Yöresel peynir çeşitleri: 10 muhteşem Türk peyniri

Türk kahvaltısının şahı olan peynir, mutluluk hormonu olan serotoninin en fazla bulunduğu besinlerden biri! E Cemal Süreya da boşuna dememiş; "Kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı." diye.

Türk mutfağı tarihi serüveninde kendine has çizgisini korurken bir yandan da birçok farklı kültürün mutfağından beslenmiştir. Bu durum hâliyle peynirlerimize de yansımış ve günümüzde neredeyse 200 çeşit Türk peyniri sofralarımızın başrolü durumuna gelmiştir.

Antep sıkma peyniri

2018 yılında coğrafi işaretli peynirlerimiz arasına giren Antep sıkma peyniri, küçükbaş hayvanların sütlerinden elde ediliyor. Pürüzsüz, gözeneksiz, sıkı, esnek ve kesince ufalanmayan yapıda bir peynir olan sıkma peynir, çiğnerken gıcırdayan bir yapıya sahip. Tadanlar ne demek istediğimizi hemen anlamış olmalı! Avuç içerisinde şekillendirildiği için şekli de düzgün olmayan bir oval gibidir.

Diyarbakır örgü peyniri

Genellikle koyun sütünden yapılan örgü peyniri, mevsime bağlı olarak keçi ve inek sütü karıştırılarak da yapılabiliyor. Krem rengi parlak görünüme sahip bu peynir elle tel tel ayrılabiliyor. Kahvaltılara çok yakışmakla birlikte örgü peynirle farklı börekler de deneyebilirsiniz.

Edirne beyaz peyniri

Türkiye’nin batısında yoğun olarak tercih edilen beyaz peynir, aslında artık her bölgemizde üretilmekte. Kendine has bir kokusu olan beyaz peynir genellikle salamura veya tenekede üretilir. Ülkemizde yaygın olarak tüketilen bu peynir, 2007 yılında coğrafi işaret almıştır. Türk damak tadına çok uygun olan beyaz peynir, kahvaltılarda, salatalarda, böreklerde, poğaçalarda ve birçok tarifte kullanılıyor.

Erzurum civil peyniri

2009 yılında coğrafi işaret alan civil peyniri, baştan Erzurum olmak üzere Kars ve Ağrı çevresinde de üretilmektedir. Isıl işlemden geçtikten sonra pıhtılaştırılan peynir bir sonraki aşama olarak askılarda kurutulur. Bu kurutma sırasında liflerine ayrılan peynir, olması gerektiği kıvama gelir. Bu peynirin oldukça düşük yağ oranına sahip olduğunu da hatırlatmak isteriz!

Erzurum küflü civil peyniri

Yöre halkı tarafından ‘göğermiş’ peynir olarak bilinen küflü civil peyniri, Erzurum’da en çok tüketilen peynirdir. Normal civil peynirdeki yapım aşamalarından sonra deri veya ahşaba basılarak küflenmesi sağlanır. Sindirime ve bağışıklık sistemine çok faydalı olan göğermiş peyniri kahvaltılarda tüketebilirsiniz.

Erzincan tulum peyniri

Coğrafi işaret almış ilk peynir türümüz! Tamamen geleneksel yöntemler kullanılarak koyun sütünden üretilen tulum peyniri, keçi derisinden yapılan tulumların içine basılır ve 1 yıla kadar serin yerlerde - tercihen mağaralarda - muhafaza edilir. Keskin kokulu, gözeneksiz ve kesince dağılan bu peynirin besin değerleri çok yüksektir. Kahvaltılarınızda, poğaçalarınızda ve salatalarınızda rahatlıkla kullanabilirsiniz.

Ezine peyniri

Çanakkale’nin Ezine ilçesinde üretilen bu peynirin en önemli özelliği bu bölgede yetişen aromalı otlarla beslenen hayvanların sütlerinden elde edilmiş olmasıdır. Gözenekli, sert ve kırılgan olmayan bir yapıdadır. Bizce her tarife uyum sağlayan ezine peyniri 2007 yılında coğrafi işaret almış peynirlerimizden.

Karaman Divle obruğu peyniri

Geçmişten günümüze geleneksel üretimi hâlâ devam eden bu peynir adını, olgunlaştığı Divle Obruğu’ndan alıyor. Peynirimiz keçi veya kuzu derisinden yapılan tulumlarda 6 ay süreyle obrukta bekletiliyor ve olgunlaştırılıyor. Bu peynirin üzerinde bölgenin florasından kaynaklı bir küf mantarı oluşur. Küf mantarının rengi kırmızıya döndüğünde peynirin olgunlaştığına kanaat getirilir ve peynir obruktan çıkarılıp sofralara konmaya hazır hâle gelir!

Kars gravyeri

Yapımı yaklaşık 1 sene süren gravyer peynirinin kabuğu altın sarısı renkte, sert ve ince olmalıdır. Bir tekerleği yaklaşık 15 kilogramdır. Bu peynirin yapımında kullanılan sütler çok kalitelidir. Peynirler, bulunduğu alanda onlarca farklı çiçek ve ot çeşidi ile beslenen sağlıklı ineklerden elde edilen sütlerle yapılırlar.

Gravyer seçerken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Öncelikle en iyi gravyer en çok kokan gravyerdir algısı kesinlikle yanlış. İyi bir gravyer aslında kokusuz olur. İçinin parlaklığı ve deliklerinin çok küçük olmaması da dikkat edilmesi gereken önemli özelliklerin başında geliyor.

Van otlu peynir

Doğal meralarda otlatılan koyunlardan sağılan taze sütlerden elde edilen otlu peyniri diğer peynirlerden ayıran en önemli özellik içerisinde barındırdığı farklı otlar. Gözenekli ve saydam yapısı olan otlu peynir mis gibi kekik kokusu ile kahvaltıların gözdesi!