Bankacılık sistemini harap olan Gazzeliler ciddi bir nakit sıkıntısıyla karşı karşıya
İsrail'in 10 ayı aşkın bir süredir bombaladığı Gazze Şeridi'nde aynı zamanda mali bir kuşatma da uyguluyor. İşgal devleti bankaların ofislerinin ve genel merkezlerinin yüzde 50'sinden fazlasını yok etti. Büyük bir nakit sıkıntısı yaşayan Gazzeliler, saldırıların ardından bankaların yıkık, hasarlı veya kapalı olması ve de ATM'lerin her zaman çalışmaması nedeniyle para olsa dahi nakit çekemiyor ve en temel ihtiyaçlarında bile dışarıdan gelecek yardımlara muhtaç halde yaşamaya çalışıyor.
İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana Filistinliler bankalardaki şahsî hesaplarına ulaşmakta zorluk yaşıyor.
İsrail ordusunun çok sayıda banka ve ATM'yi yıktığı Gazze Şeridi'nde 10 ayı aşkın süredir tüm banka şubeleri kapalı.
İsrail'in Gazze Şeridi'ne fon transferini engellemesi nedeniyle boğucu bir mali likidite krizi yaşayan Filistinliler, ihtiyaçlarını satın almakta zorlanıyor.
Yüzlerce Filistinli, bir miktar para çekebilmek için Gazze Şeridi'nin merkezinde hâlen aktif durumdaki sınırlı sayıdaki ATM'lerin önünde uzun süre bekliyor.
- Filistin Para Otoritesi nisan ayının başında yaptığı açıklamada, İsrail saldırıları, zor şartlar, elektrik kesintileri ve güvenlik durumu nedeniyle Gazze Şeridi'ndeki tüm kentlerde bankaların para çekme ve yatırma kısımlarının açılamayacağını duyurdu.
Çoğu ATM'nin hizmet dışı olması nedeniyle likidite krizi daha da derinleşti.
Gazzeliler bankaların kapatılması nedeniyle yardımlara bağımlı hale geldi
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Gazze kentinden orta kesimindeki Deyr el-Belah'a göçe zorlanan Filistinli Muhammed Abdülmecid, Gazze Şeridi'nde 7 Ekim'den bu yana bankaların kapatılması nedeniyle banka hesabından para çekmekte zorluk yaşadığını söyledi.
Nakit çekemediği için 6 kişilik ailesine yemek de alamadığını dile getiren Abdülmecid şöyle dedi:
"Aylardır süren saldırıların ardından bankaların kapalı olması ve ATM'lerin her zaman çalışmaması nedeniyle nakit çekemiyoruz. Deyr el-Belah'ta sadece birkaç tane ATM var. Durumumuz çok trajik, ailemize yiyecek alamıyoruz. Bankada ihtiyaçlarımızı karşılayacak kadar para olmasına rağmen gelen yardımlara bağımlıyız."
Abdülmecid, bir ay kadar önce uluslararası kuruluşların birinden 1000 şekel kadar nakdi yardım alabildiğini ve yaşadıkları zor şartlar içinde bunun kendisi için hazine değerinde olduğunu söyledi.
Yırtık ve yıpranmış kağıt para çıkmazı
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliya Mülteci Kampı'nda yaşayan Filistinli Adli Asile ise yaşanan başka bir soruna dikkati çekti.
Yırtık ve yıpranmış kağıt paranın yaygın olarak kullanıldığı için satıcıların bu paraları bankaya yatıramadığına işaret eden Asile, "Piyasadaki kağıt para; satıcılar tarafından kabul edilmiyor. Likidite eksikliği ve Gazze Şeridi'ne fon girişi veya çıkışının olmayışı her Filistinliyi etkileyen bir krize yol açıyor." dedi.
Asile, yırtık parayla alışverişe gittiklerinde, yüzde 5 olarak tahmin edilen bir kesinti yapıldığını, halbuki saldırılar nedeniyle her kuruşa ihtiyaçları olduğunu ifade etti.
Filistinli adam, artık yıpranmış ve yırtık paraların onarılmaya çalışıldığını ve bunun için özel bir yapıştırıcı kullanıldığını aktardı.
Deyr el-Belah kentinde özel bir kağıt yapıştırıcısıyla hasarlı paraları onararak, piyasada dolaşıma girmesini sağlayan Filistinli Yasir Ebu Harbin de, "Halk ve tüccarlar, yırtılan paraları gördüklerinde büyük rahatsızlık duyuyor, ben de bu banknotları onarmak için küçük bir atölye açtım." dedi.
Bu işin kendisi ve ailesi için gelir kaynağı olduğunu belirten Ebu Harbin, şöyle konuştu:
"Yırtık banknotları özel bir kağıt etiketle onarıyorum ki satıcılar kabul etsin, zira çoğu yırtık paraları kabul etmiyorlar. 4 aydır yırtık banknotları tamir ediyorum, Gazze Şeridi'ne yeni para girmiyor."
İsrail, bankacılık sistemi üzerinde sıkı bir mali kuşatma uyguluyor
Ekonomi uzamanı Muhammed Ebu Ciyab ise "Gazze Şeridi'ndeki likidite krizinin, İsrail'in, saldırıların başlangıcından bu yana bölgeye uyguladığı ablukayla bağlantılı olduğunu" kaydetti.
- "İsrail, 10 aydan fazla bir süredir bankacılık sistemi üzerinde sıkı bir mali kuşatma uyguluyor; bankaların ofislerinin ve genel merkezlerinin yüzde 50'sinden fazlasını yok etti. Gazze Şeridi'nin ortasında yalnızca bir veya iki şube bıraktı."
Bunun bankacılık sistemi dahilinde kişinin kendi parasını çekemediği Filistin halkı üzerinde büyük etkileri olan tehlikeli ve boğucu bir kriz olduğunu vurgulayan Ebu Ciyab, "Halkın paralarını alamaması nedeniyle ticarî piyasalar banka kasalarında tutulan büyük miktardaki nakitten mahrum kaldı." ifadelerini kullandı.
Bu durumun ticari gerçekliğin bozulmasında etkili olduğunu aktaran Ebu Ciyab, şunları kaydetti:
"Nakit likidite krizi nedeniyle halk, Gazze Şeridi'nde bulunan ürünleri satın alamıyor.
Gazze'ye fon girişinin engellenmesi, yanlış dolaşım sonucu büyük miktarda kağıt ve metal paranın yok olmasına, sistemin işleyişinin bozulması nedeniyle zarar gören banknotların değiştirilememesine yol açtı."