak" olduğunu vurguladı.

Ancak Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas ile ABD'nin aracılık ettiği normalleşme anlaşmalarının ardından "Arap ülkeleriyle barış çemberini genişletme" umutlarını da dile getirdi.

Savunma Bakanı Yoav Gallant

İsrail'in 37'nci hükûmeti olan Netanyahu'nun aşırı sağcı ve Ultra Ortodoks partilerle kurduğu hükûmette, Savunma Bakanlığına Likud Partisi'nden daha önce de ordunun komuta kademesinde görev yapan Yoav Gallant getirildi.

64 yaşındaki Galant, askerlik hizmetine donanmada başladı ve 2011'de Silahlı Kuvvetler Şefi olmaya adaydı. Ancak izinsiz olarak evinde inşaat çalışması yaptığı iddiaları üzerine geri adım attı.

2015'te siyasete girdiğinden beri Eğitim, Barınma ve Göç bakanı olarak görev yaptı ve İsrail'in uluslararası hukuka göre yasa dışı sayılan yerleşimlerinin önemli bir destekçisi oldu.

Maliye Bakanı Bezalel Smotrich

İsrail siyasetinde ırkçı ve ayrımcı söylemleri, yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerine yönelik desteğiyle tanınan Bezalel Smotrich, Netanyahu ile yaptığı koalisyon görüşmelerinde Maliye Bakanlığı ve toplamda 4 koltuk için anlaştı.

Netanyahu'nun aşırı sağcı müttefikleri Dini Siyonizm Partisi lideri 42 yaşındaki Smotrich'in İsrail ordusuna bağlı "Sivil İşleri İdaresi" ile "Filistin Topraklarındaki Hükümet Aktivitelerini Koordinasyon Birimi"nden (COGAT) sorumlu bir bakanlık alarak burada söz sahibi olma talebi de karşılandı. Kamuoyunda "Smotrich yasası" olarak da bilinen COGAT ve Sivil İşler İdaresinde Smotrich'e önemli yetkiler tanıyacak ve bu birimlere komutan atamasını sağlayacak yasa tasarısı dün İsrail Meclisinden geçerek yasalaştı.

İsrail ordusuna bağlı bu iki birim, işgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinden, Filistinlilerin inşa faaliyetlerinden ve çalışma ile seyahat izinlerinden sorumlu. Netanyahu'nun Dini Siyonizm ile imzaladığı koalisyon anlaşmasında, Batı Şeria'daki İsrail nezdinde de illegal kabul edilen gecekondu yerleşimlerin "60 gün içinde meşrulaştırılması" maddesi yer aldı.

Smotrich, İsrail'in Mukaddes Kitap değerlerini benimsemesi halinde refaha kavuşacağına dair son sözlerinin endişelere yol açmasının ardından, serbest piyasaları savunduğunu açıklamıştı.

Dışişleri Bakanı Eli Cohen

Bir önceki Netanyahu hükûmetinde İstihbarat Bakanı olan 50 yaşındaki Eli Cohen, İsrail ile birkaç Arap ülkesi arasındaki ABD destekli normalleşme anlaşmalarını destekliyor. Dışişleri Bakanlığına getirilen Cohen, Netanyahu'nun Likud partisinin üyesidir.

Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir

Yahudi Gücü Itamar Ben-Gvir talep ettiği üst düzey görevlere getirilerek geniş yetkilerle güvenlik güçlerinden sorumlu Ulusal Güvenlik Bakanı oldu.

İsrail'deki seçim sürecinde tahrik edici eylemleri ve ırkçı söylemleri nedeniyle yakından izlenen Yahudi Gücü Partisi lideri Itamar Ben-Gvir'in polis üzerindeki yetkileri de genişletildi.

Ben-Gvir ayrıca İsrail ordusuna bağlı kolluk gücü "Sınır polisi" konusunda da söz sahibi oldu. Bu nedenle, işgal altındaki Batı Şeria'da da görev yapan bu kolluk kuvvetinde, İsrail ordusu ile bakanlık arasında yetki çatışması doğacağı değerlendiriliyor.

Ben Gvir'in, İsrail'in güneyindeki bedevi nüfusun yaşadığı Necef Çölü ile kuzeyindeki Tiberya Gölü yakınlarında Celile bölgesinden sorumlu bakanlığı da partisi bünyesine dahil ettiği belirtiliyor.

Ben-Gvir'in imzaladığı koalisyon anlaşmasında, "İsrail askerlerine ve güvenlik güçlerine yargı dokunulmazlığı, Filistin bayrağının yasaklanması, terör suçlarına idam cezası, terör suçuna karışan Doğu Kudüslü Filistinlilerin sınır dışı edilmesi, seçimlerde adayların ırkçı tahrik edici söylem gerekçesiyle yasaklanmasının kaldırılması" gibi maddeler üzerinde anlaşıldı.

İçişleri ve Sağlık Bakanı Arya Deri

Ultra Ortodoks Şas Partisi lideri 63 yaşındaki Arya Deri, İçişleri ve Sağlık bakanlıkları ile Başbakan Yardımcılığı görevini aldı.

"Vergi usulsüzlüğü"nden hüküm giyen Arya Deri'nin kabinede yer alması için yasa değişikliği yapıldı. İsrail'deki yasalara göre hükümlü bir kişi kabinede yer alamıyordu. Ancak Mecliste çoğunluğu elde eden Netanyahu bloku, güvenoyuna günler kala Deri'nin bakan olmasını engelleyen yasayı değiştirdi.

Şas Partisi ise kabinedeki kalkınma, dinî işlerin olduğu toplam 6 bakanlık elde etti.

İnşaat ve İskan Bakanı Yitzchak Goldknop

Avrupa kökenli dindar Yahudilerin desteğini alan Birleşik Tevrat Yahudilik Partisi lideri 72 yaşındaki Yitzchak Goldknopf, İnşaat ve İskan Bakanlığına getirildi.

Ulusal siyasete yeni giren Yitzchak, İsrail'de konut kıtlığından kaynaklanan krizi bildiğini inkar ederek manşetlere taşındı.

Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer

Eski bir Washington büyükelçisi olan 51 yaşındaki Ron Dermer, ABD'nin aracılık ettiği bir dizi normalleşme anlaşması kapsamında 2020'de İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ile bağlarını güçlendirmenin anahtarıydı.

Meclis Başkanı Amir Ohana

Likud Partisi'nin eşcinsel üyesi Amir Ohana, dün gerçekleşen oturumda Meclis Başkan'ı seçildi.

Sağcı çoğunluğun son derece muhafazakar yapısına ve bazı üyelerin LGBTQ karşıtı yorumlarda bulunmasına rağmen, parlamento Netanyahu'ya sadık olduğu görülen Amir Ohana'yı yeni sözcüsü olarak seçti.

Geçmiş hükûmetlerde adalet ve kamu güvenliği bakanı olan Ohana, Knesset'in ilk alenen bilinen eşcinsel Meclis Başkanı oldu.

Sağcı ve Ultra Ortodoks partiler

Netanyahu'nun ittifak ettiği diğer aşırı sağcı parti Noam, seçim kampanyasında LGBT karşıtı politikalarla öne çıktı. Netanyahu, Noam'ın tek milletvekili olan lideri Avi Moaz ile yaklaşık 40 milyon dolar bütçeyle kurulacak Başbakanlığa bağlı "Yahudi Kimliği İdaresi" için anlaştı. Moaz'ın ayrıca Sovyet ülkelerinden İsrail'e Yahudi göçüyle ilgilenen Nativ birimi ve Eğitim Bakanlığında üst düzey bir rol üstlenmesi bekleniyor. İsrail basınında, Yahudilik inancına ilişkin keskin görüşleri bulunan Moaz'ın görev sahasının diaspora Yahudileriyle ilişkilere zarar verebileceği yorumu yapılıyor.

Netanyahu'nun koalisyonunda yer alan Birleşik Tevrat Partisi, İnşaat ve İskan ile Kudüs İşleri Bakanlığını aldı. Bunun yanı sıra partiden milletvekilleri Meclis'teki Maliye Komitesi Başkanlığı ve bütçesi yaklaşık 142 milyon dolara çıkartılması planlanan Ultra Ortodoks Toplumu Ekonomik ve Sosyal Kalkınma İdaresini aldı.

Ultra Ortodoks Şas Partisi ise kabinedeki kalkınma, dinî işlerin olduğu toplam 6 bakanlık elde etti.

Kabinedeki parti ve isim dağılımı

Likud - Benyamin Netanyahu: Başbakan

Likud - Yaov Gallant: Savunma Bakanı

Likud - Eli Cohen: Dışişleri Bakanı

Likud - Yariv Levin: Adalet Bakanı

Likud - Gila Gamliel: İstihbarat Bakanı

Likud - Nir Barakat: Ekonomi Bakanı

Likud - Ron Dermer: Stratejik İşler Bakanı

Likud - Yisrael Katz: Enerji Bakanı

Likud - Haim Katz: Turizm Bakanı

Likud - Idit Silman: Çevre Koruma Bakanı

Likud - Miri Regev: Ulaştırma Bakanı

Likud - Avi Dichter: Tarım Bakanı

Likud - Miki Zohar: Kültür ve Spor Bakanı

Likud - Ofir Akunis: Bilim ve Teknoloji Bakanı

Likud - Amichai Chikli: Diaspora ve Eşitlik Bakanı

Likud - Shlomo Karhi: İletişim Bakanı

Likud - Yoav Kich: Eğitim Bakanı

Likud - Galit Distal Atbaryan: Başbakanlık Ofisi Bakanı

Yahudi Gücü - Itamar Ben Gvir: Ulusal Güvenlik Bakanı

Yahudi Gücü - Yitzchak Wasserlauf: Necef ve Galile Kalkınma Bakanlığı

Yahudi Gücü - Amichai Eliyahu: Miras Bakanlığı

Dini Siyonizm - Bezalel Smotrich: Maliye Bakanlığı, Savunma Bakanlığı'nda COGAT ve Sivil İşler'den Sorumlu Bakan

Dini Siyonizm - Ofir Sofer: Aliyah ve Entegrasyon Bakanlığı

Dini Siyonizm - Orit Strock: Yasadışı Yahudi yerleşimlerinden sorumlu Ulusal Misyonlar Bakanlığı

Şas - Arya Deri: İçişleri Bakanı, Sağlık Bakanı, Başbakan Yardımcısı

Şas - Yaakov Margi: Refah Bakanı

Şas - Michael Malkielli: Dini İşler Bakanı

Şas - Haim Biton: Eğitimden sorumlu Devlet Bakanı

Şas - Yoav Ben-Tzur: Refah Bakanı

Birleşik Tevrat Yahudilik - Yitzchak Goldknopf: İnşaat ve İskan Bakanlığı,

Birleşik Tevrat - Meir Porush: Kudüs İşleri Bakanı