Balkanlara yolculuk: Balkan ülkelerinin sofra gelenekleri!

Arnavutlar

Günün ilk öğünü olarak kurulan kahvaltı sofralarında Arnavutlar domates, salatalık gibi temel kahvaltılıkların yanında; pilav, sebze ve et yemeği gibi şeyler de tüketirler. Öğle yemekleri de Arnavut kültüründe oldukça önemlidir. Öğle yemeklerinde ya taze salatalar ve et yemekleri ya da börek çeşitleri tüketilir. Akşam yemeklerinde genellikle öğle yemeklerinde tüketilen yemekler tercih edilir. Arnavutluk'un kıyı kesimlerinde genellikle deniz mahsülleri tüketilirken, yüksek rakımlı yerlerinde ise tütsülenmiş et ve sebzeler tüketilir. Arnavut mutfağının en meşhur yemeklerini ise şöyle ele alabiliriz. Kuzu eti, yoğurt ve yumurta ile yapılan tave kosi; içi lor peyniri, pirinç ve baharatlarla doldurularak yapılan speça me gjize ve ızgara sebzelerle yapılan perime ne zgare. En meşhur tatlıları ise Türk mutfağındaki şekerpareden epey katı kıvamlı olan bir şekerpare çeşidi olan haxhi makulle, baklava, aşure ve kızartılıp üzerine pudra şekeri dökülerek servis edilen mafisi.

Boşnaklar

Boşnakların yemek kültüründe genellikle üç ana, iki de ara öğün olmak üzere 5 öğün yer alır. Durumu iyi aileler günün ilk öğünü kuşluk vaktinde yapıar, bu öğüne uzina adı verilir. Bu öğünde kahve, reçel, ekmek, peynir vb. şeyler tüketilir. Orta halli aileler de ise uzina genellikle kahve ve ekmekle yapılır. Boşnak kültüründe öğle yemeklerinde ise fasulye, etli lahana, çorba veya etli sebze yemekleri tüketilir. Akşam yemeğinde ise genellikle öğle saatinden kalan yemekler gün batımına yakın bir vakitte tüketilir. En meşhur Boşnak yemekleri ise şu şekilde sıralanabilir: Begova çorba, cevapi, pita, kaymacina, klepe, bungur, Boşnak böreği.

Bulgarlar

Bulgar mutfağı genellikle Akdeniz, Osmanlı ve Yunan mutfaklarından esintiler taşır. Bulgar mutfağında yapılan yemekler mevsime göre değişiklik gösterir. Örneğin kış mevsiminde genellikle et ve et ürünleri tüketilirken, ilkbahar yaz mevsiminde küçükbaş hayvanlar, beyaz et ve yeşillik tüketilir. Kışları genellikle et yenmesinin en büyük sebebi ise kışların çok sert geçmesi. Öyle ki Bulgaristan'da insanlar yazdan kış için sebze meyve stoğu yaparlar. Bulgar mutfağının en meşhur lezzetlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: Bildiğimiz çoban salatanın üzerine yöresel bir peynir çeşidi olan sirenenin rendelendiği shopska salata, shkembe chorba (işkembe çorbası), baklava hamurunun içerisine peynir konularak yapılan banitsa,meshana skara (karışık ızgara), patates ve kıyma ile yapılan mousakka, byurek peppers (biber dolması).

Hırvatlar

Hırvat mutfağını diğer Balkan mutfaklarından ayıran en önemli özelliği ürün çeşitliliğidir. Dört ana bölgeye sahip olan ülkede, her bölgenin kendine has farklı ürünleri vardır. Denize kıyısı olan bölgelerde genellikle deniz ürünleri ve baklagiller kullanılırken; merkezinde kalan Lika-Senj ve Gorski Kotar bölgelerinde ise genellikle kırmızı et tüketilir. Bu bölgelerde etler genellikle sebzelerle birlikte yahni olarak tüketilir. Ülkenin kuzeyinde ise taze ve kurutulmuş gıdalarla birlikte, tatlı su balıklarının tüketildiği bir yeme kültürü vardır. Hırvat mutfağının en meşhur lezzetleri ise şu şekilde sıralanabilir: Ahtapot ve patates ile hazırlanan peka-cripnja,crni rizot (siyah risotto), kurutulmuş morina balığı ve patates ile yapılan fuzi.

Karadağlılar

Son yılların popüler lokasyonlarından biri olan Karadağ'da ise günün ilk öğününde ekmek, peynir, jambon ve diğer hamur işleri tüketilir. Günün en önemli öğünü ise öğle yemeğidir. Öğle yemeğinde genellikle ekmek, peynir ve çorba gibi hafif şeyler tüketilir. Akşam yemeklerini mutlaka ailece yemeye özen gösteren Karadağlılar, akşam yemeklerini de genellikle haşlanmış patates ve et ikilisiyle geçirirler. En meşhur Karadağ lezzetlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: gradele (balık ızgara), ruštule (kızartılmış uzun ve kalın erişte benzeri tatlı) ve tıpkı Bosna'da olduğu gibi cevapi.

Makedonlar

Diğer Balkan ülkeleri aksine sıcak iklimi sebebiyle sebze ve meyve bakımından da zengin Makedon mutfağında et ve et ürünleri de oldukça sık tüketilen şeylerin başında yer alıyor. Süt ve süt ürünlerini de kahvaltı sofralarında ve tatlılarında sıklıkla tüketen Makedonların birçok yemeği Türk mutfağıyla da benzerlik gösterir. Örneğin; kadaif, tulumba, lokum, baklava, burek, musaka, popara (papara), kachamak, sarma, chorba, turli tava (türlü). Makedon mutfağında turşu yapımı son derece yaygındır ve her mevsim tüketilir. Makedonlar günde üç öğün yemek yiyorlar. Bunlar günün ilk öğünü pajadok adı verilen kahvaltı, öğleden sonra tükettikleri rucek öğlen ve akşam vaktinde tükettikleri vecera adı verdikleri öğünler. Makedonlar kahvaltılarını ve öğle yemeklerini hafif geçirirken, akşam yemeklerini ise ana öğün olarak daha zengin geçirirler. Tüm aile üyelerinin bir arada bulunduğu sofralarda genellikle servisi evde yaşayan kadınlar üstlense günümüzde bu durum iyiden iyiye değişmeye başlamıştır. Makedon mutfağının en meşhur lezzetlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz. Tavče-gravče (güveçte kuru fasulye), taratur, pindzur (domates, patlıcan ve biber ile yapılan sos), musakka (patatesten veya patlıcandan yapılan kıymalı ve beşamel soslu yemek), sarma (lahana sarması) ve palačinki (krep).

Kosovalılar

Türk mutfağı ile arasında büyük benzerlikler olan Kosova mutfağında da tıpkı bizlerde olduğu gibi hamur işleri ön plandadır. Kosova mutfağında da Türk mutfağının birçok lezzeti kendine yer bulmayı başarmıştır. Bu lezzetler oldukça yakından tanıdığımız kapuska, mücver, büryan, paça, sütlaç ve yahni gibi lezzetlerin ta kendileri. Süt ve süt ürünlerinden elde edilen ürünler ve undan elde edilen ürünler Kosova mutfağının temel bileşenlerini oluşturur. Kosova mutfağından sütten elde edilen en önemli ürünler şu şekilde sıralanabilir: Sharii peyniri, lor peyniri, inek sütü, keçi sütü, keçi peyniri, yoğurt, ayran ve kaymak. Kosova mutfağında öğle ve akşam yemeklerinde sıklıkla tercih edilen ana yemekler ise şu şekilde: Kebap, etli biber dolması, Kosova sucuğu, lahana sarması, tavë gore (geleneksel kuzu yemeği) ve büryan. sıklıkla tüketilmektedir. Sebzeler ise Kosova mutfağında sezonluk olarak tüketilen şeyler arasındadır. Kosova mutfağının en meşhur lezzetleri ise şu şekilde sıralanabilir: Tespishte (revani benzeri şerbetli tatlı), lokuma (lokma, pişi,mekik), sacta pişirilen bir çeşit börek flija, pershut (kurutulmuş et), kos (keçi yoğurdu), ıspanak ve peynirle doldurulan mısır ekmeği leqenik.