Çay tabağı deyip geçmeyin! Milli çay tabağı ve anlamı
Çay tabağı deyip geçmeyin! Milli çay tabağı ve anlamı
Çocukluğumuzdan beri çay denildiğinde gözümüzde canlanan görüntü aynı. Evet şimdi okurken sizin de gözünüzde o kırmızı desenli meşhur mu meşhur çay tabağımız canlandı. Bizler için bir çay tabağından daha fazlası olan bu tasarım, aslında birçok da anlama sahip. Hadi gelin milli çay tabağımıza daha yakından bakalım.
Acem çay tabağı olarak isimlendirilen meşhur çay tabağımızın kökenleri aslında İran'a uzanıyor. İran'da "Nalbeki" olarak isimlendirilen bu çay tabağının tasarımının kime ait olduğu ise bilinmiyor. Ancak 15. yüzyıldan itibaren kullanıldığı düşünülen bu çay tabağının ülkemizde ilk üretimi ise 19. yüzyılda gerçekleşmiş. Ve o günden beri Acem tabağı olarak anılsa da bizim kültürümüzün bir parçası olmayı başarmış.
Birçok farklı anlam barındıran bu çay tabağının, tam ortasında bulunan desenin adına 'penç' deniyor. Türk sanatına ait bir süsleme olan penç, Farsça 5 anlamında kullanılıyor. Tabağın kenarlarında bulunan 7 adet kırmızı desen Anadolu'da kadınların parmaklarında yer alan kınaları temsil ediyor. 7 tane olması da tesadüf değil tabi! Haftanın günlerini temsil ediyor. Hemen bu kırmızı desenlerin yanında bulunan çiçek figürünün adı ise rumi. Rumi, Anadolu'ya ait anlamında kullanılıyor. Eminim birçoğunuz "madem bu desen bize İran'dan geçti rumi nasıl Anadolu'ya ait anlamı taşıyor?" diyebilirsiniz. Hemen açıklayayım: Bir zamanlar toprak genişliğimiz İran'a kadar uzandığı için Anadolu'ya "Diyar-ı Rum" deniliyormuş. İşte bu figüre rumi isminin verilmesi de tam olarak bu sebepten.
Saydığım tüm bu tasarım anlamların yanı sıra tasarıma bakıldığında çayı en güzel gösteren tabağın olduğunu fark etmemek mümkün değil! Çünkü tabakta yer alan kırmızı desenler çayın tam da istenilen renkte yani tavşan kanı gibi durmasını sağlıyor. Bu sebeple gözümüzün beyne gönderdiği sinyaller doğrultusunda çay bizlere daha lezzetli geliyor.