Afrika’nın şifacı enstrümanı: Goje

Kamerun'dan Nijerya'ya, Togo’dan Benin'e kadar bütün Batı ve Orta Afrika’da asırlardır kullanılan "goje", sesinin hastaları iyileştirdiğine inanıldığı için “şifacı enstrüman” olarak anılıyor.

Batı ve Orta Afrika'da düğün ve cenaze gibi birçok merasimin vazgeçilmez telli enstrümanı “goje” genellikle bölgenin diğer üflemeli ve vurmalı çalgılarına eşlik etse de solo olarak da kullanılıyor.

Mistik ve geleneksel bir enstrüman olan gojenin gövdesi, su kabağına yerleştirilen kertenkele veya yılan derisi üzerine gerilen at kılı ve at kuyruğundan oluşuyor, çubuğu ise yine bagetlerin üzerine gerilen at kılı ve kuyruğu ile yapılıyor.

Sesiyle hastaları iyileştiriyor

Gojenin kıtadaki hikâyesini anlatan Kamerunlu kalangu ve goje sanatçısı Abdo Hamadou, gojenin bazen tek bazen iki telden oluştuğunu belirtirken, enstrümanın geleneksel müziklerin yanı sıra modern müziklere de eşlik ettiğini söyledi.

Hamadou, gojenin kıtanın birçok bölgesinde asırlardır düğün, cenaze ve dinî merasimler gibi bütün aktivitelerin vazgeçilmezi olduğunun altını çizdi.

• Bir müzik aleti olmasının dışında mistik ve efsunlu bir yönü bulunan goje sesiyle hastalar iyileştiriliyor

Hamadou, "Bu şifacı, şifa veren bir enstrüman. Sebebini bilemediğimiz bir hastalıkla karşılaştığımız zaman 'goje' çalarak şifacı ruhları çağırırız ve şifacı ruhlar hastamızı iyileştirir." diye konuştu.

Dinî ritüellere eşlik ediyor

Afrika’nın birçok etnik grubu için gojenin enstrümanlar arasında çok saygın bir yerinin olduğuna dikkati çeken Hamadou, mistik ve efsunlu olduğu düşünüldüğü için aynı zamanda birçok dinî ritüele eşlik ettiğini aktardı.

Hamadou, "Sahel ve Orta Afrika ritüelinde, insanlar gojenin ruh dünyasının sesini yaşadığımız dünyaya taşıdığına ve dünya dışı varlıklar ile iletişim dili olduğuna inanıyor." ifadesini kullandı.